unter den linden

• [sonra nazım'ın^* resmine baktı, bir gözünü kurnaz kurnaz kırptı. "yakında aslanım... bir şiirin daha hakikat olacak. unter der linden'de^* nöbet beklenecek."] kemal tahir - karılar koğuşu
  
  kemal tahir'in kastettiği "unter den linden" nazım hikmet'in şiirlerinden en az üçünde geçiyor, ikisi birbirinin devamı, ikisi birbirinin türevi olarak. onlara göz atalım:
  
  1923 almanya inkılabını beklerken
  
  1
  
  bırak be!
  kaç kilometre olursa olsun
  "unter den linden" caddesiyle kremlin'in arası!
  biliyorum ben,
  berlin'in üstünden geçen
  sivrisineğin bile fırkasını!
  o kadar yakınım ki oraya
  gözbebeklerimin içinde yağma ediyor
  işsiz ameleler fırınları.
  elimi uzatsam geçecek avucuma
  sosyal-demokratların domuz burunları!..
  o kadar yakınız ki oraya
  kim girerse araya
  çizmelerimizle altı aylık çocuk kafası gibi ezeceğiz!!!
  
  *
  
  doyurmak için almanya'nın açlarını
  biz burada buğday çuvallarını alırken askere
  gösterenler var bize
  faşistlerin çark-ı felek haçlarını!
  behey abullabut!
  sen onu unut!
  geçti 1849 seneleri!
  yokuş tırmanıyoruz, inişten iniyoruz;
  yarış otomobillerine bindi hadisat!
  ajanslar daha dizilmeden oluyor bayat!
  aksiyon, reaksiyon, reaksiyon, aksiyon!
  mutlaka!
  mutlaka!
  yumurtasını kıran civciv gibi parçalayacak
  istihsal aletleri tevzi çerçevesini!..
  
  moskova, 1923
  
  1923 almanya inkılabını beklerken
  
  2
  
  sesler geliyor gün-batısından
  sesler!..
  koynunda güneşin kaybolduğu zindan
  aydınlanacak mı?
  bekliyelim mi?
  bekliyebilir miyiz?
  biz!
  gündoğusunun yüz elli milyonu,
  bekliyoruz bunu!
  sesler geliyor gün-batısından
  sesler!
  biz sssr
  biz ilk kızıl diktatura,
  bekliyoruz ki, beş yıl evvelki naramızın,
  olsun diye ilk aksi sedası
  krup fabrikalarından kopan
  hurrrra!!..
  
  *
  
  kominternin kırmızı eli
  dolaşıyor üstünde almanya'nın!
  dışarı fırlamak için tepiniyor
  amele mahallelerinde tanklar!
  berlin'in caddeleri kulak asıyor yine
  ıspartakuslerin ayak sesine!
  göbeğinden çatlayacak avrupa,
  avrupa'nın çatlayacak göbeği!...
  çatlıyacak,
  çatlıyor,
  çatla...
  çabuk olun haydi!
  diyelim : "dı".
  diyelim yüz elli milyon ağız birden :
  çatladı!..
  
  söyle berlin!
  söyle!
  elleri bombalı mavi gömleklilerin,
  bekliyecek mi yine
  "unter den linden" caddesinde nöbet?
  kırmızı bayrakların üstünde
  yeniden can bulacak mı karl liebkneht^*?...
  
  hava fırtınalı
  omurga delik
  serdümen sarhoş!..
  komünist fırkası koş
  dümen başına!
  çabuk!
  çabuk, çabuk!
  işin gerisi gelirdi çabuk
  amele, köylü şur'ası olsaydı bir kere ah!
  rayıştah^**!...
  
  sesler geliyor gün-batısından,
  sesler!
  
  moskova, 1923
  
  sesler geliyor / nazım hikmet
  
  sesler geliyor günbatısından
  sesler.
  koynunda güneşin kaybolduğu zindan
  aydınlanacak mı?
  bekliyelim mi
  bekliyebilir miyiz
  biz
  gündoğusunun milyonlarla milyonu
  bekliyoruz bunu..
  sesler geliyor günbatısından
  sesler..
  biz
  çıplak ayaklı hindistanın açlığını
  esmer gözlerinde bir alev gibi taşıyanlar.
  biz
  sarı yüzlerinden gözleri bıçak yarası gibi bakan
  kavga meydanlarında kellesini koparıp
  kocaman kanlı sarı bir çiçek gibi bırakan
  çin seddinin kulileri.
  biz
  borneo, sumatra, cava köylüleri.
  biz
  biz güneşin doğduğu yerden haykırıyoruz
  mavi gömlekli, mavi gözlü almanyalılara?
  ve istiyoruz ki olsun naramızın aksisedası
  krup favrikalarından kopan:
  hurrra
  
  * * *
  
  kurtuluşun kırmızı eli
  dolaşıyor üstünde almanyanın.
  dışarı fırlamak için tepiniyor
  amele mahallelerinde tanklar.
  berlinin caddeleri kulak asıyor yine
  spartaküslerin ayak sesine..
  göbeğinden çatlıyacak avrupa.
  avrupanın çatlıyacak göbeği.
  çatlıyacak
  çatlıyor
  çatla?
  çabuk olun haydı?
  diyelim:
  . .dı.
  diyelim milyonlarla milyon ağız birden:
  çatladı
  
  * * *
  
  söyle berlin.
  söyle
  elleri bombalı mavi gömleklilerin
  bekliyecek mi yine
  unter den linden caddesinde nöbet?
  alevden bayrakların üstünde
  yeniden can bulacak mı karl liebknecht
  avrupa bocalıyor..
  hava fırtınalı
  omurga delik
  serdümen sarhoş..
  kooooş.
  dümen başına..
  sesler geliyor günbatısından
  sesler.
  
  sesler geliyor, sesler geliyor
  
  "nasıl da acıklı geliyordu, unter den linden caddesi boyunca o günlerin favori alman şarkısı "silah başına ey ulus"u söyleyenlerin sesi." theodor w. adorno- minima moralia
  
  (bkz: berlin/@ibisile)
  (bkz: ıhlamurlar altında)