*

  • ispanya veraset savaşları'nı sona erdiren 1713 tarihli barış antlaşması.
    utrecht barışı'nın maddeleri, `siyasi tarihin ana konusu olan 19. yy.'ın büyük çaplı olayları açısından çok önemlidir ve belki de "modern dünya" westphalia'dan çok utrecht ile kurulmuştur. antlaşmanın asıl konusu ispanya dünyasının paylaşımıdır. ingiltere cebelitarık ile minorka adasını, savua dükalığı, sardunya adasını aldı. ispanya'nın akdeniz'deki öteki toprakları*** ile ispanya hollandası * avusturya habsburglarına bırakıldı. fransa, amerika'daki iki kolonisini ** ingiltere'ye devretti.

    utrecht barışı'nın önemi şuradadır: daha önce de adı çok az duyulan iki küçük devlet, savua ve brandenburg, avrupa'nın siyasal ufkunda yükselmeğe başladı. iki ülkenin yöneticisi, galip tarafa katılmış oldukları için, kral kabul edildiler. bundan sonra birincisine sardunya ya da piyemonte, ikincisine prusya denecekti.

    ikinci olarak, westphalia*ile kurulan sistem yeniden doğrulandı. üçüncü olarak almanya hala federal bir karmaşa içinde, italya hala parçalanmış, ispanya ise fransa'nın etkisi altına girmiş olduğu için, utrecht barışı'ndan ingiltere ve fransa en güçlü iki devlet olarak çıkacaklardır. ama, savaştan asıl kazançlı çıkan ingiltere'dir. savaş sırasında iskoçya ile birleşmiş, minorka ve cebelitarık'ta akdeniz gücü olmuş, amerika'da iki toprak parçası elde etmiştir. ama, daha da önemlisi, ispanya amerikasına afrikalı köleler taşıma ayrıcalığını elde etmiş olmasıdır. bristol ve liverpool gibi kentlerin gelecek dönemdeki zenginliklerinin kaynağı bu "tutsak ticareti"nden elde edilen karlardır.*
  • 1701'de ispanya veraset savaşı sonrasında yapılan barış antlaşması. erkek çocuksuz ispanya kralının tahtına konacam diye kralın özürlü kızıyla evlenen fransa kralı louis, kralın vasiyeti ile babayı alır, cunku ancak louis'in torunu oturabilecektir tahta ve taht fransa'ya tabi olmıycaktır. eğer louis bu şartları kabul etmezse, taht küçük kızı ile evli olan hollanda kralına aynı şartlarla geçicektir. bosu bosuna mı aldık bu ucubeyi karı diye kendini sinire veren louis allahmısınız ulan nidaları ile ispanya tahtını almaya kalkar. ingiltere'de nah yediririm sana o tahtı der ve fransa-avusturya ittifakına karşı ingiltere ve müttefikleri (belçika hollanda ve bilumum abidik gubidik ülke) birbirine girer. fransa sonunda eline verilmis bi sekilde masaya oturur.

    bu anlaşmada önemli noktada ingiltere sik kadar bi beylik olan brandenburg prensliğini alıp önündeki 180 yıl boyunca sadık müttefiki olucak olan prusya devletini kurar, ondan sonraki 80 yıl boyunca başının belası olan almanya'nın temeli olan prusya'nın temellerini atar.
  • (bkz: south sea bubble)
  • utrecht barış andlaşmaları sürecini iyi analiz edebilmemiz için bunun tarihsel arka planına, yani ispanya veraset savaşları dönemine göz atmak gereklidir. ispanya kralı ii. charles’ın 1700 yılında ölümünden sonra avrupa yeni bir savaşla karşı karşıya kaldı. bu savaşın nedeni de hollanda ve italya’nın bir bölümü ile, brezilya dışında güney amerika, büyük antiller, kanarya adaları ve filipinler’e kadar süren ispanya sömürgeler imparatorluğu’nun paylaşılmak istenmesiydi.

    1700-1713 yılları arasında gerçekleşen ispanya veraset savaşları’nın avrupa tarihi açısından önemli sonuçları olmuştur. ispanya kralı ii. charles ölümünden önce vasiyetnamesinde, devlet topraklarının akıbetinin ne olacağını yazmıştır. vasiyetnameye göre, xiv. louis, fransız kralının torunu, ispanya tahtına geçecek ve ispanya’nın toprak bütünlüğü korunacaktı. fakat iki taht birleştirilmeyecekti. eğer xiv. louis bu teklife sıcak bakmazsa, aynı koşullarda ispanya tahtı habsburg imparatorunun oğluna kalacaktı.

    xiv. louis’n vasiyeti kabul etmesi ile birliktei fransa’ya karşı ingiltere, kutsal roma, hollanda, portekiz, brandenburg ve savua dükalıkları, ittifak kurdular ve veraset savaşları böylece başlamış oldu. veraset savaşları sonunda, fransa’nın yenilgisi sonucunda 1713 yılında utrecht barışı imzalanacak ve ispanya toprakları paylaşılacaktı.

    anlaşmada ispanya imparatorluğunun paylaşılmasını açıklayacak olursak, cebelitarık ve minorka adasını ingiltere, savua dükalığı sardunya adasını aldı. milan, napoli, sicilya, ispanya hollandası, avusturya habsburglarının oldu. fransa’nın amerika’daki iki kolonisi ingiltere’ye kaldı. xiv. louis’n torunu, ispanya tahtına geçti ve ispanya 1931 yılına kadar bourbonlar tarafından yönetildi.

    avrupa’daki fransız etkisi tam olarak kaldırılmadıysa da ciddi şekilde sınırlandırıldı. daha önceden adı pek duyulmamış olan savua ve brandenburg devletleri tanınmaya başladılar. savua ileride piyemonte, brandenburg da prusya diye anılacaktı.

    almanya hala bölünmüş bir halde kalmış ve feodal yapısını korumuş italya parçalanmış bir halde, ispanya fransa’nın egemenliğine geçmiştir. ingiltere savaştan en kazançlı devlet olarak çıkmıştır. savaşta iskoçya ile birleşmiş ve ispanya amerikası’na köle taşıma ayrıcalığı ingiltere’ye geçmiştir.

    veraset savaşlarının özellikleri arasında, bu savaşların profesyonel ordularca gerçekleştirilmiş olması vardır. gelecekte yapılacak olan savaşlar da profesyonel ordularca gerçekleşecekti. bunun dışında, veraset savaşları, salt dini amaçlarla değil, ekonomik boyutları ile öne çıkmıştır. bir başka özelliği, bir ,’dünya savaşı’ özelliği taşımasıydı, sonuçları farklı kıtaları etkileyen boyutlara ulaşmıştı.

    utrecht barış andlaşmaları modern dünyanın kurulması açısından westphalia andlaşmalarının devamı ve tamamlayıcısı niteliğinde olmuştur. westphalia barışı ile kurulan uluslar arası sistem yeniden teyit edilmiştir.

    edit: imla

    i ve been mistreated'a teşekkürler.
  • 11 nisan 1713'te ingiltere, fransa, hollanda, savoy ve prusya arasında utrecht antlaşması imzalandı. buna göre;

    avusturya; belçika, milano dukalığını ve napoli ile sicilya adasını aldı.
    savua dükası; sardunya adasını ve üstelik kral sanını aldı. bu suretle bugünkü italya'nın temelleri atıldı.(italya o dönem parça parça devletçiklerden oluşmaktadır.)
    ingiltere; fransa'nın kanada'da bulunan sömürgelerinden ternöv adasıyla hudson körfezi kıyılarını ve ispanya'dan cebelitarık ile minorka adalarını aldı.
    fransa; xiv. louis'nin daha önceki savaşlarda aldığı alsas, strazburg, artuva, flandr, franş konte ve rosiyon'u elde etti.
    xiv. louis'nin torunu v. philip ispanya kralı kabul edildi.
    brandenburg elektörü, prusya kralı oldu.

    bu antlaşma'dan sonra avrupa'da 20 yıl sürecek bir barış dönemi hakim oldu. bunun en önemli sebebi galip devletlerin bile ekonomilerinin sarsılmasıydı.
  • 1713 yılında imzalanan bu barışla birlikte prusya ve piyemonte'nin yanısıra, bu barışın en karlılarından birisi de ingiltere olmuştur. savaş sırasında iskoçya ile birleşen ingiltere, minorka ve cebelitarık'la akdeniz gücü olmuş, amerika'da ise iki toprak parçası elde etmiştir. ama, daha da önemlisi, ispanya amerika'sına afrikalı köleleri taşıma ayrıcalığını elde etmişlerdir. bristol ve liverpool gibi liman kentlerinin ilerleyen yıllarda zenginleşmesine sebep olan olayların başında da bu köle ticareti yatacaktı.
  • avrupa topraklarını kana doyuran savaşların bir kısmına noktayı koyan günümüz almanyasının temellerinin atıldığı barış anlaşmasıdır o bu değilde şimdi aklımız almıyorda ispanyanın güney hollandaya(brabantia) kadar at koşturması çok ilginç bu olayın sonunda tüm avrupayla iyi geçinen ticaretine bakan nassau-orange hanedanlığının yani hollandanında kuruluşuna vesile olmuştur.
hesabın var mı? giriş yap