• yıldız teknik ingilizce öğretmenliği bölümünde görevli olan öğr. gör. dr.aybars erözdenin hazırlamış olduğu türkçe terim ve sözcükleri dizini.. iki ayrı dizelge halinde hazırlanan dizinin ilk dizelgesinde kaynak dilden (almanca, fransızca, ingilizce, italyanca, türkçe eski sözcük ve terimler) türkçeye; ikinci dizelgede ise tersi, yani türkçeden kaynak dile sözcüklerin karşılıkları bulunmakta.. örneğin, "scholastic aptitude test"in türkçe karşılığını merak ediyorsanız gayet yararlı bir kaynak.. değişik şeylerle de karşılaşabiliyorsunuz bu arada.. mesela, "lanetlemek" kelimesinin öztürkçedeki karşılığı "kargışlamak"mış..* sn.aybars erözden, hazırlayan kişi olarak en iyi şekilde açıklamış dizelgeyi:

    "türkçe terim ve sözcükler (tts) (“te-te-se” olarak okuyabiliriz) dizinini hazırlama düşüncesi ilk olarak yıldız teknik üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü’nde yürüttüğümüz yüksek lisans programları sırasında başladı. eğitim ve bilim dilinin türkçe olduğu üniversitemizde, yabancı dil (ingilizce) öğretimi ve yabancı dil olarak türkçe öğretimi alanlarında lisans üstü programların yürütülmesi sırasında pek çok ingilizce terim ve sözcüğün türkçe karşılıklarını derslerde doğru ve tutarlı kullanma durumu —bir “sorun” olmasa da— ayrı bir özen gerektirmekteydi. ancak, sıra ilk yüksek lisans tezlerinin yazılmasına geldiğinde, doğru terimleri tutarlı kullanmanın önemi kendini iyice hissettirmeye başlamıştı. ayrı danışmanlar tarafından yönetilse de, aynı programdan çıkan tezlerin dilinin tutarlı olması bir bakıma bir önkoşuldu. o nedenle, tez danışmanları olarak aramızda türkçe terim ve sözcüklerle ilgili olarak ara sıra konuşmaya başlamıştık. sonra, bunları bir yerlere not etmeye başladık.

    size sunmakta olduğum tts dizini de bu ilk notlardan çıktı denilebilir.

    bu arada, bizden önce bu konuda yapılmış olan çalışmaları, sözcük dizinlerini ve terim sözlüklerini de incelemekteydik. yabancı dildeki aynı sözcük / terim için değişik yerlerde değişik türkçe karşılıklar da karşımıza çıkmaktaydı. bunları da hem tez hazırlayan bilimde ustalaşma yolundaki meslektaşlarımızla hem de kendi aramızda paylaşmaktaydık. 2002 yılında başlayan bu kişisel çalışma, aradan geçen zaman ve yeni tez yazımları ile, derli-toplu bir dizelge hazırlanmasının gerekliliğini de gösterdi.

    bu amaçla, bir dizi yayın elle veya optik tarayıcı ile elektronik ortama aktarıldı. bu sözcüklerin üzerinden teker teker, harf harf geçilerek yazma yanlışlarının en aza indirilmesine çalışıldı. sonuçta, 22,635 sözlüksel girdiden (478,434 karakter) oluşan bir dizelge “insan içine çıkabilir” hale getirildi.

    tts dizini, temelde, yayımlanmış olan alan-içi terim sözlüklerinden derleme yoluyla oluşturuldu. dizin, dilbilim ve yan- ve alt-dallarındaki terimlerden oluşmaktadır. uygulamalı dilbilim içinde yer alan dil öğretimi, kuşkusuz eğitim bilimleri alan terimlerinin de dizine katılmasını gerektirmektedir. bu terimler de kaynaklardan derlenerek tts dizininin sonraki sürümlerine katılacaktır. dizin, “türkçe tüm bilimsel terimler” savını taşımamaktadır. ancak, zaman içindeki kullanımına ve kullanıcılardan gelen görüş ve istemler doğrultusunda böyle bir toplu dizelge oluşturulabilir. hatta bilim terimlerinin yanı sıra sanat ve meslek dalları terimleri ve kalıp-sözleri de (belki, çok ileride) katılabilir.

    dizelgenin internet ortamına aktarılması sırasında, kullanıcılara kolaylık olması açısından sözcük ve terimler iki ayrı ana dizelge halinde düzenlendi. birinci dizelge kaynak dilden (almanca, fransızca, ingilizce, italyanca, türkçe eski sözcük ve terimler) türkçeye; ikinci dizelge ise tersine, yani türkçeden kaynak dile olacak biçimde hazırlandı. böylece, birinci dizelge ile kullanıcıların kaynak terim (örneğin “needs analysis”) üzerinden giderek türkçe karşılığına ulaşmaları, ikinci dizelge ile ise türkçesi ile karşılaştıkları bir terimin (örneğin “gereksinim çözümlemesi”) kaynak dildeki biçimine erişebilmeleri amaçlandı. dizelgeler bu halleri ile internet ortamında 4,5’ar mb gibi yüklemesi çok zaman alıcı halde olduklarından, harf öbeklerine ayrıldı. kullanıcıların yararına sunulmasını daha fazla ötelememek için sayfalar bir veri tabanı üzerinden aratma yerine düz metin olarak yazıldı. kuşkusuz, bu türden uygulayımsallar da zaman içinde kullanıcı için daha kolay ve verimli bir tabana oturtulacaktır."

    http://www.yde.yildiz.edu.tr/tts/index.htm
  • (bkz: audi tt s)
  • türkçesi "yazıdan konuşma sentezleme" olan aktivite. bir çoğumuz microsoft sam'in metalik ve ruhsuz sesi ile tatmışızdır ilk kez ilgili aktiviteyi.
hesabın var mı? giriş yap