varmış gibi görünen ama aslında var olmayan şeyler

• yoktan yonga çıkmaz. yokluk diye bir şey yoktur. öte yandan, "varlığın hakikati yokluktadır." bunu anlamak, diyor, "behey akıl baliğ olma yaşının üzerine bir 40 koy, ancak!" yapma ya, diyorum, bazı sözler karşısında sükûta en yakın söz "yapma ya", öyle şaşırarak ve gözleri belerterek değil de "yapan yapmış" anlamında, "eyvallahı içinde" sakin bir "yapma ya"... kırkı çıkmak, kırklanmak, erbain.^* devam ediyor: "o da <kimsin?> sorusuna cevabın <yokluk> olmuşsa, yani tek bir varın olduğunun şuuruna varabilmişsen..." bundan sonrası sus pus tabii. şu birkaç kelimeyi çatıp cümle kurmamız okuyanı yanıltmasın. kişinin kendi yokluğuna ulaşması, kısaca ölümü demek. ölüm de muhakkak ki kolay lokma değil. kşz. rıza lokması. lokmayı ince ince, usul usul yedirecek michelin yıldızlı bir şefin^** matbahına kapağı atmaktan gayrı çare yok.
  
  beri yandan, yokluk, varlığı anlamak için zıtların birliği prensibinden çıkan zihni bir kavramdır. 20. asır fiziğinde de açığa çıktığı üzere, var olan hiçbir şey yok olmaz. yokluk-varlık meselesinin teolojideki karşılığı fena ve bekadır. hz. şeyh meseleyi çok çarpıcı anlatıyor: "yok olacakmış (fena bulmak), var mıydı ki yok olsun! var olacakmış (beka bulmak), yok muydu ki var olsun!" işittiğim en yüksek felsefi kelamlardan biri. tüm ontolojik düşünüşlerin özeti. idrakine kurban.