yağ asidi ^*

• (bkz: fatty acids)
• (bkz: omega 3)
• doymuş ve doymamış gruplar barındıran, yağların yapılarını anlamamıza yarayan asitlerdir.
  
  - doymamış grupların sayılarına
  - çifte bağların pozisyonuna
  - karbon zincirlerindeki polar grup mevcudiyetine
  
  göre gruplara ayırabilir ve detaylı incelemeleri yapılabilir.
  
  (bkz: iyot indisi)
• trigliseridlerin (yağ) gliserol ile beraber yapıtaşıdır.
• yağ asidi biyosentezinin kontrolü :
  
  asetil-koa karboksilaz yağ asidi sentezinin düzenleyici enzimidir. asetil-koa karboksilaz;
  
  yağ asidi sentezinde düzenleyici basamaktır.
  işlem atp gerektirir.
  koenzim, prostetik grup olan biyotindir.
  co2 kaynağı olarak hco3 gerektirir.
  asetil-koa karboksilaz sitozolik bir enzimdir ve sitozolik sitratla aktive olur.
  
  sitrat iyi beslenme durumunda artar ve asetil-koa desteğinin iyi olduğunu gösterir.
  
  kendi son ürünü olan palmitoil koa ve diğer uzun zincirli yağ asitleriyle inhibe edilir.
  
  açil-koa’ların yüksek olması ayrıca mitokondri iç zarı üzerindeki “trikarboksilat taşıyıcıyı” da inhibe ederek sitratın mitokondriden çıkışını da engeller.
  
  hücre içinde yükselen yağ açil-koa düzeyleri dört enzim üzerinde allosterik inhibisyon yaparlar.
  
  1-fosfofruktokinaz-ı
  2-piruvat kinaz
  3-piruvat dehidrojenaz
  4-asetil-koa karboksilaz
  
  insülin glukozun hücreye taşınmasını ve glikolizi artırır.ve bu sayede de yağ asidi sentezi için prekürsör olan asetil-koa’lar ve tag sentezi için gerekli olan gliserol-3-p’lar üretilir.
• enzimin uzun süreli düzenlenmesi:
  uzun süreli fazla karbonhidrat tüketimi ve yağdan yoksun diyet enzim sentezini arttırır.
  
  açlık, fazla yağlı diyet, yüksek miktarda doymamış serbest yağ asidi (pufa) ve biyotin eksikliği enzim sentezini inhibe eder.
  
  ayrıca insülin gen ifadesinin artmasına neden olan hormonal faktörken, glukagon bu etkiyi antagonize eder.
  
  sonuç olarak; lipojenez hızını düzenleyen ana etmen beslenme şeklidir.
  yüksek karbonhidratlı diyet=lipogenezde artış.
  yüksek yağlı diyet(%10 kadar yağlı),düşük kalorili diyet,dm=lipogenezde azalma.
  
  benzer şekilde diyetle alınan yağ miktarı %10’u aşacak olursa diyetle alınan karbonhidratların yağa çevrimi çok az gerçekleşir (hepatik lipojenez baskılanır).
  
  ayrıca yüksek miktarda sukroz ile beslenmede vücuda giren fruktoz miktarı artacağı için lipojenez hızlanır.
• kimya ve biyokimyada, yağ asidi, genelde uzun, alifatik kuyruklu bir karboksilik asittir. uzun karboksilik yağ asitlerinden 4 karbonlu (butirik asit)ve daha uzun zincirlileri yağ asidi olarak sayılır; doğal yağları (trigliseritleri) oluşturan yağ asitlerinden söz ederken ise bunların en az 8 karbonlu olduğu (kaprilik asitgibi) varsayılabilir. çoğu doğal yağ asitlerinin çift sayılı karbon atomu vardır, çünkü bunların biyolojik sentezlerinde iki karbon atomlu asetat kullanılır
• yağ asidinin zincirinin uzatılıması düz endoplazmik retikulum( malonil coa kullanır.) ve mitokondri'de( asetil coa kullanır.) olur.
  
  endoplazmik retikulum'da ayrıca yağ asidine çift bağ takarak doymamış yağ asitleri sentezler. ve bunun için sadece 9. karbona kadar tek bir çift bağ takabilir , bunu da sitokrom b5 redüktaz enzimi ve nadph yardımıyla yapar.