• abd'den ikinci ceyrek rakamlari geldi. gecen yilin ikinci ceyregine gore abd ekonomisi yuvarlarsak yuzde 33 kuculdu. bu da iste tam olarak abd ekonomisinin ucte birinin gecen yila gore aslinda hic yokmus gibi davrandigi anlamina geliyor.

    amerikan ekonomisi 23-24 trilyon dolarlik yillik uretim yapan bir ekonomi. burada uretim diyorum fakat bunun icinde iste hizmet filan da var. output deniyor buna. her turlu ticari akt sonunda ortaya cikan defter degerinin toplamidir. 24 trilyon ceyrek basina lineer projeksiyon yapsak 6 trilyon eder. bunun da ucte biri 2 trilyon dolar eder. 2 trilyon dolar da almanya ekonomisinin tam %40'ina tekabul ediyor. baska bir deyisle, birlesik krallik ekonomisinin %75'i civari. italya ekonomisinin %90 civari. turkiye ekonomisinin de neredeyse %300'u civari ediyor. rakam buyuk yani.

    iste bu kuculme, para basarak dengelenmeye calisildi. neden para basildi sorunun ilk cevap bu temel olarak. bu dengelendi mi peki? dengelendi diyebiliriz. cunku bu kuculmeden direkt olarak etkilenen insanlarin yani bu ekonomik sirkulasyon icinde bulunmasa yasayamayacak olanlarin paralari karsiliksiz odendi. biliyorsunuz haftalik 600 dolar odeme yapiyor abd bu insanlara. bu insanlar kim dersek, bu insanlar iste markette calisan kasiyer, raf dizen cocuk, barda bira dolduran kiz, restoranda yemek yapan teyze, kahvecide calisan insanlar vs temel olarak. bu insanlar eger calismazlar amerika denen ulkede ac kaliyorlar. kiralarini en fazla calisamadan 3 ay odeyebiliyorlar. sonra evsiz kaliyorlar. bu neredeyse butun anglo-sakson ulkelerde boyledir. neredeyse dememin tek sebebi de kanada farki. orada biraz daha ilimli bu durum. fakat ingiltere, avustralya, guney afrika ve amerika birlesik devletleri'nde durum tam manasiyla boyle. abd ekonomisnin gayet tikirinda oldugu 2018 yilinda, amerikan halkinin %40'inin 400 dolar ve uzeri harcamalari icin taksit yaptirmak zorunda olduklari raporu yayinlanmisti. daha onceki bir yazimda da belirttigim gibi, abd para kazanmak isteyen insanlar icin kurulmus anonim bir kara parcasidir. yani ticaret icin gerekli butun sartlarin sabitlendigi, -hukuk ve adaletten bahsediyorum- ongorulebilir bir ortamin saglandigi bir yerdir amerika birlesik devletleri. bu insanligin geldigi en ileri noktadir bu arada. ayni zamanda devlet de gucludur. akilli insan ve guclu devlet isbirligi ile refah yaratilir. bunlar zaten kapitalist ekonominin siarlaridir. fakat bunu pek bilmez bizim turk insani cunku turkiye'de isler daha degisiktir. burada geri kalmislik sinyali vermiyorum. bu bir tercih meselesidir en temelinde. bize en benzeyen toplumlardan biri de rusya'dir. zaten bu yuzden kapitalist bati tarafindan dislanmistir. hatta turkiye bile, yine gecenlerde yazdigim avrupa birligi hakkindaki yazida, bu bati ortakligina tam kabulu yapilacakti bunu biz tercih etmedik. bunun sebeplerinin siyasi oldugunu da yazmistim zaten. daha sonra da bunu ali babacan da kendi neden boyle oldugunu izah etti. dedigim gibi bu durum bir tercih meselesidir. bunun arkasinda avantaj ve dezavantaj hesabi vardir. acikcasi ben artik turk toplumunun avrupa toplumlarindan cok farkli oldugunu o yuzden de avrupa toplumlarinda calisan refah saglama yontemlerinin turkiye'de calismayacagini dusunuyorum. fakat bu kotu bir sey degil. turkiye onumuzdeki donemde buyumek zorunda.

    turkiye'nin onumuzdeki donemde ya bolunecegini ya da buyuyecegini iddia etmistim. hala ayni ayni noktada duruyorum. hatta direkt yazacagim buraya, bunlari da 20 sene icerisinde gorecegiz. sonraki 20 sene icerisinde de turkiye yeni tarihinin en refah donemlerini tasiyacak. bu herkese refah gelecek anlamina gelmiyor. cin su an dunya'nin en onde gelen ulkelerinden biri fakat cin nufusunun -1.5 milyar diyelim- 1 milyari yerden bocek ve kurt toplayip, yabani ot filan yiyor. sokakta kopek bulursa onu yiyor vs. yaklasik bir 400 milyon kadari da orta tabaka duzeyinde yasiyor. yani bunlarin ortalama servetleri iste 100 bin dolar filandir. servetleri diyorum bakin. ve 400 milyon kisinin ortalamasini aldim. hadi olsun olsun 200 bin dolar. simdi gelip cuneyt ozdemir carpik diyalektigi ile "arada iki kat var ya" demeyin. burada asil olan order of magnitude dedigimiz, buyuklugun buyukluk cinsidir. yani sunu demek istiyorum, bu insanlarin servetleri milyonlar ile olculmuyor demek. biz nasil boyumuzu soylerken kilometre ya da deniz mili kullanmiyorsak santimetre ya da metre cinsinden soyluyorsak bunun gibi bir sey demek istiyorum. geri kalan 80-100 milyon insanin da servetleri artik milyon dolarlar ile milyar dolarlar arasinda degisen bir skalada. hasili sunu diyecegim, turkiye buyuyecek derken, calismayan ve fakir olan insan sanmasin ki, artik o da bir bmw sahibi olabilecek. hayir olamayacak. ama su olabilir ondan sonraki 10 icerisinde belki avrupa'daki gibi daha kolay ulasilabilir olabilir yani.

    yine baska bir yazimda, turkiye ekonomisinin avrupa ve amerika ekonomilerine gore daha az kuculecegini ya da belki ne kuculme ne buyume yani sifir cikacagini bunu da ekonominin cok iyi yonetildigi gibi bir savla sunulacagindan bahsetmistim. yazilari tek seferde burada yazdigim icin bunlarin kayitlari var fakat geriye donup taramam lazim. o yuzden beni duzenli takip eden dostlarim bunlarin zaten farkindalar. onlar ile zaten muhabbet ediyor gibi bir iliski icindeyiz, onlar beni bu satirlari okurken dogrulayacaklar. bu arada benim amacim kesinlikle "bakin ben hakli ciktim" demek degil. benim asil amacim, burada bir kendi icimizde en azindan bir farkindalik cemberi olusturup buna gore hareket edebilmek. baska bir cabam yok benim. sonucta bu yazilari bir karsilik beklemeden yaziyorum. turkiye konusuna geri donersek, yine teget gecti benzeri aciklamalar duymak olasi diyorum kisacasi.

    bu durumda peki hangi gerceklik yemegini yememiz gerekiyor. turkiye ekonomisi 2019 yilinda cop olmustu. 2018 rahip brunson krizi ile zaten dolar 7.5 liralari gormustu. bunun asil sebebi de iste londra'da try'nin aciga satilarak -dolayisiyla onlar da ciddi miktarda para kaybetti- try'nin degerinin dusurulmesi oldu. sonra dolar 6 lira civarinda dengelendi. 7.5 liraya kadar hadi diyelim 5.5 liran iki liralik aciga satis ile toplamda belki 100 milyar dolarlik try satisi bu hareketi yapar. bunun da iste yaklasik %20'si kayip olsa yabancilar 1-2 milyar dolar para harcayarak bizim ekonomiyi zaten cokertmislerdi. savasmaya gerek var mi hic? sonra turkiye ne yapti, rahibi geri verdi. sonra cari acigini kapatmak icin ugrasti. zaten bu tur deli kur artislarinda insanlar tasarruf yoluna gider. isin de iste bu manipulatorlerin tek dokunamadiklari yerdir. tasarrufa karsi bir sey yapamazlar. fakat onumuzdeki donemde insanlarin tasarruf yapmalarini da engelleyecekler ve butun ipleri ellerine alacaklar. bu nasil olacak ya da ideal ettikleri sistem ne peki?

    eger sizin tasarruf yapmaniz istenmiyorsa bunun en temelde size para vermemek ile baslamalari lazim. para yerine baska bir tur para alti bir kredi olabilir bu. ayni oyun parasi gibi. bununla beraber siz hizmet alirsiniz, daha sonra o isletme duzeyinde bu krediler paraya donusturulur bunlar da merkez bankalari ve benzeri kurulas sayesinde olur. ilk once bu sistem ile ise baslayip daha sonra bunu da kaldirarak sizin ihtiyaclarinizi size verecekler. nasil? ayni devlet gibi. nasil?

    mesela siz polis amirisiniz. devlet size polis lojmanlarindan ev verir. ise gidip gelirken de teskilatin envanterindeki arabalari kullanirsiniz. ayni bunun gibi, sirketler de onumuzdeki donemlerde bu tur paketler ile insanlari ise alacaklar. bundan daha once de bahsetmistim. yakin cevremdeki arkadaslarima muhabbet ederken zaten soylemistim fakat buradaki yazilarimda da nispeten var bu. yeme icme durumunda ise, yine ayni bu yemek fisleri vs gibi yontemlerle insanlari tamamen paradan koparacaklar. daha dogrusu insanlarin cogunlugunu paradan koparacaklar. dolayisiyla da tasarrufu artik engelleyebilir olacaklar. bu ne saglayacak peki?

    bu artik yeni zenginlerin olusmasini engelleyecek. yani 1-2 jenerasyon para biriktirip simdi bu dunyada yine buyuk bir imparatorluk kurabilirsiniz ama bunu insan oglu yapmiyor. bunun tamamen onu kesilmis olacak. dolayisiyla eskiden oldugu gibi bu lordlar, leydiler zamanlarindaki gibi, ya da iste noble olanlar var commonerlar donemi gibi bir doneme girecegiz. evet bu insanlara temel seyler verilecek fakat burada anakronizmaya dusmemek gerekiyor. eskiden de bu boyleydi. insanlara ihtiyaci olan seyler verilirdi onlardan calismalari beklenirdi. simdi de boyle olacak. yani evet evinizde bilgisayar ve elinizde cep telefonu olackak fakat bu sizer sirket tarafindan verilmis olacak. icinde oturdugunuz daire de oyle olacak. kucucuk bir yer 1+1 bir ev verilecek. kirasi siz calistiginiz surece nasil simdi emekliliginiz icin maasinizdan kesintili yapiliyor bu sekilde kesinti yapilacak. eger sirkete vs gitmeniz gerekiyorsa da sirketteki konumunuza gore full akbilden ozel soforlu arabaya kadar degisen bir spektrumda bu da saglanacak. buna da cogu insan bayila bayila gececek. gelismis ulkelerdeki durum bu olacak.

    gelismesini tamamlayamamis ulkeler ise, nasil simdi ucuncu dunya ulkeleri denerek asagilaniyorlarsa, yakin gelecekte de iste bunlar ulus devletler denilecek. hani bunlar bazi konulari asamamis kafa yapisi itibariyle geri kalmis insanlarin yasadigi ulkeler imaji verilecek. ulus devlet bunlar. hih. gibi olacak. bunlarin hepsi de kuresel sermaye ve ulus devletler arasindaki catismadan cikan bir sey.

    yine baska bir yazimda, jeff bezos'un varliginin bir kismina abd el koyabilir demistim. hatta elon must ornegi de vermistim. elon musk devletten yana olur diye dusunuyordum. bu konuda o oncu rol ustlenecek ve "ben veririm cunku ben bir amerikan'im" gibi bir rol keserek bu gecisi yumusatacaktir diye dusunuyordum. simdi gecenler bu tech giant denen dort buyuk teknolji sirketinin ceolari ile bir toplanti yapti abd. bu toplantinin icerisinde onlara bir anlasma sunuldu. bu anlasma en temelde su sekilde. ya abd'de vergi verirsiniz ya da ellerinizdekiler aliriz. simdi burada servetlerinin bir kismina el konulacak derken, cogu insan jeff bezos'un banka hesabindaki parayi alacaklar gibi dusunuyor. iste bu algi kisitligindan oturu. bu tur insanlar is bankasinda 200 milyar dolar vadesiz mevduat hesabinda tutmuyor. bu para sagda solda dolasimda yine. bilmem sirkeyinin bilmem kacta kacinin pay senedi olarak duruyor. orada yatirim burada istirak filan seklinde. bunlara el konulacaktir. vermedikleri vergiler hesaplanip bir pazarlik donecektir bunun uzerinden. bu da iste en temelde kuresel sermaye ile ulus devlet arasindaki savas masasi aslinda. simdi buradan gelecek haberleri bekleyecegiz. bu konuda ongorude bulunmak cok zor. cunku bir tarafta ordu gucu dahil cok guclu bir yapi var, ote tarafta da elinde para gibi bir gucu tutan devasa sirketler var. bu sirketlerin toplam degerleri 4.5 trilyon dolar. yani butun alman ekonomisi. hani turkiye ile dalga geciyorlar ya apple turkiyeden buyukmus. apple italya kadar filan yani. abd'nin de 15'de biri. konuya bu sekilde asagilayici sekilde bakmak bir fayda saglamaz. burada bu sirketlerin cok buyuk oldugunu anlamak gerekiyor. ulkeler kucuk degil sirketler buyuk. devletlerin gucleri teoride ayaklarindan prangalanmistir fakat gercekte sonsuzdur. yani sonucta apple binasini bosalttirir darbe gibi bir olayla. bunlar kesin olmaz diyen biri olaya esit yaklasmiyor demektir.

    simdi bu kuculme rakami zaten bekleniyor fakat artik bir gerceklik oldu. yani kanserli bir hastanin olumu bekleniyordu fakat su an oldu gibi dusunun. bunun etkisi olacaktir bu etki ama dagilacaktir kisa surede. o yuzden bizim borsalarin bayram tatili nedeniyle kapali olmasi bu soku yememek adina bence cok iyi oldu. demiyorum ki bu dalga bayram donusu bitmis olur. hayir bitmez ama tesadufen biraz daha az etkilenmis olur. bu da hic yoktan iyidir. bu kuculmenin etkisi oyle hemen gecmez ama onu da soyleyeyim. amerika koskoca bir 2021 yilini bu is ile ugrasarak gecirecek. o yuzden ilk nefes 2022 yilinda alinacak deniliyor. ki benim ongorum 2023 yilinda ilk temiz nefes cekilir dunya'da. ondan sonraki 8 yil da zirt diye gecer. bir bakmisiz 10 sene gecmis. bircok sey degismis. asi yapilmis bazi insanlara asi hala faydali mi faydasiz mi flu bir ortam icinde oluruz vs.

    olumsuzluk asilamak adina degil fakat gercekten daha kotu gunler bekliyoruz bizi. bu yil sonuna kadar ne olur hic belli degil. 2021 yilina girdigimizde de patlamis bir binayi tekrar geri nasil duzeltiriz hesabi yapilacak. ondan sonra eski kat malikleri yerlerine gececek. evlerini boyayacak filan. cocuk odasi tekrar bastan kurulacak vs. bu sefer bazi daireler cok daha guzel restore edilecek. kimisi belki de kaba insaat halindeki dairede bir sure yasamak zorunda kalacak. fakat bu sure zarfinda turk aile yapisi bu durumu daha kolay atlatma egilimde oldugu icin evet yine zor gececek ama emin olun rezillikler dunya'nin diger ulkelerine gore daha az yasanacak. anglo-saksonlarin bir kismini gercekten buyuk rezillikler bekliyor. bunlari gorup izleyecegiz hep beraber.

    ben herkese bol sans diliyorum bu noktada. gorusmek uzere.
  • türkiye ekonomisi büyüyor* amerika çatlıyor, trump yataklara düştü(!)
  • guney afrika'ya anglo-sakson ulkesi diyene kadar iyiydi. sonrasini okumaya gerek yok.
  • aman ne olacak amerika da mı yaşıyorsunuz? dolarla mı maaş alıyorsunuz?

    önemli olan bunlar arkadaşlar.
hesabın var mı? giriş yap