transcendentalism

• türkçeye deneyüstücülük olarak devrilmiş kelime. ^*
  (bkz: ralph waldo emerson)
• ayrıca aşkıncılık olarak da türkçeye geçmiş bulunmaktadır..
• ralph waldo emerson tarafından, birçok avrupa akımı ve doğu kökenli inançların etkisinde kalınarak kurulmuş akım. kelime olarak transcendentalism; 'tanrı kavramını aşmış olmak' manasına gelir. 'transa geçmek' ifadesinin de kökeni, bu akımdır aynı zamanda.
• ralph waldo emerson tarafından yaratılmış bir düşünce akımıdır. türkçe'de "deneyüstücülük" anlamına gelir. transcendentalism, salt kabul ettiğimiz gerçekliği bir yana bırakıp insanın mevcut duyularını kullanmadan, daha üst bir gerçeklikle karşılaşabileceğini savunan felsefi bir düşünce akımıdır. doğa'nın herşeyin üzerinde olduğunu kabul eder ve insanın doğayla birlikte yürümeyi başardığı zaman inanç üstüne, tanrı üstüne, gerçek kabul ettiği herşeyin üstüne çıkacağını savunur. o ana kadar kabul ettiğimiz hiç bir gerçek, gerçek değildir. bunu açıklayıcı bir de şiiri vardır william blake'in "auguries of innocence" adında. der ki;
  
  to see a world in a grain of sand
  and a heaven in a wild flower,
  hold infinity in the palm of your hand,
  and eternity in an hour.
• into the wild adlı gerçek hayattan uyarlama roman/filmde işlenmektedir.
• (bkz: all seeing eye)
  (bkz: eye of providence)
• amerikan transandantalizmi döneminin kültür ve toplumunun genel durumuna karşı bir protesto olarak ortaya çıkmıştır. bu protesto özellikle harvard entelektüalizmine karşıdır. ayrıca amerikan edebiyatında üne ilk kavuşmuş olan şair walter whitman'ın da ilham kaynağı transandantalist akımının öncüsü yazar/şair emerson'dur.
• kişisel ilham uğruna dinsel otoriteyi reddeden akım. onlara göre insanlık ve doğa ilahi varlığın tezahürleridir.
• ralph waldo emerson ve henry david thoreau'nun başını çektiği, doğaya dönüş ve doğa ile bir olmak ve kanunlardan ve otoritelerden kaçmayı ve sadece bilimsel yöntemlere güvenmek yerine, manevi veya sezgisel düşünceye daha fazla önem vermeyi ön plana çıkarır. celal şengör tabiriyle zırva* diyebilirim.
• bu akım 18. yüzyıl rasyonalizmine karşı bir tepki ve 19’uncu yüzyıl düşüncesinin genel insancıl eğiliminin bir göstergesidir. dünyanın ve tanrının birliğine olan temel bir inanca dayanır. ralph waldo emerson ve henry david thoreau bu akımın öncülerindendir. transandantalistler varolan toplumsal kurumların bireyin kendi içindeki iyiliği farketmesi ve ona dönmesine mâni olduğuna inanmışlar, bu yüzden bireyin kendini keşfine önem vermişlerdir.