üsküdar mihrimah sultan camii ^*

• kulliye olarak yapilmis; merkezinde bir kubbe ve ona dogu, bati, kuzey yonlerinde eklenen 3 yarim kubbesi bulunan; camii, ashane, tophane, medreseden olusan buyuk bir yapidir.
• uskudardadir; halk arasinda iskele camii olarak bilinir, mimar sinan'in erken donem eserlerinden biridir. aptullah kurandan alintilamak gerekirse, sinan'in cift revakli camii modelini son kullandigi camiidir. cok guzel bir gunes saati vardir ve aslinda disaridan baktiginizda revaklari ve son cemaat yeri ilk gozunuze carpan ozellikleridir. restore edilip acilan cesmesi de artik gorulebilir. uskudar iskelesine yaklasirken insana orada bulunmaktan oturu hos bir tatmin hissi veren bir goruntusu vardir. yeni valide camii ile birlikte karsilikli bakisirlar sanki.
• bir cami ne kadar disi olabilir? iste bu kadar. mimar sinan disi bir cami insa etmek istemis ve etmistir. bu kadar zarif, bu kadar ince, bu kadar kadinsi bir baska cami yoktur herhalde. en azindan istanbul'da.
• içinde nefis vitrayları olan küçücük bir camii. mimar sinan mihrimah sultana aşıkmış, o yüzden iki tane mihrimah sultan camii var. herşeyiyle dişi bir camii.
• beş yapıdan oluşan bir külliyenin ana yapısı olan ve 1548 yılında tamamlanan üsküdar mihrimah sultan camii, yüksekçe bir teras üzerinde merkezî kubbeli bölümün üç yönden yarım kubbelerle genişletildiği, şehzade camii'nden esinlenmiş bir plân şeması yansıtmaktadır.
• bu camii yapildiktan sonra gormeye gelen mihrimah sultan sinana "isik dusmuyor" diyerek hosnutsuzlugunu belirtmis, bunun uzerine edirnekapi mihrimah sultan camii sinan tarafindan isik onceligiyle tasarlanmistir. e kolay degil kanuninin kizini, rustemin karisini mutsuz etmek...
• eminönünde tam karsisinda kocasi rüstem pasanin yaptirdigi camii vardir. günes o camiiden bakildiginda mihrimah sultan camii'nin üzerinden dogarken istanbul'a, mihrimah sultandan bakildiginda ise rüstem pasa üzerinden batar.
  hayir sanildigi gibi destansi bir ask falan yoktur ortada.
• işin aslı, mimar sinan mihrimah sultana gizli bir aşk beslemektedir, işte bu yüzden mihrimah sultan camii alabildiğine zarif ve estetiktir buna karşın rüstem paşanın yaptırdığı camii diğerine nispeten yapı olarak daha kesin hatlı ve daha az estetiktir.hafiten bir yasak aşk mevzubahistir camiilerin mimarilerindede bunun etkisinin olması muhtemeldir.hayır işin aslını ben biliyorum ondan yani.
• doğruluğunu ilk elden, ilk fırsatta ^* tecrübe edeceğim efsaneye konu olan camiidir.
  
  efsane şöyle:
  
  ''kanuni sultan süleyman’ın kızı mihrimah sultan on yedisine bastığında, iki kişi ...onunla evlenmek ister. mihrimah, yani mihrü mah, farsca’da “güneş ve ay” anlamına gelir. kızla evlenmek isteyenlerin biri diyarbakır valisi rüstem paşa diğeriyse mimar sinan’dır.
  padişah kızını rüstem paşa’ya verir.
  koca sinan evlidir, ellisindedir ve de mihrimah sultan’a deliler gibi aşıktır! gerçi sevdiğine kavuşamamıştır ama, aşkını, olanca güzelliğiyle sanatına yansıtmıştır.
  üsküdar’a, saray’ın isteğiyle elbet, 1540 yılında mihrimah sultan camii’nin temelini atar ve 1548’de bitirir. camiyi yaparken, eserine sanki “etekleri yerleri süpüren bir kadının” dış çizgilerini verir.
  
  derken, ilk kez padişah fermanı olmaksızın, edirnekapı’da, pek kimselerin uğramadığı ıssız ama istanbul’un en yüksek tepelerinden birine, ikinci bir eser yapmaya koyulur mihrimah sultan’a. cami küçücüktür. minaresi otuz sekiz metredir, bir adet incecik kubbesi üzerindeyse yüz 61 pencere, camiin iç güzeliğini aydınlatır. içerdeki sarkıtlar ve minare kenarlarındaki işlemeler mihrimah sultan’ın topuklarını döven saçlarını anımsatır insana. işte, aşka adanmış iki eser.
  
  şimdi, gidin edirnekapı ve üsküdar’daki camileri aynı anda görebileceğiniz bi yer seçin. ve 21 mart’ta, yani geceyle gündüzün eşit olduğu günde seyreyleyin. unutmadan, 21 mart mihrimah sultan’ın doğum günüdür.
  göreceğiniz manzaraysa şudur:
  
  edirnekapı camiinin tek minaresi ardından tepsi gibi kıpkırmızı güneş batarken, üsküdar’daki camiinin ardından ay doğar! mihrü mah eşittir güneş ve ay. bu nasıl akıllara ziyan bir hesaplamadır; nasıl bir güzellik anlayışıdır''
• aşkın taşta vücut bulduğu sanat eseri.