transformatör

• dilimize fransızcadan girmiş olan transformatör sözcüğü, dönüştürücü anlamına gelir.transformatörler, bir
  elektrik akımının gerilimini, yani voltajı değiştiren aygıtlardır.transformatörün temel çalışma ilkesi 1831'de
  michael faraday tarafından keşfedilmiştir.
• (bkz: transformers)
• (bkz: trafo merkezi)
• iki tipi bulunur; akım transformatörü ve gerilim transformatörü.
• alternatif gerilimin genligini bir seviyeden baska bir seviyeye,frekansi giris geriliminin frekansiyla ayni tutmak sartiyla,dönüstüren elektromekanik alete verilen addir.
• büyük bir transformatör genellikle çelik bir kutunun içine konur ve kutuya ısınan bobinleri soğutmaya yarayan yalıtkan bir yağ doldurulur.
• 1885 yılında edison tarafından bulunan, elektriksel gerilimin yükseltilmesine/alçaltılmasına yarayan aygıt.
  sevgili edison bulmasaydı, biz elektrik mühendislerinin hali ne olurdu diye düşünmeden de edemiyor insan. çevre mühendislerinden beter olurduk valla.
  
  edit: ayrıca asıl görevi olan gerilim düşürme/yükseltmeyi alternatif gerilimde yerine getirebilir...
  edit 2: edison bulmamış trafoyu, ben de bulmadım; yerde görsem almam zaten...
• çalışma prensibi, self indüksiyon olayına dayanır.
• ilk keşfedildiği zamanlarda adı "sekonder generator" olan elektrik makinası.
• benim bildigim en yuksek verimli makinedir. elektriksel guc iletmek icin kullanilir. hava ya da yag ile yalitilmis en az iki sargi grubundan olusur. bu sargilar sac levhalardan olusan bir magnetik devre uzerine sarilir. birincil taraftaki sargi grubunun iki ucuna bir gerilim uygulandiginda, magnetik devre uzerinden akan aki yardimi ile ikincil taraftaki sargi bloguna gerilim induklenir. birincil ve ikincil taraftaki guc esit olma durumunda oldugundan sarim sayilari ile oynayarak gerilim ve dolayisi ile akim degistirilir. pek cok farkli transformator vardir.
  
  neden ihtiyac duyariz?
  
  ozetlersek;
  
  uretilen elektrik enerjisi genellikle uzun mesafe tasinarak sehirlere ulasmaktadir. bu uzun yolda en az guc kaybi ile elektrigin tasinmasi gerilimin yukseltilmesi ile saglanir. gerilim yukselirse akim dusecektir, kayiplar da akimin karesi ile dogru orantili oldugundan azalacaktır. iste ilk uretim noktasinda ornegin keban santralinde uretilen elektrik 380 kv gerilim seviyesine bu makineler ile yukseltilir (step-up power transformer). yurdumuzda yuksek gerilim iletim hatlari (hv overhead transmission lines) 380 ve 154 kv olarak yapılmaktadir. ana iletim omurgamizi olusturan bu gerilim seviyesi sehirlerde yine transformatorler ile orta gerilim seviyesine dusurulerek dagitilir. en son mahallelerimizde evlerimizde kullandigimiz 3 faz 400 v ( evde bu 220 v olarak alinir) seviyesine yine bu sessiz makineler tarafindan dusurulur.
  
  unutulmamasi gereken transformatorlerin alternatif akim makinesi oldugudur. dogru akim transformatoru yoktur. ama dogru akim icin yari iletken teknigi ile elektronik cozumler uretilebilir.
  
  konu ile ilgili olarak ilhami cetin tarafindan yazilmis fevkalade faydali bir eser bulunmaktadir.
  
  areva, abb, best trafo, esitas, eltas, elkima, timsan, sem, emta, sonmez turkiyedeki ilk akla gelen buyuk guclu transformator yapan sirketlerdir. daha kucuk gucler icin hatrima gelen yukaridakilere ilave eti-elektroteknik eski ve bilinen sirketlerden biridir.