akroinon savaşı

• 740 senesinde emevi ve bizans ordularının karşı karşıya geldiği ve meşhur arap komutan battal gazi'nin^* hayatını kaybettiği savaştır.
  
  islam'ın ortaya çıkmasıyla beraber başlayan arap istilası sasani imparatorluğu'nu yok etmiş, bizans imparatorluğu'nu da fena halde sarsmıştı. arap ordularının bizans anadolusu'na ve başkentine yönelik dur durak bilmeyen akınları bizans otoritesinin çözülmesine yol açmış, yönetimde istikrarsızlık baş göstermişti. (bkz: yirmi yıllık anarşi) bizans'taki bu kötü gidişata son veren kişi iii. leon olmuştur. 717 senesinde tahta geçen leon, öncelikle konstantinopolis'i kuşatan emevi donanmasını marmara denizi'nden püskürtmeyi başardı. ardından orduyu iyice disiplin altına alarak, anadolu savunmasını güçlendirdi. böylelikle arap akınlarına daha güçlü mukavemet gösterilmeye başlandı.
  
  aynı dönemde emevilerin başında ise hişam bin abdülmelik vardı. hişam devrinde arap istilası zirve dönemini yaşamaktaydı. bu dönemde arap orduları; kafkasya'da, ispanya'da, anadolu'da, horasan'da savaşlar vermekteydi. iii. leon'un aldığı önlemlerden sonra anadolu'daki savaşlarda emevi orduları bizans güçlerine karşı üstünlük sağlamaya devam etse kalıcı zaferler elde edememekteydi. nitekim 740 senesine gelindiğinde ise halife, imparatorun savunmasını çökertmek maksadıyla anadolu'ya büyük bir saldırı düzenlemeye karar verdi. yaklaşık 80 bin kişilik ordusunu oğlu süleyman bin hişam'ın komutasına vererek anadolu'ya gönderdi...
  
  anadolu'ya giren emevi ordusu kayseri ve çevresine hakim olup, bu bölgede ordugah kurdu. ardından süleyman bin hişam orduyu kollara bölerek dört tarafa yolladı. bu kollardan bir tanesinin komutasında malik bin şebib ve battal gazi vardı. batı tarafına akınlar düzenleyen iki komutan oldukça büyük ganimetler elde ederek ilerleyişini sürdürürken afyon yakınlarına geldiklerinde imparatorun büyük ordusuyla karşılaştılar. burada gerçekleşen savaşta iii. leon arap ordusunu ezip geçti. battal gazi de hayatını kaybetti. afyon'da yaşanılan bu hezimet süleyman bin hişam'ın ordugahında duyulunca emevi ordusu hızlıca anadolu'dan çekildi.
  
  iii. leon ve bu zaferi emevi-bizans çekişmesindeki seyri değiştirmiştir. imparator, 24 yıllık saltanatında arapların geçmişten beri sürdürdüğü üstünlüğe son vermiş, bu savaştan sonra emevilerin anadolu'ya yönelik saldırıları başarısızlıkla neticelenmiştir. ayrıca bu savaştan kısa bir süre sonra emeviler iç meselelerle uğraşmaya başlamış ve bunun neticesinde abbasiler emevileri devirmişlerdir. (bkz: abbasi ihtilali) araplardaki bu kargaşa döneminde bizans imparatorluğu ise arap baskısından iyice kurtulmuştur.
  
  kaynaklar
  + (bkz: el bidaye ve'n nihaye fi't tarih)
  + (bkz: el-kamil fi't-tarih)
  + (bkz: khronographia)^*
  + adem apak - ana hatlarıyla islam tarihi 3 (emeviler dönemi) - ensar neşriyat.
• afyon (akroinon) savaşı, akroinon'da (modern afyon yakınlarında) anadolu platosunun batı ucunda, 740 yılında emevi arap ordusu ve bizans imparatorluğu güçleri arasında yapıldı. arapların başında abdullah el-battal (battal gazi) ve el-malik bin su'aib, bizansların başında imparator ııı. leo isauryalı ve onun oğlu, gelecekteki v. konstantin vardı. savaş bizansların kesin galibiyeti ile sonuçlandı ve arapların anadolu'daki ilerleyişi durmuş oldu.