yeni bilim

• (bkz: scienza nuova)
• pozitivist bilim anlayışının eleştirilerine yanıt olarak ortaya çıkan postmodernist bilim anlayışı.
• benedetto croce'ye göre giambattista vico'nun alexander gottlieb baumgarten'den yirmi beş yıl önce estetiği bir bilim olarak kurduğu eseri.
• 1725 tarihli eserinin bir yerinde şunu yazar giambattista vico: alabildiğine karanlık bu kör gecede hiçbir zaman şüphe götürmeyecek olan şu hakikatin ışığı belirir: bu uygar dünya muhakkak suretle insan ürünüdür, bundan dolayıdır ki onun ilkeleri de keşfedileblir, çünkü kendi beşeri zihnimizin değişimlerinde onları bulmak zorundayız."
  
  ve aradan 140 yıl geçer, marx kapital'in 1. cildindeki dipnotlardan birinde vico'nun yukarıdaki cümlesine atıfta bulunarak şunları yazar: "darwin, ilgimizi doğal teknoloji tarihi, yani bitki ve hayvan organlarının bitki ve hayvan hayatı için üretim araçları olarak oluşumları üzerinde toplamıştır. toplumsal insanın üretim organlarının, yani her tür toplumsal örgütün maddi temeli olan bu organların oluşum tarihi aynı derecede dikkate değer değil midir? ve böyle bir tarih, vico’nun dediği gibi, insanlık tarihi, bunu insanların kendilerinin yapmalarıyla, kendilerinin dışında oluşan doğa tarihinden ayrıldığı için, daha kolay ortaya konulamaz mı?" (sol yayınları için bkz. s.360. dipnot 4, yordam yayınları için bkz. s.358, dipnot 95.)
• ispanyolca bilenler için güzel bir e-book.
• batı felsefesi için önemli bir kitaptır, sadece felsefe değil edebiyat, retorik vs. her alanda önemlidir. örneğin bu kitabı okumazsanız ts eliot, james joyce gibi edebiyatçıların krizini anlayamazsınız.
  
  vico bu kitabın başında aynı ibn-i haldun gibi başlar. metafizikçilerin toplum alanını anlayamadıklarını kendi çalışmalarının bu alanı ele alan ilk çalışmalar olduğunu ve yeni bir ilim/bilim kurduklarını söyler her ikisi de. başlangıç aynı ama sonraki bölümler farklılaşıyor.
  
  bu farklılığın nedeni ibn-i haldun bizzat devlet işlerinin içinde, devletlerin yıkımını bizzat kendi şahit olarak yazıyor. vico'ysa eski mısır, yunan tarihleri vs. üzerinden giderek kuruyor sistemini. bu iki ayrı sonuca neden oluyor;
  
  1. ibn-i haldun'un eseri toplumu ele alan daha bilimsel nitelikteki parçaların toplamıyken vico'nun eseri çokça edebiyat, ilginç ve bir o kadar fantastik olaylar, mitler ve toplumun kendisini ele almaktan çok eski mısır, yunan tarihine gömülmelerden oluşuyor.
  2. ibn-i haldun kurduğu ilme pratik açıdan yaklaşıyor asla tüm ilahiyyatı bu ilmin içinde ele almak amacıyla yaklaşmıyor. oysa vico ilahiyatı/metafiziği/dindarlığı bu ilmin içinde tesis etmeye çabalıyor.
  
  tabii kitabın büyük ölçüde şiir, estetik vs. konular üzerinde durması da önemli. vico baya dindar biri. ispatlamaya çalıştığı şey doğa felsefecilerinin, yunanların descartes'ın(ki kitap descartes'a karşı yazılıyor metot üzerine konuşma üzerine dönen tartışmalarla doğrudan ilintili bir sabit yöntem arayışı var) yaptıklarına itiraz ederek tanrı'yı doğada değil de tarihte aramak... tabii ki işler tersine dönüyor kant sonrasında. bu mevzu 19-20. yy felsefe ve edebiyatı üzerine uzun uzun konuşmayı açacağı için uzatmadan bitiriyorum bu yazıyı.
• giambattista vico'nun eseri. nasıl ki james joycu'un, ulysses'inin hypotexti odysseia'yse, finnegans wake'inki de yeni bilim'dir.
• "bu bilim, dindarlığın incelenmesiyle ayrılmaz şekilde bağlıdır ve dindar olmayan gerçekte, bir bilge olamaz."
• giambattista vico nun ortaya koyduğu bilim ve kitabı.
  aslında sosyoloji nin habercisidir.