• bir iş görme borcu doğuran sözleşmelerden biri olan “vekalet sözleşmesi”, bk. m. 386-398 arasında düzenlenmiş bulunmaktadır. ayrıca, vekalet sözleşmesine ilişkin olarak, hukuk usulü muhakemeleri kanunu (m. 59-71), avukatlık kanunu, noterlik kanunu, kamulaştırma kanunu gibi çeşitli kanunlarla da hükümler getirilmiştir.

    vekalet sözleşmesi öyle bir sözleşmedir ki; bu sözleşme gereğince vekil vekalet verenin (müvekkilin) çıkarına ve iradesine uygun olarak bir iş görme borcunu yüklenir. vekalet verenin çıkarına bir işin görülmesi amacına yönelik olan vekalet; bu niteliği gereği iş görme amacına yönelik sözleşmelerdendir. ancak, vekalette vekil, kural olarak bağımsız sayılabilir. bu durumda, vekil, işçi gibi belirli bir süreye bağlı olarak çalışmaz. önemli olan vekilin işi yürütmesi veya görmesidir. vekalet ilişkisi; iç ilişkiye yönelik olmasının yanında, taraflara hukuki yükümlülükler yükleyen illi bir işlem ve eksik iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.
  • roma hukukunda ''mandatum''.
  • borçlar kanunu'nda belirtilen sona erme sebebleri istifa, azil, ölüm, iflas ve fiil ehliyeti kaybıdır ancak vekalet sözleşmesinde süre veya başka sona erme şartları da belirlenebilir.
  • a. tanımı

    madde 502- vekâlet sözleşmesi, vekilin vekâlet verenin bir işini görmeyi veya işlemini yapmayı üstlendiği sözleşmedir.
    vekâlete ilişkin hükümler, niteliklerine uygun düştükleri ölçüde, bu kanunda düzenlenmemiş olan işgörme sözleşmelerine de uygulanır.
    sözleşme veya teamül varsa vekil, ücrete hak kazanır.

    b. kurulması

    madde 503- kendisine bir işin görülmesi önerilen kişi, bu işi görme konusunda resmî sıfata sahipse veya işin yapılması mesleğinin gereği ise ya da bu gibi işleri kabul edeceğini duyurmuşsa, bu öneri onun tarafından hemen reddedilmedikçe, vekâlet sözleşmesi kurulmuş sayılır.

    c. hükümleri

    ı. vekâletin kapsamı

    madde 504- vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir.
    vekâlet, özellikle vekilin üstlendiği işin görülmesi için gerekli hukuki işlemlerin yapılması yetkisini de kapsar.
    vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, iflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.

    ıı. vekilin borçları

    1. talimata uygun ifa

    madde 505- vekil, vekâlet verenin açık talimatına uymakla yükümlüdür. ancak, vekâlet verenden izin alma imkânı bulunmadığında, durumu bilseydi onun da izin vereceği açık olan hâllerde, vekil talimattan ayrılabilir.
    bunun dışındaki durumlarda vekil, talimattan ayrılırsa, bundan doğan zararı karşılamadıkça işi görmüş olsa bile, vekâlet borcunu ifa etmiş olmaz.

    2. şahsen ifa, sadakat ve özen gösterme

    a. genel olarak

    madde 506- vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, işi başkasına yaptırabilir.
    vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
    vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır.

    b. işin üçüncü kişiye gördürülmesi hâlinde

    madde 507- vekil, yetkisi dışına çıkarak işi başkasına gördürdüğünde, onun fiilinden kendisi yapmış gibi sorumludur.
    vekil başkasına vekâlet vermeye yetkili ise, sadece seçmede ve talimat vermede gerekli özeni göstermekle yükümlüdür.
    vekâlet veren, her iki durumda da vekilin kendi yerine koyduğu kişiye karşı sahip olduğu hakları, doğrudan doğruya o kişiye karşı ileri sürebilir.

    3. hesap verme

    madde 508- vekil, vekâlet verenin istemi üzerine yürüttüğü işin hesabını vermek ve vekâletle ilişkili olarak aldıklarını vekâlet verene vermekle yükümlüdür.
    vekil, vekâlet verene tesliminde geciktiği paranın faizini de ödemekle yükümlüdür.

    4. edinilen hakların vekâlet verene geçişi

    madde 509- vekilin, kendi adına ve vekâlet veren hesabına gördüğü işlerden doğan üçüncü kişilerdeki alacağı, vekâlet verenin vekile karşı bütün borçlarını ifa ettiği anda, kendiliğinden vekâlet verene geçer.
    vekilin iflası hâlinde vekâlet veren, bu alacağın kendisine geçmiş olduğunu iflas masasına karşı da ileri sürebilir.
    vekâlet veren, vekilin kendi adına ve vekâlet veren hesabına edinmiş olduğu taşınır eşyanın iflas masasından ayrılarak kendisine verilmesini isteyebilir. vekilin sahip olduğu hapis hakkından iflas masası da yararlanır.

    ııı. vekâlet verenin borçları

    madde 510- vekâlet veren, vekâletin gereği gibi ifası için vekilin yaptığı giderleri ve verdiği avansları faiziyle birlikte ödemek ve yüklendiği borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.
    vekil, vekâletin ifası sebebiyle uğradığı zararın giderilmesini vekâlet verenden isteyebilir. ancak vekâlet veren, kusuru bulunmadığını ispat ederek bu sorumluluktan kurtulabilir.

    ıv. birlikte vekâlet verenlerin ve birlikte vekillerin sorumluluğu

    madde 511- bir kişiye birlikte vekâlet verenler, vekile karşı müteselsil olarak sorumludurlar.
    vekâleti birlikte üstlenenler, vekâletin ifasından müteselsil olarak sorumludurlar ve yetkilerini başkalarına devir
    hakları olmadıkça, vekâlet vereni, ancak birlikte yaptıkları fiil ve işlemleriyle borç altına sokabilirler.

    d. sona ermesi

    ı. sebepleri

    1. tek taraflı sona erdirme

    madde 512- vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirebilir. ancak, uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren taraf, diğerinin bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür.

    2. ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas

    madde 513- sözleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkça sözleşme, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliğinden sona ermiş olur. bu hüküm, taraflardan birinin tüzel kişi olması durumunda, bu tüzel kişiliğin sona ermesinde de uygulanır.
    vekâletin sona ermesi vekâlet verenin menfaatlerini tehlikeye düşürüyorsa, vekâlet veren veya mirasçısı ya da temsilcisi, işleri kendi başına görebilecek duruma gelinceye kadar, vekil veya mirasçısı ya da temsilcisi, vekâleti ifaya devam etmekle yükümlüdür.

    ıı. hükümleri

    madde 514- vekilin sözleşmenin sona erdiğini öğrenmeden önce yaptığı işlerden, vekâlet veren ya da mirasçıları sözleşme devam ediyormuş gibi sorumludur.
  • kişinin, bedelli veya bedelsiz olarak, bir işi yürütmeyi veya yerine getirmeyi başkası adına üstlendiği sözleşme.
  • vekalet veren (müvekkil) ve vekil olarak iki tarafı bulunan sözleşme türü. roma döneminde ücretsiz olarak yapılır ve eksik iki tarafa borç yükleyen iyiniyetli bir akit türüdür.

    roma döneminde, vekalet akdi dostlukla bağdaştırılan ve dostların birbirlerinin işlerini görmeye yardımcı olmaya yarayan bir sözleşme türü olmuştur. ve yaptıkları işlerden de herhangi bir ücret talep etmezler veya karşılık beklemezlerdi. avukatlar ve hekimler de vekalet aktine göre çalıştıkları için, yaptıkları işlerde herhangi bir ücret almazlardı. sadece yaptıkları onurlu işlerden dolayı vekil tarafından *(şeref ücreti) verilebilmekteydi.
hesabın var mı? giriş yap