ahilik sistemi

• alim satim islerinde birlik, kalitede standart, kuvvetli bir ahlak, kazancta muayyen topluluklar icinde istirak gibi temeller üzerine kurulmustur.
  ahilik ahlakinin 5 önemli prensibi vardir: kuvvetli ve galip durumdayken affetmek, hiddetliyken yumusak davranmak, dusmana iyilik etmek, kendisi muhtacken baskasina vermek, veresiye yapmamak.
  bu sonuncusunu süpermarketlerin acilmasiyle kücük esnafin zora girmesi sebebiyle "veresiye kücük esnafin rekabet aracidir" diyerek kaldirmislardir
• ahilik gittikçe ilgi gören bir araştırma alanı. ahi evran'ın hayatıyla son zamanlarda mikail bayram ilgilendi. hocanın ahilerle mevleviler arasında (ahi evran'la mevlana arasında demek daha doğru olabilir) bir gerilim var olduğunu ispat çalışmaları pek ikna deci görünmese de ahi evran'ın hayatıyla ilgili yayınları önemlidir. ahiler yüzyıllar boyunca anadolu'da ticaret hayatını birtakım ahlaki prensiplerle kontrol altında tuttular. prensipleri gayet nettir ve gizli-saklı bir tarafı yoktur; içlerine misafir kabul eder, yaptıklarını insanlardan saklamazlardı. netekim ünlü seyyah ibn-i battuta'dan da saklamadılar. muallim cevdet, ibn-i battuta'nın 13. yüzyıl ahiliğine dair neredeyse (veya bizzat gözleme dayalı olarak bilgi veren) tek kaynak oluşuna karşı şükran hisleriyle bir "zeyl" yazmış ve 1942'de istanbul'da arapça olarak bastırmıştır: zeyl ala ahiyyeti'l-fityani't-türkiyye fî kitabi rihleti'bni battûta... türkiye'de ahilik çalışmalarını besleyen en önemli ve ama arapça olduğu için pek de herkesin yanına yaklaşamadığı bir kaynak olarak muallim cevdet'in eseri çok önemlidir. bu arada ahiliğin öncesinde var olan fütüvvet teşkilatının (ahilik fütüvvet teşkilatının anadolu'daki uzantısı kabul ediliyor) ana kaynakları olan fütüvvetnameler konusunda abdülbaki gölpınarlı'nın yayınları da oldukça önemlidir.
• dinsel, ekonomik ve siyasi yönü vardır.
  
  ahi teşkilatına müslümanlar hariç kimse üye olamaz.
  kurulma amacı esnaf ve zanaat alanında gayrimüslimlerle rekabet edebilmektir.
  bunun haricinde, osmanlı devleti'nin kuruluşunda ahi teşkilatının büyük rolü olmuştur. osman bey'in kayınpederi şeyh edebali anadolu'da ahi teşkilatının önemli isimlerindendir. osman bey aynı zamanda şeyh edebali'nin tekkesinde eğitim görüp, onun terbiyesini almıştır.
  osman bey, şeyh edebali'nin kızı mal hatunla evlenerek aynı zamanda ahi teşkilatı'nın da gücünü arkasına alır. bu açıdan osmanlı'nın kuruluşunda ahi teşkilatının büyük rolü ve önemi vardır.
• çalışmayı, içsel bir dönüşüm aracı olarak algılayan esnaf teşkilatı.
  çalışmanın, insana karakter formasyonu kazandırdığı ve kendini inşat etmenin bir yolu olduğu ilkesiyle çalışırlarmış. madde ile derinleşen kimse hayatta da derinleşir derlermiş. 40 yıl taş ustalığı yapan kimse, taşa saygı duyar, taştan öğrenirmiş. taşa saygı duyan kimsenin, insana yaklaşımı da fevkalade olacaktır.
• evvel zamanın en gizemli teşkilatlanmalarından biridir.
  bugün dahi tam olarak çözümlenememiş olağanüstü bir organizasyon yapısı vardır.
  gerçekleri kadar efsanevi yönleri de vardır.
  
  ilgili kısa bir video:
  http://www.tarih.im/osmanli-devletinde-ahilik.html
• moğol istilası ve bazı iç isyanlar sebebiyle müslüman türklerin birlikleri tam da bozulmuşken ve halk arasında tedirginliğin ayyuka'ya çıktığın dönemde halkı birbirine sevdiren manevi liderlerin (yunus emre, mevlana, ahi evran) kurduğu birlik.
  
  (bkz: fütüvvet)
• ahlak anlayışıyla öne çıkan anadoludaki esnaf teşkilatı, bir kültürdür. kırşehir merkezlidir, öz be öz türklerdir ve ayrıca alevilerdir.
• 13. yy'da anadolu'da ortaya çıkan medeniyet hareketi.
• ahilikte çıraklıktan itibaren ciddi bir eğitim verilir ancak belli şartları tamamlayarak kıdem alan yamaklar zamanla çırak, genel olarak 1001 gün eğitim süresi olan çıraklar ise önce kalfalığa daha sonra kalfalıktan ustalığa geçip o bölgede izin verilen sayıda bulunan dükkan sayısını geçmemek şartıyla dükkan açabilirlerdi. örneğin o bölgede 10 fırıncıya izin verildiyse kalfalar bir ustanın işi bırakması sonrası ancak usta olup dükkan açabilirlerdi.
  ahilik teşkilatı sadece bir esnaf odası veya meslek kazandırılan bir kurs gibi değil aynı zamanda ahlaki kuralların aşılandığı hatta ata binme, kılıç kullanma gibi askeri eğitimlerinde verildiği bir teşkilat olmasıyla bir eğitim ve en önemlisi öğretim yuvası özelliği göstermiştir. özellikle bölgede bulunan düzenin bozulması durumunda merkezi hükümet olaylara hakim olana kadar asayişi sağlayan bir yapıları da vardı. örneğin ankara savaşı(1402) sonrası tokat ahilerinden ahi bayezid’in oğlu hacı ivaz paşa bursa’nın savunmasını üslenerek karamanoğlu mehmet bey’e karşı bir ay şehri savunmuştur.
• ahilik, ahi evran tarafından hacı bektaş-ı veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilâtıdır. aslen horasan kökenli olup selçuklu ve osmanlı dönemlerinde anadolu’da yaşayan müslüman türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. kendi kural ve kurulları vardır. günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir. ahi evran'a ahi baba da denir.
  ahi olmak ve peştemal kuşanmak için kişinin bir ahi tarafından önerilmesi zorunludur. üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi bağlaması ve yedi güzel hareketi açması beklenmektedir:
  
  cimrilik kapısını bağlamak, lütuf kapısını açmak
  kahır ve zulüm kapısını bağlamak, hilim ve mülâyemet kapısını açmak
  hırs kapısını bağlamak, kanaat ve rıza kapısını açmak
  tokluk ve lezzet kapısını bağlamak, riyazet kapısını açmak
  halktan yana kapısını bağlamak, hak'tan yana kapısını açmak
  herze ve hezeyan kapısını bağlamak, marifet kapısını açmak
  yalan kapısını bağlamak, doğruluk kapısını açmak
  kafirler, çevresinde iyi tanınmayanlar, kötü söz getirebileceği düşünülenler, zina ettiği ispatlananlar, katiller, (kasaplar), hırsızlar, dellallar, vergi memurları, vurguncular örgüte katılamaz.
  
  kadınlar, ahiliğin "kadınlar kolu" olarak adlandırabileceğimiz bacıyan-ı rum (anadolu bacıları) teşkilatına üye olmuşlardır.