aynı isimde "anayurt oteli (film)" başlığı da var
  • manisa’da, veya, belirsiz. istasyon meydanindan ana caddeye cikan sokagin karsisinda, uc katli bir konak. kececizade malik aga (1809-1874, zebercet’in buyuk dedesi) yaptirmis konagi. rum mahallesinde oldugundan, yangindan kurtulmus - eylul 1922’de yunanlilar giderayak yakmisti kasabayi. yangindan sonra aile izmir’e yerlesti, konagi da ahmet efendi’nin (1889-1952, zebercet’in babasi) israriyla otel yaptilar. “(...) zamanla her kata ayakyolu, odalara lavabo yapildi; salonun, sofalarin, odalarin tahta tabanlari, merdivenler kalin musambayla kaplandi. yildan yila o kasaba oteli kokusu da sinince icine, eski konak tam bir otel oldu. (...)” oteli olumune dek ahmet efendi isletti, sonra zebercet.

    “(...) caddeye bakan yuzu asi boyali. uc mermer basamakla cikilan dis kapi iki kanatli, yaridan yukarisi camli demir parmaklikli; kapinin iki yanindaki iki buyuk pencere de parmaklikli; oteki katlarin pencerelerinde parmaklik yok. kapinin ustundeki kemerde koyu yesil ustune ak yazili buyuk teneke levha: anayurt oteli. (dusman elindeyken belirli bir direnme gostermemis kasaba ya da kentlerde kurtulusun ilk yillarindaki utancli yurtseverlik coskusunun etkisi belki.) (...)”

    zebercet giris katindaki buyuk odada (no.1) dogdu, 28 kasim 1930. oluleri ve konagi bekledi, gecikmeli ankara treniyle gelen kadini bekledi. bekledi.

    “(...) istasyon alanindan otele cikan sokagin basinda bir cam agacinin govdesine tenekeden kesilmis, koyu yesil ustune ak harflerle ‘otel’ yazilmis ok bicimi bir gosterge cakili; ama yillar sonra civilerden biri curuyup kopunca okun ucu asagiya donmus topragi gosteriyor, otelin yeraltinda oldugu sanisini veriyor insana. (...)”

    (bkz: yusuf atilgan) (bkz: 1973)
  • muhtemelen menzoberranzan'da bir otel.
  • ne olmeyi ne yasamayi hakkedenlerin kitabi...
  • türkçe edebiyatın en başarılı ve özgün bir stream of consciousness örneğidir.
  • kadın gelecek ve güzel bir aşk yaşanacak diye beklerken şaşırtan kitap. aylak adamdan sonra çok güzel bir kitap kesin diye gerine gerine elimde gezdirip okumaya başlamış, sonra çok yerinde utanmış, hay allahım biri şu okuduklarımı görse ne der acaba diyip nedense başkasının yanında (otobüste, salonda vs.) okumaktan baya çekinmiştim de zor bitmişti.
  • --- kitap ---
    1973'te bilgi yayinevi basmis; otuz dar satirdan, 173 sayfa. kitap-lik'in* elli sekizinci sayisinda, yayinevi sahibi ahmet kuflu'nun yusuf bey'e gonderdigi mektuplar ve baska yazismalar var. kitabin adi ahmet bey'in onerisiyle degismis, yoksa: "otel". bilgi yayinevi'nin kapak ressamini da anmak gerekir: fahri karagozoglu. bundan birkac sene onceye kadar, 1974 tarihli ikinci basima rastlamak mumkundu, ve "aylak adam"a da. belki hala bir yerlerde...
    iletisim yayinlari'nda iki basim, 1987-89. (mavi-kirmizi renkteymis kapagi; venedik film festivali’nin simgesi de bir kenara ilismis.**)
    2000'de yky; otuz alti genis satirdan, 108 sayfa. sayisini bilmiyorum, burada da birkac baski.

    --- otelden girilen entryler ---
    (bkz: samson/#1264039) *
    (bkz: metin akpinar/#8381595)
    (bkz: et koydum tencereye/#9490480)
    (bkz: macit beni sallandir/#10133030)
    (bkz: progressive gece siirleri/#9309178)
    (bkz: progressive gece siirleri/#10133092)

    --- yusuf atilgan anlatiyor ---
    manisa’da ‘anavatan oteli’ diye bir yer vardi. babamla manisa’ya her gidisimizde anavatan oteli’nde kalirdik. cunku otelin sahibi babamin iyi arkadasiydi. oteli de zebercet efendi ile oglu ahmet isletirdi, romandakinin tersine. bir gun bu oteli yazma istegi dogdu icime. o siralar arkadaslarla birgi’ye gidecegiz. gece aydin’da bir otelde kaldik. bir otel iste. kapidan giriliyor, karsida yukariya cikan bir merdiven var. katibin yeri de bu merdivenin altinda. onunde bir kucuk masa. gece arkadasimla konusurken, “yahu”, dedim, “bu adamin buradaki hayati ne olabilir? merdiven altinda oturan bir adam. nasil bir adamdir bu?” ustelik benim bunaldigim zamanlar. boyle bir ikilem icinde oldugum bir durum. anavatan oteli ile bu adami birlestirdim, kendi ruh durumumu da yansitmaya calistim. bu roman cikti.

    --- ay ben yanlis anladim ---
    "(...) ikinci romani anayurt oteli'nde bir otel katibinin cinsel yalnizligini ve sapikligini anlatiyordu. romanin kahramani zebercet bilinclilikten, hatta zihinden adeta yoksun bir kisilikti. yapit, somut bir kisiden cok, psikolojik bir bozuklugun oykusunu anlatiyordu. (...)" (ana britannica'da boyle yaziyor. adeta aptal.)
    "(...) ketum gorunusu canli bir hayal dunyasini gizleyen aksi bir adam olan zebercet'e... (...)"(ingilizce metinde "canli hayal dunyasi"na karsilik "vivid fantasy life" denmis; toronto film festivali programiyla ilgili bir web sitesinde de ayni tamlamaya rastlamistim, alinti mi acaba? neyse iste...) "(...) zebercet o donene kadar ne yapacagini bilemez, ama zaman gecip de kadin gorunmeyince, tutkusu yavas yavas bir saplantiya donusur. yalnizligi ve baska insanlarla iletisim kuramayisi, zebercet'in derin bir degisime ugramasina yol acar. kafasini fena halde takarak dagitmaya baslayan zebercet'in melankolik, temkinli dis gorunusunun altindaki psikopat kisiligi ortaya cikar... " (23. uluslararasi istanbul film festivali kitapcigindan. eh...)
    "(...) anayurt oteli ozunde, ufak ufak kafayi yeme asamalarindan gecen, tasrali, yalnizlik takintili, otel yoneticisi zebercet'in garip hikayesine yogunlasan; ruyalar, sanrilar, simgeler, nesneler ve eylemlerin gizli anlamlari araciligiyla zamanin gecisini konu edinen, iyi cekilmis ve oynanmis, siradisi ve belki de en basarili omer kavur filmidir." (sagolasin, sungu capan.)
    edebiyat sozluklerine bakmak geregi duymadim. behcet necatigil'in makul birkac satir yazdigini tahmin ederim, fethi naci'den kuskuluyum vs. 1992'de yayinlanan ve ikinci baskisi yapilmayan "yusuf atilgan'a armagan"a bakilmali. kitap-lik'in kirk birinci sayisindaki yusuf atilgan sayfalari. enis batur'un birkac kitabina dagilmis kisa yazilar.
    en nihayet, eksi sozluk: "yusuf atilgan'in yarattigi bir cok cinsel sapkinligi bunyesinde barindiran sahis. romanda acikca secilebilen zebercet rahatsizliklari: zoofili, nekrofili, oedipus kompleksi, latent escinsellik. daha da vardir mutlak, ben bu kadar cikarabilmistim vaktiyle." - (bay hiddet'ten inciler. yusuf bey'in persembe arkadaslari sagolsun, iyi ki o tuhaf yazilari da koymuslar "armagan" kitabina; otuz yil sonra, hala ayni gayretkeslik, bazilarinda. el ele, aksam gezmesine cikmis minik, sevimli rahatsizliklar... ama boyle baslamisken saymaya, niye durmus ki; insanin meraki kabariyor, latent matent, neler vardir daha. - z. / ve devam etmis: ) "romandaki bir cok noktanin filme tasinamamis olmasi hasebiyle eksik bir edebiyat uyarlamasi. filmin adi anayurt oteli degil de "anayurt otelinden hareketle x" olmaliydi diye dusunduren (based on a novel) noktalar bilhassa zebercet'teki bircok cinsel sapkinligin ve romanda yer alan toplumsal donusum tarihlerinin vesairenin filme yansitilamamis olmasi." (hele sapkin... haha. - z.)

    (17 temmuz 1982)
    enis batur - 1839, 1908, 1922, 10 kasim 1963, 28 kasim... bu tarihler rastlantisal degil herhalde?
    yusuf atilgan - degil elbette.
    enis batur - bir de zebercet'i fasist ilan ettiler.
    (yusuf atilgan gulumsemis.)

    --- tarihler, dayanaklar ---
    zebercet'in cocukluk ve askerlik hatiralari, kececi sulalesinin hatiralari, kasabanin tarihi, hikayelerin yaslandigi tarihler ve butun bunlari filme aktarmanin zorlugu... sahin kaygun'un duzenledigi tavan arasindaki fotograflar ve sallanan besik belli belirsiz bir seyler cagristiriyor, o kadar.
    mustafa kemal pasa'nin boy resmi, otelin girisinde, sagda asili, filmde yok. cumhuriyet bayrami kutlamalari filmde var, fakat gece degil, gunduz. kitapta, kaybolan havlular ve parktaki ihtiyarin* anlattiklariyla isaret edilen deger degisimi vs de filmde yer bulamamis, polisiye burokrasi disinda. ve birkac kucuk nokta daha, filmde yok. mamafih, kitapta olmayip filmde eklenmis bir sey var: pazar yerinde, cuma hutbesini hoparlorlerden dinleyen ahali yerinde durmus, herkes ellerini acmis dua ederken, zebercet mars'tan gelmis gibi, n'apacagini bilemiyor, yuruyup gitse olmaz, dua eder gibi yapmayi bile beceremiyor - macit koper...
    konagin yapildigi tarih, ("bir iki iki delik, kececizade malik"), hicri 1225, miladi 1839: (bkz: tanzimat fermani) / zebercet'in kucuk dayisi faruk'un intihari, "hurriyet'ten uc yil sonraymis"; hurriyet, 1908. (bkz: ikinci mesrutiyet) / yunanlilar giderayak yakmisti kasabayi, her mahalleden eli silah tutan bir tek erkek ciksa yanmazdi ya, 1922. (bkz: buyuk taarruz) (bkz: kurtulus savasi) / kitabin son gunu, 10 kasim 1963 pazar. ataturk'un naasi anitkabir'e 1953'te nakledilmisti. 1963'u bir de "toplumsal donusum" diye didiklersek, suleyman "morrison" demirel'in ayak seslerini isitiriz. (bkz: 10 kasim) / zebercet'in dogum gunu, 28 kasim 1930. sonra, zebercet'in buyuk dayisi nureddin'in halveti tekkesinde kirk gunluk cileye girmesi (1903) fakat kirk gun yerine yirmi iki gunde cikmasi ve hemen ertesi sabah olmesi (yirmi sekiz yasindaymis). kadin 17 ekim persembe gecesi gelmisti, 28 kasim'da o gecenin ustunden kirk gun gecmis olacakti. bir de, 28 kasim 1963'de agir ceza'da gorulecek gerdek cinayeti davasi var. 40-22=18=28-10. yaa... [28 kasim'i kurcalayinca baska seyler de cikiyor, mesela 28 kasim 1912: arnavutluk'un bagimsizligi. yok, bu degildi, hah, 28 kasim 1938: ataturk'un vasiyetnamesinin acilmasi. bir de, en tuhafi, hurufi inancina gore, insan vucudunu kuran harflerin butunu yirmi sekizmis. (bkz: hurufilik)] / filmde tarihleri yirmi sene otelemek zorunda kalmislar, anlasilir sebeplerden. bu durumda, zebercet'in dogum gunu (28 kasim 1950) de demokrat parti'nin iktidara gelisine denk dusuyor. kitabin sonu da 10 kasim 1983'e geldi, ki 1983 genel secimleri 6 kasim'da yapilmisti. eh, sevgili toplum, al sana, istedigin kadar degis, donus (bkz: hop hop hop degis tonton) (bkz: turgut ozal)

    - anavatan oteli hala duruyor mu manisa’da?
    - duruyor, ama artik otel olarak degil. otel kapandi, yapisi duruyor.
    - ya zebercet?
    - o da yasamiyor.
    - peki zebercet romani okumus muydu?
    - yok, coktan olmustu. okuyamadi. ama zebercet’i taniyanlar romani gordukleri zaman, “a, biz bunu biliyorduk”, demisler manisa’da.
    (refik durbas ile soylesi, subat’88)

    --- "come back, come back, don't walk away..." ---
    (bkz: gecikmeli ankara treniyle gelen kadin)
    omer kavur'un new age vs dinledigi dogruysa, the cure ile ilgilenmesi de beklenmez herhalde, ola ki asistanlarindan biri... (bkz: inbetween days) "biyigimi da kesiverin" - "cok sakacisiniz." ve berberin televizyonunda robert smith, ne hos. gecikmeli ankara treniyle gelen kadina seslenebilecek bir sarki, sozlerine hic dikkat etmemis de olabilirler tabii. sonra, goz yumulan minik bir saskinlik: "inbetween days" 1985'te yayinlanmis, filmin takvimiyse 1983'u gosteriyor. eh, olur o kadar. tarihlerin birbirini tutmasina itina etselerdi, ve yine the cure olacaksa, video klip cekilmis sarkilar vardi elbet: "pornography", "faith", "seventeen seconds"... "the cure" israri yoksa eger, japan ile baslayan, talk talk'tan gecip talking heads'e uzanan bir yola duseriz, dere tepe gideriz.
    berber dukkani disinda, attila ozdemiroglu'nun yaptigi muzige diyecek soz yok. ama, japan'in "the tenant" nam enstrumantal ve dahi -mental bir seysi var ki, her seferinde icim gidiyor, "otel"e cok yakisirdi. sonra, gokhan kirdar'in "ethnotron"larindan biri; yine muzikotek'ten, fakat birkac sene once yayinlanan "turk muzik bankasi"nin altinci cd'sinde "synthetic migration" adiyla yer almisti, sadun aksut'un yayli tanbur caldigi, "otel"in ana temasina pek benziyor. bu cd ile pesinden gelen "ethnotronix" arasinda sarki adlari disinda bir fark yok galiba; birincisinde, her birinin ucer dorder cesitlemesi de cabasi. bu "synthetic migration"in bir de "psycho" cesitlemesi var, allah allah. ("synthetic migration" da sismoloji terimiymis galiba.)
    "(...) istasyona (...) yakin bir asevine gidip yemek yemisti. <ne oluyum, ne sagim.> asevinin yanindaki kahvenin radyosunda kalin sesli bir erkegin bagira bagira soyledigi, cogu sozleri pek anlasilmayan bir turkudendi bu. pilavini bitirip kalkmisti. (...)" filmde, muthis, taksinin (kitapta fayton) radyosuna aktarilmis, sinema donusu: "...alt'aydir mektup gelmez; ne oludur, ne sagdir..." bilecik yoresi olacak, "et koydum tencereye". (-ne vardi boyle icecek? -karnim, dedi. -agriyor mu? -simsiki.)
    bir tanidigi "otel nasil gidiyor?" diye sormus. "gitmiyor", demis yusuf bey, "sikisti. emekli subay yataktan bir turlu dusemiyor. bir dusse, her sey rahatlayacak". - "besiktas'tan zebercet gezgin adli dinleyicimiz aramis, mahmut gorgun* beyefendi icin the smiths'ten bir sarki istemis. kendisini kirmiyoruz, mahmut bey icin ve yataktan dusen herkes icin gelsin diyoruz: (bkz: reel around the fountain)"

    --- omer kavur anlatiyor ---
    bir romanin sinema alanina gercekten basarili bir sekilde aktarilmasi isteniyorsa, bence yazarla yonetmen arasinda bir ruh birligi olmasi gerekir. ayni seyleri dusunebilmek ve hayatinizda musterek bir meselenin olmasi. bunun iyi ornekleri vardir. gercekten "anayurt oteli" bu konuda iyi bir ornekse, ben bu basariyi biraz yusuf atilgan'in kurmus oldugu dunyayla kendi dunyam arasindaki o buyuk ozdeslik ve ortusme hissine borcluyum.
    romani okudugumda, "ben bunu yapmak istiyorum ve baska bir sey yapmak istemiyorum" duygusuna kapilmistim. yusuf bey'le uzun uzun konustum. hatta yusuf bey'in senaryo calismalarina dahil olmasini istemistim, "bu benim isim degil" dedi. sunu sordum ona: "size bu romani yazdiran nedenler neydi? niye bu romani yazdiniz?" ve bana bir hikaye anlatti. cok ozel bir hikaye, kendi gecmisiyle ilgili. o hikaye bana isik tuttu. (catladim. - z.)
    bir de, unutmamak gerekir ki, kendi gecmisimde uc yil boyunca bir otelde calistim ve gece bekciligi yaptim. tabii zebercet'in duygulariyla kendi duygularim arasinda bir ortusme soz konusu degil. (utanilacak bir seymis gibi.. - z.) ama ben beklemek nedir bilirdim. gelen bir musteri varsa o musteriyle ilgili tahminler yurutmeyi bilirdim. hayal kurmanin ne oldugunu da bilirdim. sanirim butun bunlar, yusuf bey'in yazdigi ile benim dusunduklerim, duyumsadiklarim, iyi bir sekilde ortustu.
    tabii elimde cok guclu bir metin vardi, (hem de nasil. -z.) sansim da yaver gitti, cok iyi oyuncularla calistigima inaniyorum, iyi bir mekan bulduguma inaniyorum. (allah isini rast getirsin, hele mekanlar iyiden de ote degil mi? - z.) bu kosullar ortaya iyi bir film cikmasini sagladi, benim icin.
    beni en cok korkutan film "anayurt oteli" oldu. ama buna karsilik film ilk gosterimden itibaren muazzam bir ilgi gordu. bana gore hic is yapmamasi gereken bu film, o yil turk filmleri icinde en cok gise yapan ikinci film oldu.

    --- cekirdeksiz ---
    alti numarada kalan ogretmenler: "(...) kalemi alip fise adlarini yazdi. adi saide'ydi. anasinin adiydi bu. sali gunu kadin adini soyleyince sasmisti. (...) ilkokulun besinci sinifindaki ogretmenine benziyordu; yumusak, genc bir kadin. sabahlari sokaklarda simit sattiktan sonra okula gelen kurt muhittin adini 'cekirdeksiz' takmisti. (...) saide... anasi ince bir kadindi. bu konakta, simdiki alti numarali odada dogmus. (...)"
    anneannem 1938'de balikesir lisesi'ne gelmis, yirmi uc yasinda, biyoloji ogretmeni. yusuf atilgan balikesir lisesi'ni 1939'da bitirmis. zebercet'in annesinin adi saide, alti numarada kalan ogretmenin* adi saide, anneannemin adi... o da saide, ve talebeleri ona da 'cekirdeksiz' adini takmislar. "olur sey degil". yusuf bey'in ogretmeni oldu mu, bilmiyorum; ama gormuslerdir birbirlerini, karsilasmislardir, degil mi ya.
    (anneannemin sureti, kitap-lik'in altmis birinci sayisinda. ve daha tuhafi, anneannem eksi sozluk'te.)

    --- fairy towels ---
    “(...) istasyon alanindan otele cikan sokagin basinda bir cam agacinin govdesine tenekeden kesilmis, koyu yesil ustune ak harflerle ‘otel’ yazilmis ok bicimi bir gosterge cakili; ama yillar sonra civilerden biri curuyup kopunca okun ucu asagiya donmus topragi gosteriyor, otelin yeraltinda oldugu sanisini veriyor insana. (...)”
    filmde gormek hos olurdu. her seferinde degisen fawlty towers tabelalari gibi. (bkz: fawlty towers)
    (...)
    - merhaba; otelci sen misin?
    - evet ama odalar dolu.
    - kalici degiliz; koyden bey gonderdi bizi...
    - koyden mi? hangi bey?
    sesi puruzluydu. oglan siritti; kisaca boyluyu dirsegiyle durttu.
    - duydun mu? hangi beymis.
    - duydum -dedi oteki.
    - hangi bey olacak, baytar bey. havlu icin geldik.
    sag elini masaya dayadi.
    - ne havlusu?
    - fairy towels iste.
    - nedir o, fiery vowels?
    - havlu dedik ya. beye konuk gelen kadin unutmus, iki hafta once.
    - kadin mi? nasil kadin?
    - guzel bir kadin; geldigi gece burda kalmis.
    - sahi; persembe gecesiydi. koyde mi simdi?
    - degil, gitti. cuma sabahi motorluya getirdik.
    - beyin nesi oluyor o kadin?
    - duydun mu? beyin nesi oluyormus -dedi yanindakine.
    - duydum -dedi oteki.
    - nesi olursa olsun; havluyu ver sen.
    havlunun onemi yoktu artik; ama ustundeki kurumus bulasiklarla nasil verirdi bunlara?
    - havlu falan gormedim ben -dedi.
    - sarili kirmizili karali bir havluymus; beye soylemis.
    - gormedim dedim ya.
    oglan diklendi.
    - bana bak, yalan soylemez o -dedi.
    - odalari ortalikci kadin* toplar; isterseniz kaldigi odaya cikip bakalim.
    cekmeceden iki numaranin anahtarini aldi. merdiveni cikarlarken oglan:
    - ibnelik yapmaya kalkarsan karismam bak -dedi.
    - nasil ibnelik?
    - duydun mu? nasil ibnelikmis -dedi yanindakine.
    - duydum -dedi oteki.
    - latent ibnelik.
    (...)

    --- sinemadan cikmis insan ---
    onbes sene kadar once star'da gosterilmisti, filmi ilk o zaman gordum. ondan sonra trt2, trt-gap, ykl. senede bir... 21 nisan 2004 carsamba gunu beyoglu sinemasi'nda gosterildi, film festivali programindaki dort omer kavur filminden biri. perde kucuk olsun varsin, sinema sinemadir; hele yusuf atilgan...
    perdeye yakin sol tarafa, m10-o14 koltuk karesine yaylim atesi acsaydim, en sakrak, billur kahkahalari susturabilirdim sanirim.* seyircinin tepkisi... (sonra, sen seyircilerden biri*, kendini ihbar etti.) baskalari da guldu tabii, hatirlayabildigim kadariyla:
    1) ogretmenlerin kapisini dinledikten sonra ("nasil seninim...") kediyi tekmelemesine, -kitapta tutturamaz o tekmeyi- 2) lokantada, karsisina oturmak isteyen adam: "gelecek var mi buraya?" - "yer yok efendim", iste bu cevaba, 3) berberdeki robert smith'e, 4) fantastik karate filmine ("olur sey degil.") ve jean-claude van damme bey'fendiye, 5) aynada, alnindaki tirmik yarasina ("olur sey degil.") bakmasina, 6) polisin* otelin fisleri hakkindaki yorumuna, 7) baytar bey'in havlu icin gonderdigi adamlarla arasinda gecenlere, ve daha birkac seye gulundu. bense emekli subay'in* sover gibi "cok saglamsiniz" demesine ve her zamanki gibi kestaneciye* guldum sadece. 'gulunmez' demeye getirmiyorum tabii, hem, bana ne. fakat, kitabi okurken daha beter gulmenin mumkun oldugunu soylemeliyim; filmdeki siklikta degil belki, ama baska turlu, daha 'deli' gulmek mumkun. zebercet'in ic sesiyle ve ruyalariyla bosalan kahkahalar, daralan nefes.
    sinema "anayurt oteli"nde de onemli bir mekan, "aylak adam"dan asagi kalmiyor. ekrem'le horoz dovusunden cikinca gordukleri western: savastan donen genc adam, kardesleri oldurulmus, topragi alinmis, basinda bankacinin oldugu suc cetesinin marifetleri, genc adamin nalbanttan ve yargicin kizindan baska dostu yok, kavga dovus, duello ve mutlu son - gormustum galiba.
    "(...) ne cok yalan soyleniyordu yeryuzunde; sozle, yaziyla, resimle, ya da susarak. kasabanin ileri gelenleri icin genc adami oldurtmek cok kolaydi. gene de, sacma da olsa, tek basina bir seyler yapilabilecegi sanisini veriyordu; insan katiliyordu bu yalana. (...)"
    yirmi yillik bir zaman kaymasi yuzunden, omer kavur da karate filmleri seyrettiriyor zebercet'e, n'apsin. ilk film, zebercet'in saskinligina ("olur sey degil") fazlasiyla yakisiyor: ucan adamlardan birine elindeki sirikla vurunca kahraman karateci, puff, infilak ediverdi adam. ikinci filmse "no retreat no surrender" olmali. ivan krezinski veya krashinski veya her ne haltsa, jean-claude van damme'in ringin kosesine gidip hipotenus dogrultusunda actigi bacaklariyla iplere oturmasi ve kollarini gogsunde kavusturmasi - google'da aradim bu fotografi, bulamadim (ama baska seyler ogrendim, mesela, van damme beethoven severmis meger, hele bruksel lahanasi...), yani ikna olmus degilim, yine de "no retreat no surrender" olmali; onceki uc filminde ilgisiz rollerde oynamis cunku, sonraki filmiyse "anayurt oteli"nden sonra cekilmis, "bloodsport", hem orda ring de yok galiba. neyse... "inbetween days" gibi, bu film de 1985 tarihli, iki sene sasirmislar yine. olsun artik. "no retreat, no surrender", geri cekilmek yok, teslim olmak yok, iste bu da doner dolasir, emekli subayi ve zebercet'i bulur: "(...) <kacmis. kacilir mi boyuna?> yukarida, odasinda polisleri beklemenin, dis kapinin acilislarinda, ayak seslerinde, ne oldugunu anlayamadigi tikirtilarda... (...) ...bilinmeyenin tedirginligini... (...) baska bir durumda kacmak gereksizdi. nereye gitse arkasindan geleceklerdi. halil onbasi'nin koyune bile. ne yapardi orada? bes gundur, ozellikle bugun, olanaklarda bir azalma olmamis miydi? kacmayacakti. durumunu baskalarinin yargisina birakmayacakti. (...)"
    ha, bir de, zebercet carsida dolasirken, saticinin kaldirima cikardigi televizyonlarda hakan balamir'in mujde ar'i tartaklamasina bakakaliyor - omer kavur'un hitchcock'vari bir oyunu diyelim, "anayurt oteli"nden dort yil once, 1982'de cektigi "göl"den hos bir sahne.
    sunu da araya sikistirayim: "(...) sokak sinemadan cikmayanlarla dolu; asik yuzleri, kayitsizliklari, sinsi yuruyusleriyle onu aralarina aliyorlar, eritiyorlar. (...)" iki hafta boyunca tesaduf ettigim birkac tanidik, hep kalabaliktan yakindilar. silahimiz olsa, onumuzdekileri teker teker indirir, leslerine basarak rahatca yururuz taksim'e, oh ne iyi. istiklal caddesi'nden akan herkesin balonunda ayni sey yaziyor herhalde, "kalabaliktan nefret ediyorum." behic ak gulsun.
    "(...) sinemadan cikmis insan. gordugu film ona bir seyler yapmis. (...)" tedirgin, huzursuz tabiatli degilim zaten, nedir, "anayurt oteli"ni gordukten sonra daha da sakinlesiyorum, sutliman, mutedil vb. onceki carsamba gecesi, sinemadan cikip taksim'e yurumustum, yaya gecidinde bekleyen adam saati sormustu da, "yarim... bir saat sonra... onbir bucuk", diye tuhaf bir cevap almisti, dalgin kafa akrebi yelkovana dolayip kunde attirmis iste. "otel"den ciktigimdaysa butun yuklerinden arinmis, ufleseler ucacak haldeydim, oyle hafif, rahat. hava kapaliydi, gec vakitte yagdi belki. allah uzun omurler versin, "sinemadan cikmis insanin" bir hafta on gun dayandigi oluyor; bazi filmler de hep icimizde zaten, hmm? ofke veya nefret duydugum anlamina gelmiyor, ne diye nefret edeyim, ama affetsin yusuf bey, insanlarla barisik olmami beklemesin, buyuk isler ummasin benden.
    ne oluyum, ne sagim.
  • roman bilinç akışı tekniğinin bütün zorluklarına rağmen çok güzel yazılmış. filmde, ömer kavur oidipus kompleksi pasını, tavan arası sahnesinde, anne fotoğrafı olarak gecikmeli ankara treniyle gelen kadının* fotoğrafını koyarak gole çevirmiştir. kutlarım..
  • --- spoiler ---
    edebi yetkinlik ve düşünsel derinlik bakımından mükemmel denebilecek kalitede yazılmış bir intihar sahnesiyle sonlanan kült kitaptır.

    "... yüzünü buruşturdu. sağdı daha, herşey elindeydi ipi boynundan çıkarabilir, bir süre daha bekleyebilir, kaçabilir, karakola gidebilir, konağı yakabilirdi. dayanılacak gibi değildi bu özgürlük. ayaklarıyla masayı itip aşağıya yuvarladı; bir boşluğa düşerken durdu. gözleri, ağzı açık, bacakları gerilerek, çırpınarak sallanırken kollarını kaldırıp başının üstünden ipi tutmaya uğraştı. (ne oldu? yapmayı unuttuğu birşeyi mi anımsadı birden? ya da yeryüzünde tek gerçek değerin kendisine verilmiş bu olağanüstü yaşam armağanını korumak, herşeye karşın sağ kalmak, direnmek olduğunu mu anladı giderayak? yoksa bilnçsiz canlı etin ölüme kendiliğinden bir tepkisi miydi bu?) ..."
    --- spoiler ---
  • "-film iyiydi değil mi abi?
    -iyiydi,dedi gülümseyip
    ne çok yalan söyleniyordu yeryüzünde; sözle, yazıyla, resimle ya da susarak."
  • asosyallik üzerine yapılmış sistem eleştirisi kokan başarılı bir eser.
hesabın var mı? giriş yap