a zed & two noughts

• bir peter greenaway filmi. olum ve curumeye kafayi takmis iki kardesi anlatir. muziklerini michael nyman yapmistir.
• görüntü yönetmeni 2001 yılındaki vefatına kadar peter greenaway'le çalışacak olan sacha vierny'dir. peki sacha vierny'nin, peter greenaway'in the cook, the thief, his wife & her lover ya da prosperos book vs. gibi filmlerinin yanı sıra başka nasıl bir referansı bulunuyor bir iki örneğe bakalım:
  nuit et brouillard
  l'année dernière à marienbad
  belle de jour
  
  başka bir şey demeye gerek yok sanırım.
  
  edit:benden tam 11 yıl önce bugün vierny'nin isminin başlığına bu entry'nin hemen hemen aynısı caponsever tarafından girilmiş. kozmik bir rastlantı diyesim dahi yok. yarından tezi yok müteveffanın adına helva döktürüp mahalleye dağıtayım bari.
• değerli çevirmen arkadaşımız ümid gurbanov tarafından türkçeye kazandırılmış, dünyanın belki de en tartışmalı ve renkli yönetmenlerinden peter greenaway üstadın 1985 yılı yapımı önemli filmi.
  http://birnevidipnot.blogspot.com.tr/…ltyazili.html
• '1985 yapimi kesinlikle atlanilmamasi gereken peter greenaway filmi.
  filmin en carpici cumlesi ise 'because it looked so sad all alone'because it looked so sad all alone'.
• garip bakis acilarina acik insanlar icin basarili bir film. bunu yani sira kamera kullanimi da dikkat cekiyor.
• a zed and two noughts yani zoo, en iyi greenaway filmi olmasa da görsel açıdan en ihtişamlısı. sinema sanatının bugüne dek geldiği en uç noktalardan biri. üstünkörü çekilmiş tek kare bile bulunmaz bu filmde. her sahnesi ayrı hayranlık uyandırır. michael nyman'ın müzikleri de filmle kusursuz bir ahenk içinde. (car wash ve up for crabs özellikle) greenaway'in bu filmdeki tavrı zorlama bir gösterişçilik olarak nitelenebilir (hatta iyice ileri giderek gösteriş budalalığı), öyledir belki de ama iyi ki de öyledir. sadelik ayrı bir meziyet olsa da, herkes minimalist olsaydı meziyet olmaktan çıkardı zaten. greenaway'in azla yetinip görsel yeteneğinin tamamını kullanmaması büyük bir ziyan olurdu doğrusu.
• sik gibi film.
• michael nyman'ın müzikleri ve hayvanların çürürken fotoğraflandığı sahneler aklımdan çıkmıyor. filmde doğrudan replik olarak duyduğumuz şu cümleler ise filmin temasını oluşturuyor:
  
  "bir kuğu ile karımın nasıl bir ortak noktası var?"
  "bu karşılıklı istismarda kim daha kârlı?"
  "simetri her şeydir."
  
  tıpkı, kendisini 2000'lerde gösteren efsane yönetmen roy andersson'da olduğu gibi her bir karenin içinde, özenle oluşturulmuş mizansenleri görebileceğimiz bir film bu... greenaway'in, görüntü ve sanat yönetmenlerinin müthiş bir iş çıkarması söz konusu ve görsellik ile anlam arasında da sağlam bağlar var. yani sadece güzel olsun diye oluşturulmuş mizansenler değil bunlar.
  
  --- spoiler ---
  
  örneğin kazadan sonra ilk bacağı, sonra da anlaşılmaz bir nedenle (belki simetrik olsun diye) diğer bacağı kesilen, ikiz çocukları olan (yine simetri) ve 'ikiz' kardeşlerle sevgili olan alba bewick'in yer aldığı sahnelerin görsel olarak da simetrik oluşurulması... aynı karede gördüğümüz rüzgar, heykeller, resimler, tv'deki belgeselin camdaki yansıması, e filmin de zaten doğal olan-sanatsal olan-bilimsel olan arasında gezinmesi. ya da evrimin, çürüme sürecinin çok yavaş ilerlemesine bir vurgu olarak anlaşılabilecek, objeler arasında gezinen kameranın yavaş hareketleri.
  
  anlamsal olarak, birçok noktadan yaklaşılabilir filme: hayvanat bahçesinde yapılan deneyde hayvanların çürümesi incelenirken yine hayvanat bahçesi içindeki ilişkiler, toplumsal çürümeyi yansıtacak bir şekilde veriliyor. plastik sanatlar hem konu hem görsel olarak önemli bir yer tutuyor ve sanat, doğanın içinde 'yok olan', çürüyen insanın dünyaya tutunma isteği olarak anlaşılabiliyor. evrim ve mitoloji bariz bir şekilde filmin içinde yer alıyor, böylece etki edemediği dünya ile kendi yarattığı dünya arasında kalan insanı izliyoruz.
  
  --- spoiler ---
  
  bir z ve iki 0 (sıfır)... son ve hiçlik... (filmin isminde 'zoo'dan kelime oyunu yapalım, anlam yaratalım derken biraz fazla kasmışlar, azıcık yılmaz erdoğanlaşmışlar sanki ama, olsun)