yalıtım

• (bkz: izolasyon)
  bir çevreyi, kimseyi ya da maddeyi dış çevreden ayırmak, ilişkisini kesmek,
  
  yapı sektöründe en ünlüleri: su yalıtımı, ısı yalıtımı, ses yalıtımı, bazı kaynaklarda yangın yalıtımı dır. hemen her hareketlilik gösteren şeyin yalıtımından sözedilbilse de, gerçek yalıtım sadece akışkanlar için mümkündür. ısı yalıtımı örneğin sadece ısının daha fazla korunumu şeklinde olur.
• konuyla alakalı olarak, http://www.izoder.org.tr/ adresinden oldukça faideli bilgilere ulaşılabilir.
• dogaya geri donusebilen cinsten, tamamiyla mantardan yalitim malzemesi uretmeyi basarmislar. alev de almiyormus. masallah.
  
  http://www.youtube.com/…xtpus9bh2v8&feature=related
• son dönem yapılan modern evlerde dahi çokça eksiği bulunan ve eve taşınmadan önce bu eksikliklerin giderilmesi sağlıklı bir akıl için gerekli olan çözümlerdir.
  
  öncelikle evimizi tanımakla başlayalım.
  eğer evimizin daha topraktan temel kazımını görmeden, beton kalitesinin gerçek inşaat mühendisleri tarafından ölçümü yapılıp, mimar gözetiminde projenin kağıttaki halinden fiziksel canlı haline dönüşümünü gözlemlemediyseniz, geçmiş olsun eviniz az malzeme ile yapılmış klasik müteahhit evidir.
  
  duvarlar ytong diye bilinen gaz beton imali ise (bunu duvara çivi bile çakamadığınızda anlarsınız) işleriniz biraz daha kolay.
  ancak klasik oluklu kırmızı tuğladan duvarlarınız var ise, evinizde alt, yan ve üst kattan sesleri alacak ve verecek, dışarı doğru ısınızı kaybettirecektir.
  
  evinizde kullanılan bu eksik malzeme yüzünden evinizi ayakta tutan her malzeme (beton, demir , tuğla) sesi ve ısıyı size doğrudan telli bir enstrüman gibi iletecektir.
  
  öyleyse ne yapacağız ?
  
  evinize taşınmadan önce yapabiliyor iseniz bir tam gününüzü bu evde boş halde geçirin. alt kat nasıl yaşıyor, üst katta topuklu terlikle koşan birisi var mı ? yan daireden çığlık çığlığa çocuk sesi geliyor mu? sokaktan geçen araba evdeki objeleri titretiyor mu ölçün.
  
  sonrasında sırasıyla aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz.
  
  sokağa bakan tüm camlarınızı çift cam ve gerçekten kaliteli bir pencere sistemi ile değiştirin. yatak odanıza kıyın paraya ve üç camlı doğrama yerleştirin.
  
  sokaklara bakan , yan dairler ile ortak olan tüm duvarlarınızın ve hol-koridor bölgelerinizin elektrik tesisatını öğrenin ve yapabiliyor iseniz yeniden projelendirip kağıda dökün. daha teknolojik olanı biraz sonra aşağıda bahsedeceğim çalışmalar için kaliteli çözünürlükle fotoğraflarını da çekin.
  
  bu yukarıdaki saydığım alanlara taş yünü ve straforlu alçıpan ile duvarları kaplamak için gerçekten bu işte içinize sinen ve size örnek çalışmasını gösterebilecek firmalar ile irtibata geçin. ciddiyim. bu işi bir kere yaparsanız evde konser verseniz kimse duymaz, kimsenin de konserini dinlemezsiniz.
  
  banyolar için su geçirmez alçıpan çözümleri seramik dayanımı en yüksek seviyededir. haliyle bu ürünleri banyonuzda seçmeniz üst kattan gelen sifon sesini hatta bir çok saçma sesi de önleyecektir.
  
  tavanlarınızı muhakkak yine taş yünü ve straforlu alçıpan ile kaplayın.
  
  zeminler için şu anda en yüksek yalıtım sağlayan malzeme kauçuk. zeminde beğendiğiniz parke, tahta yada taş yüzeylerin altına minimum 1 cm kalınlığında kauçuk zemin kaplaması ile kaplayıp sonrasında derz ve seramik ya da bu malzemenin üzerine şilte ve tahta uygularsanız evinizde rahatla yaşar alt katla da iletişim sorunu yaşamazsınız. geceleri de rahat rahat efektli filmlerinizi izlersiniz.
  
  kalorifer peteklerinizin arkasına radyatör pan yerleştirmeyi ihmal etmeyin. hiç bir şeyi olmayan evde dahi mucizeler yaratmaktadır. (bkz: izocam izopan radyatör arkalığı)
  
  klima borularını duvarlarda gezdirmeyin dış ünite ile iç ünite arasını ne kadar kısa tutarsanız o kadar harika soğutma ve ısıtma yakalarsınız.
  
  kalorifer peteklerinize dolum ve boşaltım vanaları muhakkak peteğin üstten dolum alttan boşaltımı üzerine olmalı. bu değişim bile evdeki ısı kalitesini arttırır ve faturanızı düşürür.
  
  saçma gelebilir ama hol ve koridorunuzda da petek olmasını bir şekilde sağlayın.
  
  "banyoya sadece tek havlupan yeter" diyen adamı-ustayı tıp literatürüne girecek şekilde çoğaltabilirsiniz. birbirinden bağımsız daha küçük bir havlupan hem küçük bir petek ile o banyolar normale döner, banyo sonrası titremezsiniz. evet ikisini de taktırın. iş çıkıyor ama sonra ohh dersiniz.
  
  kafanıza takılan her soru için bir mesaj uzaklığındayım.
• ısıtma ve soğutma masraflarını azaltan yöntem.
• binalarda en önemli konulardan ikincisidir. ilki mekanik dayanımdır. soğuk kış günlerine gireceğimiz şu günde biraz bilinçlenelim.
  
  basit bir dille açıklamaya çalışacağım. binalarda en önemli yalıtım tabii ki ısı yalıtımıdır. ısı 3 farklı biçimde yayılabilir.
  kondüksiyon: katılarda iletim ile. yalıtımda malzeme önemi buradan gelir.
  konveksiyon: gaz-sıvı akışkanlar sayesinde. rüzgarlı, yağmurlu havalar, fırtınalar buna örnekler.
  radyasyon: ışın demetleri ile. yani ışın çarptığı yeri taşıdığı enerji ile ısıtır.
  
  bu yazıda özellikle yalıtım malzemeleri üstünde duracağım için, "kondüksiyon" esas mekanizmamız olacak. bunu anlamak için fourier ısı iletim yasasını bilmek gerekir. fourier basit cisimler için basit bir diferansiyel eşitlik ortaya koymuştur. şöyledir:
  
  "q=-k(tdış-tiç)/d"
  q=ısı
  k: malzeme ısı sabiti
  tdış, tiç= dış ve iç sıcaklıklar
  d=duvar kalınlığı
  
  öncelikle ısının ne olduğunu iyi kavramak gerekir. ısı bir enerji birimidir ve hareket halinde olan vektörel bir büyüklüktür. yani yönü ve şiddeti vardır. aynı rüzgara benzetebiliriz. sıcaklıkla karıştırılmamalıdır. sıcaklık: ısının kendisine temas etmesi üstüne ortaya çıkan moleküler titreşim sonucu oluşan bir kavramdır. yani bir ısıyı titreşimler sebebiyle sıcaklık olarak hissederiz. bazı yüzeyler ısıdan daha çabuk etkilenirken, bazıları yavaş etkilenir. örneğin metallerde hemen ısı birikmesi olur fakat ahşapta bu durum yavaşlar.
  
  k=yalıtmımıza sebep olacak olan malzeme ısı iletim katsayısıdır. ısı kaybını 1. dereceden ilgilendirir.
  
  tdış ve tiç=bunlar bizim seçimimiz dışında olan ısı akışına sebep olan oda ve dışarısı sıcaklıkları olarak düşüneceğimiz sıcaklıklardır. ısı bir akış olduğu için 2 odanın sıcaklığı aynıysa haliyle ısı oluşmaz. yani q=0 olur.
  
  d=duvar kalınlığıdır. hem betonarme hem yalıtım malzemesi olarak düşünülmelidir.
  
  şimdi gelelim pratiğe. ölçülen malzeme iletim katsayı (k) değerlerine baktığımızda yaklaşık olarak:
  c25(25 mpa dayanıma sahip) beton= 2 w/mk
  c30(30 mpa dayanıma sahip) beton= 2,5 w/mk
  çelik= 50 w/mk
  ahşap ailesi=0,1 w/mk
  xps(eksrüde polistiren)=0,02 w/mk olduğunu görürüz.
  
  k değerlerinde küçük olanın "q(ısı)" azaltacağı ortadadır. yani düşük katsayı kayıp ısının azalmasına sebep olur. betona baktığımızda ilk dikkat çekenin dayanım arttıkça ısı iletimin yükseldiğidir. neden böyledir? çünkü betonda sıkışma arttıkça, boşluk azaldıkça atomlar birbirine yaklaşır ve ısı elektronlar tarafından daha rahat taşınır. bu kayıp demektir. dayanım artar fakat yalıtım özellikleri kötüleşir. hatta dayanım değerleri yüksek yapı çeliğine baktığımızda 25 kat daha yüksek ısı kaybı görülür. çünkü atomik boyutta metal atomları birbirine değer ve mükemmel şekilde birbirine değerek titreşir. detaya girmek istemiyorum fakat metalik bağın ve elektronların serbest olması da buna destek verir.
  
  bunların yanında xps'e baktığımızda gayet hafif, yoğunluğu düşük, gevşek bir yapısı olduğunu görürüz. moleküler boyutta bağlar kovalenttir, makro boyutta ise ciddi boşluklar mevcuttur. bu da ısı iletim katsayısını ciddi miktarda düşürür.
  
  konstrüksiyon açısından baktığımızda en kötü yalıtımın çelik yapılarda olduğu görülür mesela fakat malzeme miktarının az olması (çelik yapılarda kolon-kirişler betonarme yapılar gibi geniş yer kaplamaz) sebebiyle durumu kurtarır. buradan soğuk bölgelerde, dağ evlereninin ahşaptan yapılmasıyla ısının daha kolay tutulacağı görülebilir.
  
  betonarme tek başına yalıtım yapılmazsa ciddi ısı kayıpları olur. bu sebeple duvarları xps köpüklerle dışarıdan kaplanmalıdır. katsayılar içinde basit bir hesap yaptığımızda 2/0,02=100 bulunur. bu da betonun xps sayesinde 100 kat iyi yalıtıldığını gösterir. fakat bu yalıtım dışarıdan yapılmalıdır. aksi halde "ısı köprüleri" dediğimiz 2. bir sorun çıkar ki bu da apartman boşluğunda hesaba katılmayan (tesisat, döşeme araları, asansör konstrüksiyonu vb.) kısımların ısıya kaçırmasıdır.
  
  peki soru şu: "ısı iletimini tamamen yok etmek mümkün müdür?"
  fourier ısı yalıtımına göre imkansızdır. çünkü kullandığınız malzeme illa ki belli bir katsayıya sahip olmalıdır. en fazla ısı geçişini düşürebilirsiniz. örneğin 0,001 katsayılı bir malzeme geliştirirseniz ısı geçişi daha az olacaktır fakat bu durumda da özellikle yaz aylarında yoğuşma tehlikeleri ortaya çıkar. tuttuğunuz ısı dışarı çıkamayacağı için yalıtım malzemelerinde ya da dış duvarda ısı taşıyan nemin suya dönüşmesine sebep olabilir. bu sebeple aşırı yalıtılmış evlerde rutubet görülebilir.
  
  ısı yalıtımı hassas bir konudur, mükemmel hali yoktur. uzman bir ekip tarafından duvar ve sıva kalınlıklarına kadar ölçülerek, ısı köprüleri hesaplanarak yapılmalıdır. aksi halde kışın devasa bir doğal gaz kullanımı, yazın ise nemden boğulduğunuz bir evde mutsuz olabilirsiniz.
  
  tuğlalar ve yalıtım-mekanik özellikleri için:
  (bkz: tuğlaların içinin boş olması/@karanlikruya)
  
  referanslar
  nihat toydemir, erol gürdal, leyla tanaçan, "yapı elemanı tasarımında malzeme", literatür yayıncılık, 2001.
• yalıtlanma.
  
  belki öteki samuel beckett kitaplarında da var aynısı? özellikle watt'ta insan öyle açıkça yazıldı mı yazılmadı mı anımsayamadan, kahramanın bedence gitgide bir konuşan kafadan ibaret hale indirgenişini deneyimler. bunu başkalarının da algılaması, deneyim biricikliği ve deneyime kapalı kalma yalıtımlarını kırıyor, çok seviniyorum. var bir şeyler, var bağlar, köprüler.
  
  (ilk giri tarihi: 8.11.2019)
  
  (bkz: yalıtmak)
  (bkz: izolasyon), yalnızlaştırma, aforoz
• ısı transferini zorlaştırmak suretiyle yapılabileceği gibi, sesin iletilmesi içinde yapılabilen uygulamalardır. genel olarak dış ve iç mekana yönelik olarak malzemeleri değişkenlik gösterir. evlerde, stüdyolarda hatta araçlarda dahi uygulanması mümkündür.