• 1943 yapımı, başrollerini henry fonda ve dana andrews'in oynadığı, yönetmenliğini william a wellman'ın yaptığı western filmdir*.
  • western'in altın çağından nitelikli, sorunsallı bir filmdir. westernlerde pek rastlanmayan şekilde zenci bir figür (gospel music'le sahneye çıktığı an apayrı) calamityjanevari edalarıyla pusu kurmaya giden bir kadın silahşör ve iç savaş gazisinin feminen oğlunun da varlıklarıyla bir mozaik oluşurken halkın adalet anlayışı arızalı, zanlılar yargısız şekilde meftadırlar. henry fonda, 12 angry men'in provasını yaparcasına çoğunluğun fikirlerine muhalif cenahta yer alır, anthony quinn viva zapata'yı önceler şekilde meksikalıdır. en anafikirli westernlerden olan high noon misali çoğunluğa ve kitlelere bel bağlamanın eşsiz ızdırabını konu edindiği için seçkin westernler arasına sokmakta herhangi bir beis görmüyorum. beis körüyüm bu hususta.
  • filmin sine-kritiği için:

    http://www.sinemaestro.com/…sk=view&id=423&itemid=1
  • filmi birkaç saat önce izledim ve sıcağı sıcağına entry'ye geçiyorum. öncelikle filmin konu ve işleniş itibariyle henry fonda'nın harikalar yarattığı ve imdb'de şu anda 7. sırada bulunan 12 angry men'e çok benzediğini söylemeliyim. 12 angry men'den 14 yıl önce çekilmiş, fonda'nın etkilendiğini söylememiz yanlış olmaz. ayrıca filmde anthony quinn de oynuyormuş. oynuyormuş diyorum çünkü film sırasında bundan haberdar değildim, filmdeki karakteri birine benzetsem de quinn olduğunu çıkartamadım. nedeni ise, hep yaşlı rollerde izledim ben onu, filmin çekildiği tarihte 28 yaşındaymış.

    imdb puanı 8.2 filmin, en iyi 212. film durumunda şu an. fakat hayal kırıklığına uğradığımı söyleyebilirim. film kısa, 75 dakika civarında ve ilk 35-40 dakikası inanılmaz sıkıcı. benim yerime bir başkası olsa ilk 15-20 dakikada bırakmıştı. zaten kısa, 75 dakikaya da yayamayınca heyecanı olmuyor... filmin 2. yarısının gayet iyi olduğunu kabul ediyorum, ama kesinlikle 8.2'yi hak etmiyor, kendi kriterlerime göre maksimum 7.7, 7.8 falan olmalıydı. ayrıca yanılmıyorsam ilk kez izlediğim dana andrews'in filmin yıldızı olduğunu söyleyebilirim. filmi izlemeyi düşünenlere son sözüm, ilk 35 dakikasını boşuna izlemeyin, sonra neden ah ben bu çocuğu dinlemedim dersiniz... spoiler içeren kısma geçeyim.

    --- spoiler ---

    filmin notunu kırmamın diğer önemli sebebi de, başından her şeyin kolaylıkla tahmin edilebilmesiydi. 3 suçlu kısmına geçildiğinden itibaren martin'in suçsuz olduğu o kadar belliydi ki. milletin galeyana gelmesi ve sonradan olacakları da kestirebilmek zor değildi. ben bir ihtimal -sürpriz olarak- o hafif yumuşak çocuğun öldüğü iddia edilen adamın işini bitirdiğini düşünmeye başlamıştım. bize şaşırtma olarak onu sunmuş olabilirler, 3 adamla göz göze gelip gülüşmüşlerdi çünkü. carter'ın da son sahnede en azından martin'i kurtaracağını düşünüyordum. ama olmadı.

    --- spoiler ---
  • önyargıların ne kadar önemli olduğunu gösteren film.
    (bkz: http://www.onurcoban.com/…w-incident-1943_9674.html)
  • filmin sonunda carter tarafından okunan donald martin'in karısına yazdığı mektup filmi özetliyor aslında.

    (bkz: vicdan)
  • idam cezasını eleştiren 1943 yapımı bir western filmidir. kasabalının atları çalınır. haydutların peşine düşen halk ormanda kamp yapan üç kişiden şüphelenir. bu üç kişiden etnik görüntüsü ile şüpheleri tetikleyen karakteri; oyunculuk kariyerinin başlarında bir anthony quinn canlandırmaktadır. filmin adalet sistemine getirdiği eleştirinin yanı sıra vicdan muhakemesi babında gerçekleştirilen dış seste de bir siyahî amerikalıyı kullanarak dönemine göre büyük bir devrim gerçekleştirmiştir.
  • --- spoiler ---

    filmin girişinde ki yaklaşık 25 dk lık kısımda karakterlerin suçluları arama girişimi için sahip oldukları motivasyon anlatılmaktadır. yeterince erkek olmadığını düşündüğü oğluna ders vermek isteyen bir asker, serifin yokluğunda vekil olarak bulunan ama şerifmiş gibi davranma fırsatını değerlendirip egosunu tatmin etmek isteyen biri, buralarda kolay kolay adam asılmıyor diye düşünüp eğlenceyi kaçırmak istemeyenler, sadece intikam almayı düşünen ama kimin suçlu olduguna düzgün karar verebilecek kadar düşünemeyen, sert erkek pozlarında biri... birde tabi linç girişimini engellemek ve onları başı boş bırakmamak, kafalarına göre adalet getirmeye çalışmalarını engellemek için peşlerine takılan bir grup ve sırf şüpheli görünmemek için dahil olan iki yabancı.

    sözde suçluları yakalamak için yola çıkanların en başından beri aslında adalet gibi bir kaygıları yoktur; bu yüzden bir süre sonra suçlu olduğundan şüphe etmeye başlasalar bile gene de asmak fikrinden vazgeçmezler. ama gel gör ki kimse infazı yapmaya gönüllü de olamaz. intikam için orada olan farnely ve erkeklerin arasında güçlü olduğunu göstermek isteyen ana adlı kadın dısında.

    filmin değindiği konulardan birisi de toplum baskısının insanları istemediği şeyleri yapmaya zorlamasıdır. bu yüzden coğunluğun keyfine bırakılmamalıdır adalet. sırf yabancı oldukları için ekibe katılmak zorunda kalan iki kişi, eğer katılmazlarsa yabancı oldukları için şüphe çekeceklerini düşünür. sert adam pozlarında ki farney düşünmeden hemen harekete geçer, çünkü intikam kendi elleri ile alınmalıdır,doğru kişiler olmasada hemen asılmalarını ister ki bu yükü biran önce atmış olsun üzerinden. asker olan tetley'in oğlu babasına karşı gelemediği için oradadır ve ses çıkaramaz, ana için elinin hamuru ile erkek işine karışma diyen erkeklerden eksik bir yanı olmadıgını, hatta onlardan daha cesur oldugunu gösterme fırsatıdır bu. vs..

    filmde bolca çoğunluğun kararı muhabbeti geçer. ve belkide en çok bunu eleştirir film..

    sonuç olarak beklediğimden güzel bir western filmidir..

    ha! birde küçük bir detay: olaylar bittikten sonra asker tetley odaya girip kendini vurur. ama tam sahne kesilmeden önce odanın kapısı açılır:) anlaşılan tetley sahne için yeterince vakit geçtiğini düşünüp odadan çıkmaya karar vermiş ve kurguda sahneyi keserlerken kısa bir an yakalanmış :)
    --- spoiler ---
  • müziği ve kadrosu, kendisinden üç yıl önce çekilen the grapes of wrath'le paralel, insanın ağzına bir parmak bal çalan film..
    idam cezasının, adaletin, vicdanın tartışıldığı şu günlerde "hassas kesim" ve "bürokratlar" keşke bu filmi izlemiş olsalar.

    --- spoiler ---

    bürokrat demişken, arthur davies karakterini sanırım yalım eralp canlandırmış.

    --- spoiler ---
  • spoiler içerebilir.
    the ox bow incident'ın güzelliği başrol henry fonda'nın duruşunda saklı. tüm karakterler ele alındığı vakit, gerçeğe en yakın davranan karakter henry. davanın haklılığından emin değil, biz de öyle. öte tarafta bu haksızlığı ortaya çıkartacak herhangi bir aksiyonda da bulunmuyor. sorunun üzerine gitmede en az ben kadar kararsız. halbusem herkesler kendisinden bunu yapmasını bekliyor ve bu durum, incidentin vuku bulması kadar canını sıkıyor izleyenin. alelade olabilecek bi westerni iyi bir film yapan da bu. zira diğer karakterler, asker - sivil, iyi kötü karşıtlığını neredeyse karikatur derecesinde ele alıyor aga, olmaz öyle. ama henry herhangi bir incident karşısında kararsızlığa mağlup olan günümüz insanı. önce çıkarlarını düşünüyor. resmen biz olarak orada. en afili tepkisini bile ancak kaybedecek bir şeyi olmayan bir kaç adam ortaya çıktıktan sonra verebiliyor. ne kadar ayrıksı görünmeye kassa da sürü insanı. ayna.
    anthony quinn'in extra orjinal karakterini anmadan da geçmeyelim. hiç adam vurmamasına rağmen en cold blood silahşörlerden biri olmuş kendisi, tebrikler.
    spoiler içerebilir.
hesabın var mı? giriş yap