trebia muharebesi

• m.ö. 218, soğuk bir aralık ayı.
  
  ticinus muharebesinde pablius scipio ciddi şekilde yaralanmış ve yardıma gelmek üzere yola çıkmış bir diğer konsül olan tiberius sempronius longus'u beklemektedir. istihbarat konusunda oldukça iyi olan hannibal barca, sempronius'un ertesi yıl konsüllüğünün biteceğini biliyordu ve buradan yola çıkarak şöhret elde etmek için bütün fırsatları kullanmaya çalışacağını tahmin ediyordu. sempronius'un bu hırsı, hannibal'in tam da beklediği gibi olacak ve düşmanın hırsını nasıl kullanacağını bilen hannibal'ın ekmeğine yağ sürecekti.
  
  ticinus muharebesi sonrası, trebia nehri'ne gelen hannibal, alanı incelemeye başladı, ağaçsız düz bir alan farketti. ayrıca buradaki nehrin kıyılarında bulunan çalılar ve kamışlar, pusucu birlikleri saklamak için çok idealdi. ağaçsız geniş arazi ise numidyalı süvarilere manevra imkanı verecekti.
  
  pusu planını kardeşi mago barca ile paylaştı. kıdemli askerlerden 200 tane seçtiler ve bu kıdemli askerlerin her birinden birliklerindeki en cesur 10 askeri seçmesini istediler. 1.000 süvari ve 1.000 piyadeden oluşan toplamda 2.000 cesur askerden oluşan bir pusu birliği toplandı. bu askerler nehir yatağındaki çalılık ve kamışların arasında gizlenecekti. şimdi sırada roma'yı buraya çekmek vardı. hannibal, sempronius'un hırsının gözlerini kör ettiğini o kadar iyi biliyordu ki, diğer yaralı konsül olan scipio'nun, sempronius'u uyarmasına rağmen bunda hiç zorlanmadı. sempronius, yaralı scipio'yu yenik bir konsül, kendisini ise bir kurtarıcı olarak görüyordu.
  
  hannibal roma ordusunun kahvaltı zamanını bile biliyordu. bir akşam ordusunu erkenden yatırdı. şafaktan önce gece karanlığında, iyice dinlendiğinden emin olduğu ordusunu uyandırdı. dondurucu bir kış gecesinde hannibal, süvarilerinin bir kısmını trebia nehri'nin karşısına gönderdi ancak bundan önce soğuğa ve suya karşı koruma sağlamak için katı yağ ile atlarını yağladı. süvarilerine, roma ordusunu kahvaltı yapmadan önce taciz etmelerini emretti. tarihçiler için hannibal'ın, sempronius'un bu yemi yutacağını nasıl bildiği şaşkınlık vericidir. scipio'nun uyarılarına rağmen ufak çatışmalar sonrası roma ordusu harekete geçti.
  
  roma'nın ağır süvarileri ve mızlarkçıları nümidyalı hafif süvarileri kovalamaya başladı, arkasından, savaşmak için can atan sempronius, bütün roma ordusunu harekete geçirdi. roma ağır süvarileri kendi piyadelerinden uzaklaşarak nehri geçtiler. arkasından roma piyadeleri nehri geçmeye başladı. o gece yağmur ve sulu kar yağdığı için nehir normalden daha yüksekti, nehirden geçmeye çalışan roma ordusunun vücut sıcaklığı iyice düşmüştü.
  
  polybios'un dediğine göre roma ordusunu gören hannibal ordusunu ovanın yokuş olan bölümüne doğru sürdü. hannibal'ın karşısında kahvaltı yapmamış, dondurucu soğukta nehirden geçmiş ve üstüne bir de yokuş tırmanmak zorunda kalmış yorgun bir roma ordusu vardı.
  
  hannibal ilk olarak roma ordusuna, sayıları 8.000'i bulan yağla kaplı mızrakçı askerlerini ve balearlı sapancıları gönderdi. arkasından 20.000 kadar ispanya, afrika ve kelt topraklarından gelen ağır silahlı piyadelerini yolladı. 10.000 kadar süvariyi de kanatlara yerleştirdi. süvari avantajı yine hannibal'de idi. ayrıca alp inişinden sonra yaklaşık 1 ay dinlendirdiği, sayısının 37'yi bulduğu düşünülen fillerini de süvarilerle birlikte gönderdi.
  
  görsel (kırmızı roma ordusu - mavi hannibal)
  
  sempronius, süvarilerinin numidyalı süvarilere yetişemediğini farkedince, bir başka ölümcül hata olarak süvarilerini geri çağırdı. aç, yorgun ve donmakta olan roma piyadeleri korumasız kaldı. daha savaşa bile girmemiş roma ordusunun savaşmaya hiç gücü kalmamıştı.
  
  bu sırada mago'nun pususu geldi. nehir yatağındaki çalılıklara ve uzun kamışlara gizlenmiş olan mago komutasındaki bin süvari ve bin piyadeden oluşan 2.000 asker, roma ordusunun arkasından çıkarak saldırıya geçti. çaresiz roma ordusu ağır bir yenilgi aldı. o gün roma ordusu kadar olmasa da kartaca ordusu da -özellikle baldırı çıplak biscolata erkeği kelt savaşçılar- soğuktan, zatürreden oldukça etkilenmişti. polybios'a göre hannibal, trebia muharebesi sonrası neredeyse bütün fillerini hastalıktan kaybetmişti.
  
  trebia'da 15.000 kadar roma askerinin öldüğü ve binlercesinin, romanın kelt müttefikleriyle birlikte esir alındığı düşünülüyor. savaş sonrası hannibal'in roma'lı esirlere çok sert davrandığı ancak roma müttefiki kelt esirlere oldukça merhametli davrandığı ve serbest bıraktığı söylenir. elbette bundaki amacı keltler üzerindeki etkisini kendi lehine arttırmaktı.
  
  scipio'yu dinlemeyen hırsına yenik düşmüş sempronius, yenilgi haberinin roma'ya ulaşmaması için bütün iletişim olanaklarını ortadan kaldırdı. her ne kadar rezilliğini roma'nın duymamasını istese de polybios'un dediğine göre kendisini, korkunç bir fırtınanın zaferden alıkoyduğunu roma'ya bildirdi. sempronius'a güvenen roma senatosu, başka kaynaklardan gerçeği öğrendi. dahası, keltlerin de büyük bir bölümü hannibal'e katılmıştı. sempronius'un konsüllüğü utançla sona erse de kendisi hannibal tarafından kurnazca kandırılan ilk roma kumandanıydı.
  
  roma'nın üzerine ölüm gibi çöken hannibal'in bir sonraki büyük zaferi, trasimene gölü muharebesi olacaktı.
  
  (bkz: #151692443)