amerika birleşik devletleri

• amerika birleşik devletleri federal bir cumhuriyet olarak amerikan anayasasının 1787 yılında kabul edilmesiyle kurulmuştur. 1776 bağımsızlık savaşından sonra 13 ingiliz kolonisi tarafından kurulmuştur. amerika bir liberal demokrasidir. abd'yi iki kurum oluşturur bunlar;
  1) temsilciler meclisi ve senato 'dan oluşan iki kongre. ( her eyalet iki senatör çıkarır)
  2) anayasayı denetleyen yüce mahkeme.
  
  amerikan yönetim sistemi, federalizmle, yasama, yürütme, yargı arasındaki güçler ayrılığından çıkarsanan anayasal bir fren ve dengeler ağından oluştuğu için yönetimsel tıkanıklıkara meyillidir. örneğin anlaşmaların hem başkan tarafından imzalanması hem senato tarafından onaylanması gerekir ve başkan başkomutan olmasına rağmen savaş ilan edebilir.
  
  "abd'nin önemi"
  abd'nin küresel hegenonyaya yükselişi 19. yy'da ekonomik olarak doğuşuyla başladı. 1900 yılına gelindiğinde abd, dünyanın işlenmiş mallarının yaklaşık %30'una ulaşan üretimiyle ingiltere'yi geçti. ve nihayet abd, 1945'e gelindiğinde ekonomik gelişimini tamamlamış ve süper güç haline gelmişti. özellikle sovyetler birliğinin 1991 yılında dağılmasıyla abd' tek başına dünyanın tek süper gücü haline geldi. soğuk savaş dönemiyle başlayan silahlanma yarışında abd, savunma sistemini iyi ve güçlü bir şekilde kurmuş, sovyetlerin dağılmasıyla bu gücü daha belirgin hale abd'nin, 11 eylül saldırılarından sonra birden fazla yere başlatmış olduğu operasyonlar'da bu gücü göstermiş oluyordu. fakat tüm bunlara rağmen ortada somut bir askeri zaferler olduğunu söyleyemeyiz. örneğin, 2001 afganistan ve 2003 ırak savaşları kısa sürede başarılı olup baştaki yönetimleri değiştirmiş olmasına rağmen her iki savaşında geleneksel olarak kazanılmasının çok zor olduğu ortaya çıkmıştır. üstelik bush yönetiminin teröre karşı savaş yaklaşımı abd'nin yumuşak gücüne zarar vermiştir. 2008 ise abd dış siyaseti için bir dönüşüm zamanı olmuştur. bu tarihten sonra uluslararası arenada çin halk cumhuriyeti abd'nin karşına bir rakip olarak çıkmaya başladı. abd'nin aslında bir gerileme dönemine girmesini, önce vietnam savaşı yenilgisi ve sonrasında japonya ve almanya ekonomisine karşı kaybedilen bariz üstünlüğünün ortaya çıkmasını kanıt olarak gösterebiliriz. ve günümüz siyasi bilimcileri ve ekonomistler çin'in 2020'li yıllarda abd'yi geçerek yeni bir süper güç olacağını iddia ediyorlar....
  
  andrew heywood "küresel siyasal teoriler"
• iran değil, rusya değil, çin değil; kapitalizm ile bugünlere gelmiş bu ülkenin sonunu sosyal demokratlar getirecek.
• "yani her bir insan hayata bir defa geliyor ve abd hükümeti insanların hayatlarının %30’nu gasp ediyor ve sözde özgürlükçü amerikalılar buna ses çıkarmıyorlar."
  
  hep savunma bütçesinin azaltılmasını, eğitim, bilim, sağlık konularına daha fazla bütçe ayrılmasını savunageldim, ama şu son ukrayna işgali ve çin'in uygurlara yaptıkları gösterdi ki abd'nin kendi içerisine çekileceği, dışarıdan elini ayağını çekeceği bir dünya amerika dışında yaşayanlar için bir cehenneme döner.
  
  abd en son bunu denediğinde insanlık kendisini ikinci dünya savaşına giden dönülmez yolda bulmuştu. japonya ile ispanya arasında kalan coğrafyada yaşayan halkların çoğu diktatörlüklerin çizmeleri altında ezilmişti. sonra o diktatörlüklerden kendisini korumak ve dünya halklarını özgürlüklerine kavuşturmak abd halkına çok daha pahalıya mal oldu.
  
  yukarıdaki yazara verdiği %30 vergi batmış. ben de diyorum ki o vergi avrupa seviyesine çıkmalı. zenginden daha fazla vergi alınmalı. savunma bütçesi aşağı yukarı aynı seviyede bırakılıp yeni eklenen gelirler eğitime, bilime, dar gelirlilerin sağlık hizmetlerine, uyuşturucu ve evsizler sorunlarının çözümüne harcanmalı. geçen sene federal hükümete 70 bin dolara yakın vergi ödedim. gerekirse daha fazla da öderim. verdiğim vergilerin ülkesini savunan ukrayna ordusuna, çin tehdidi altındaki taiwan'a, insanlığın geleceği için çalışan nasa'ya, sağlık araştırmalarına, dünyanın herhangi bir yerindeki bir adaletsizliği ortadan kaldırmaya yönelik olarak harcanan her cent'ini helal ederim. yeter ki o vergiler cumhuriyetçilerin elinden suudlara, mısır'a, sınır duvarına, koruma ordusuyla kendi otelinde kalıp devlete fatura çıkaran başkanların cebine akıtılmasın.
• abi sarkisi bile var su vergi olayinin yapmayin amerika savunucaz diye bu kadar ya
  
  (bkz: taxman)
  
  sozlerini de birakayim tam olsun:
  (bkz: #77797949)
  
  abd'de calisip da 401k roth ira falan taxable income'i dusurup "verdigim tax'i dusurmenin yollarini aramadim" diyecek biri yalan soyluyordur. dogma buyume vatandasi bile taxable income'i dusurmeye calisiyorken burada su anki vergi sistemini savunmayin abi. su "her kosulda abd savunmaliyim" kafasi bazen gercekten cok irrite edici. yapmayin ;)
  
  muhtemelen abd'de yasamayan birinin vergi konusunda yazdigi seylere laflar hazirlamissiniz fakat, gecici isci veya sirket ici transfer vizeleriyle gelip calisan kisilerden kesilen vergilerin emeklilikle ilgili paylarinin bu kisiler oturum hakki almamayi tercih ettiklerinde veya alamadiklarinda geri odenmiyor olusunu da adil olarak gormezsiniz herhalde.
  
  (bunu bana l vizesi biterken ulkesine donecek bir arkadas sormustu. cevab veremedim. benim bildigim yok boyle bir sey. varsa yontemi, yesillendirin.)
  
  edit:
  federal devletin kestigi verginin icinde zorunlu alinan ssa payindan bahsediyorum. 401k falan optional zaten.
• gürcistan ve azerbaycana olası rus saldırısına karşı ücretsiz silah göndereceği söyleniyor. önümüzdeki günlerde bu daha çok netleşir. rusya'yı bir çok cepheden yıpratıp, faal bir ülke konumundan çıkartıp çin'e dehşet saçma plânı işliyor gibi. rusya'nın bitmesi en çok türkiye'nin işine yararki abd'nin bu kaosa türkiye'yi çekmeyeceğini hiç de sanmıyorum.
  
  silah yardımı yaparak zincirinden kopmuş azılı rusya bu iki devletin silahları kabul ettiğini görürse mal gibi izlemeyeceği aşikâr. azerbaycan'a rusya'nın girmesi türkiye'nin hassas noktasına dokunacaktır orası bir gerçek tabi ancak bu gerçekleşir ve o dönemde türkiye'nin başında olacak hükümetin tutumunun kim olursa olsun seyirci kalıp bizene oradan diyeceğini düşünmüyorum. teoride yapılan operasyonel savaş planlarının sahada tutmadığını ukrayna savaşında görmüş olduk lâkin gürcistan ve azerbaycanın kuşatılması bile darmadağın olmasına yeter. türkiye'ye gelir isek bu bölgelerin rusya'nın eline geçmesi türkiye için hiç ama hiç iyi olmaz. hali hazırda rusya iran ittifakı türkiye'nin güneydoğusundan türkiye'yi kapana sıkıştırmış vaziyette, birde doğudan tamamen aynı şekilde kuşatılmış bir türkiye görürsek savaşın buraya gelmesi kaçınılmaz olur.
  
  bu politika ile abd bir taşla onlarca kuş vurmuş olur. nitekim gürcistan ve kırım olayında bir şey yapmış olsalarda işe yaramadı.
• (bkz: #137821067)
  
  bu amerika veya göçmenlikle ilgili değil. emeklilik kesintileri emekli olma hakkı elde etmeden ödenmiyor. global bir tutum. avrupa' da bir kaç ülkede param kaldığından biliyorum.
• çeşitli sebeplerle yaptırım uyguladığı ancak yargılamada süren gizlilik kararı sebebiyle ismi açıklanmayan bir ülkeye yapılan 10 milyon amerikan dolarının üzerinde bir değerdeki bitcoin transferini ilgili yaptırımları ihlâl olarak ele alan adalet bakanlığınca başlatılan soruşturma ve hazırlanan suç duyurusunun; alışılmışın dışında bir karar ile kabul edildiği ülke.
  
  #137872646
• bu kadar ekonomik, siyasi ve askeri güç, bu kadar imkan, bu kadar prestij, bu kadar kaliteli insan gücü ve sonuç bu mu? yazıklar olsun gerçekten.
• neoliberal kapitalizmin vardigi yer.
• surada yazdiklarim amerika'ya dair aslinda (bkz: #137896093)
  
  ama burada biraz daha ozellestirecegim. amerika'da ulkenin dogasinda bulunan ve hizli buyuyup 10-15 yilda guclu bi agaca donustugu icin peyzaj islerinde cokca tercih edilen ash tree diye bi agac var (bkz: ash tree). bu agaca emerald ash borer diye bir bocek dadandi ve agaci eninde sonunda kurutuyor. kabugun altinda derinlere girdigi icin ilaclama falan da kar etmiyor. ash tree'ler kurudular, kuruyorlar. yasadigim sehirde binlerce agac kesildi bu yuzden, sadece bizim sitede abartisiz 40-50 agac kestiler. sonra o agaclarin yerine yenilerini diktiler. saydim, 8 farkli turden agac dikmisler. yan yana 2 tane ayni turde agac yok. eger bi agac turunu hasta eden bir sey olursa sadece 8'de birini etkileyecek artik. amerikalilarda son derece takdir ettigim bi ogrenme ve kalici cozum uretme becerisi var, ve hayatin boyle en ummadigin yerlerinde karsina cikip insani mutlu ediyor. hah iste bu beceri ne yazik ki ideolojik motivasyonla yuruyen islerde kendisini asla gosteremiyor. ulkenin bi kesiminin silahlanmayi kutsal bir inege donusturmesi yuzunden ulkede her sene 8-10 okul baskini oluyor, ergenler deliler manyaklar mitralyozle coluk cocuk tariyorlar. kimsenin uretebildigi dogru durust bi cozum de yok.
  
  yani ideolojik motivasyonla nesnel dusunme arasindaki farkin en belirgin ortaya ciktigi yer burasi. ıdeolojik motivasyona saplanmis ulkelerin nasil bi cehenneme yuvarlandigini gosteren harika bir ornek.