• hanedanlığın kurulma süreci ve o sonrasında yüzyıllar boyu gizemli bir çok ilgi çekici hikayeye sahip imparatorluk.

    hem yönetim, hem kültürel açıdan sınırsız derecede birikimi vardır ve şu anki modern dünyanın da kurulmasında büyük pay sahibidir. günlük hayatımızda o dönemle benzerlikler vardır.
  • fayansı bulmuşlardır. camsı bir madde olan fayansın temel malzemesi kumdur, cam değildir ve camdan çok uzun zaman önce bulunmuştur, 1800 derecede fayans formunu alan kum o dönemdeki teknoloji ile o ısıyı sağlamaları imkansızdı bu nedenle gereken ısıyı 900 dereceye indirecek bir formül bulmaları gerekmiştir. bunun için de tuz kristalleri kullanmışlardır, içine birazda bakır oksit katarak mavi renk elde etmişlerdir.

    mavi; denizin, gökyüzünün ve nil'in rengi olduğu için antik mısır'da önemli yer tutar. 3500 yıl önce yapılmış fayans heykeller ve takılar günümüze kadar ulaşmış, bir çok müzede sergilenmektedir.

    edit: düzeltme.
  • butun tarihi donemleri ile ilgili soyle guzel kronolojik bir gorsel var.
  • yer ve zamana göre bazı değişiklikler olsa da evrenin yaratılışı sırasındaki temel yaratıcı güçler şunlardır:

    yaratıcı tanrı atum, çocukları şu (hava) ve tefnut (nem), torunları geb (yer) ve nut (gök) . nut'un çocukları olan tanrı çiftleri osiris ve isis ile seth ve nephthys
  • 1 yy burada yaşasam çok iyi olurdu
  • eski krallık dönemini görmeyi çok isterdim dediğim, sırlarla dolu medeniyet.
  • 2000 yıllık kocaman tarihine, 5000 yıldır anlatılan kültürüne rağmen tv/sinema sektörlerinde hiçbir dönemde hak ettikleri ilgiyi göremeyen fantastik tarih. malzeme, kişiler, hikayeler, ilgi üst seviyede ama bir tane güzel bir yapım çıkmadı şu insanlık tarihinde. korku var, aksiyon var hatta porno da var ama şöyle elimizdeki bilgilere ve teorilere dayalı gerçekçi bir senaryo neden yazılmıyor, ben anlamıyorum.

    yüksek bütçeli bir yapım da olmasın. şu her ramazan yayınlanan hz. yusuf dizisi kadar kaliteli olsun vallahi yeterli. hollywood duysun artık sesimizi. *
  • firavunların ülkesi.
    büyük piramitleri, sargılı mumyaları ve altın hazineleri ile ünlüdür.

    ejiptolog yazarlardan aklıma gelen, bazı bilinmeyenler.

    *deveye binmediler. hanedan çağının sonuna kadar mısır'da düzenli olarak kullanılmadı. bunun yerine mısırlılar eşekleri yük hayvanı, tekneleri de son derece uygun bir ulaşım aracı olarak kullandılar.

    *mısırlı kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olması. bu, kadınların mülk edinme, kazanma, satın alma, satma ve miras alabilmeleri anlamına geliyordu.

    *mısır'ın krallarından bazıları kız kardeşleriyle veya üvey kız kardeşleriyle evlendi.

    * büyük piramidin aslında köleler tarafından inşa edilmediği gerçeği. klasik tarihçi herodot, büyük piramidin 100.000 köle tarafından inşa edildiğine inanıyordu. ancak bu yanlıştır. arkeolojik kanıtlar büyük piramidin aslında 5.000 daimi, maaşlı çalışan ve 20.000'e kadar geçici çalışandan oluşan bir işgücü tarafından inşa edildiğini göstermektedir. bu işçiler özgür erkeklerdir. piramidin yakınındaki geçici bir kampa yerleştirilip burada yiyecek, içecek, tıbbi yardım şeklinde ödeme aldılar ve görevde ölenler yakındaki mezarlığa gömüldü.

    * kleopatra aslında güzel olmayabilir. paraları bunun muhtemelen böyle olmadığını gösteriyor. hepsi onu belirgin bir burun, belirgin çene ve derin ayarlı gözler ile profilde gösterir. elbette, kleopatra'nın madeni paraları yapımcılarının becerilerini yansıtır ve kraliçenin mısır içindeki ve dışındaki egemenliğini temsil eden belirteçlerde çok kadınsı görünmek istememesi tamamen mümkündür. ne yazık ki kraliçenin görgü tanığı açıklaması yok. bununla birlikte, aslında kleopatra ile hiç tanışmayan klasik tarihçi plutarch, cazibesinin tavrında ve güzel sesinde yattığını söyler.
  • muhteşem bir dünya. eski krallık ve orta hanedanlık döneminde medeniyetin kalbi olmuş bir kültüre sahipti. nil nehrini izleyebilmeyi, kenarında şarap içebilmeyi denemek isterdim.
  • yontma taş devrinde afrika giderek kuraklaşınca insanlar yukarıya doğru göç etmeye başladılar. kısmen daha serin ve nemli bölgeler arıyorlardı. yukarı bölgelere çıkıldıkça su yatakları bulmaya başladılar. bu su yatakları nil nehrinin son kısımlarıydı. nehri takip edip nehir boyunca yukarı doğru çıktılar sulak araziler kıyısına yerleşe yerleşe. nil nehrinin kenarlarına birikip yerleşmeye başladılar. mö 9000 yılları civarı tarım devrimi ile birlikte buğday ve türevleri üretilmeye başlayınca iyice buraya yerleştiler.

    nil kenarı sulak, otlar savanlar ağaçlıklar. hem tarım hem hayvancılık gelişiyor zamanla. mö 4bin yıllarına gelindiğinde nil boyunca yerleşim artmış, nufüs artmış, kısmen şehirleşme ve bölgeselleşme başlamış. avcılık-toplayıcılıktan üretime ve dolayısıyla ticarete geçilmiş. şehirler kurulmaya başlamış, her şehir kendince üretim yapıp bir kültür oluşturmaya başlamışlar.

    tarımda üretim ve buna bağlı kap kacak üretimi, ticareti. hayvan üretimi, ticareti, kesimi ve kesici aletler yapımı. ticaretin olduğu yerde mülkiyet doğdu, zenginler ortaya çıktı. daha sulak arazileri aldılar. nil taşkınlarından korunacak evler yapmaya başladılar. nil nehrinin taşmasından kaçanlar aşağı nil ve yukarı nil'de birikmeye başladı ve böylece aşağı mısır ile yukarı mısır kurulmuş oldu. aşağıda bir krallık yukarıda bir krallık oluşmaya başladı.

    mısır tarihçisi manetho'ya göre mö 3200 yıllarında dönemin en zengin olmuş, en güçlü kişisi narmer adında birisi aşağı mısır ve yukarı mısır krallığı birleştiriyor. bugünkü kahire yakınlarında bir şehir kurup başkent yapıyor, kentin adı da memphis.

    narmer, kimi tarihçilere göre akrep kral'ın varisi, kimisine göre kendisidir. büyük çoğunluk kendisi olduğu görüşünde.
    ilk firavun narmer.

    mısır tarihinde narmer'den başlamak üzere mısır tarihi boyunca 190 kral hüküm sürmüştür. 30 hanedanlı mısır’ın tarihi, eski krallık dönemi (mö 3.100-mö 2.150), orta krallık dönemi (mö 2.050-mö 1.650), yeni krallık dönemi (1570-935) ve geç dönem (mö 935 - ms 343) olmak üzere 4 döneme ayrılır. her dönemin ardından karışıklıkların yaşandığı bir ara dönem geliyor illaki.

    mö 3150 yılından itibaren başlayan antik mısır tarihinin son lideri meşhur bildiğimiz kleopatra'dır. kleopatra mö 30 tarihinde oğlu caesarion ile birlikte ölünce antik mısır tarihi sona eriyor.

    hanedanlar ve önemli olaylara bakalım;

    1. hanedan (y. 3000-2800)
    aha (athothis)
    cer (kenkenes)
    cet (uenephes)
    den (usaphais)
    anecib (miebis)
    semerhet (semempses)
    ka'a (ubienthes)

    2. hanedan (y. 2800-2670)
    hotepsehemvi
    reneb
    nineçer
    peribsen
    hasehemvi

    3. hanedan (y. 2670-2600)
    nebka
    zoser (2654-2635) ilk büyük piramidi (zoser pramidi) yaptığı söylenir.
    sehemhet
    huni (2625-2600)

    4. hanedan (y. 2600-2487)
    snefru (2600-2571)
    keops (hufu) (2571-2548) - keops piramidi
    recedef (2548-2540)
    kefren (hafre) (2540-2514)
    mikerinos (menkaure) (2510-2491) - kefren piramidi
    şepseskaf (2491-2487) - mikerinos piramidi

    kefren ve mikerinos piramitleri kendi zamanlarında yapılmaya başlanmış ama çocukları tarafından bitirilmiştir. mısır tarihi boyunca yaklaşık 200 piramit yapılmış en büyüğü keops piramidi'dir. keops piramidi dünyanın yedi harikasından biri ve en eskisidir. dünyanın yedi harikasından en eskisi ve günümüze ulaşan tek eserdir.

    5. hanedan (y. 2487-2348)
    userkaf (2487-2480)
    sahure (2480-2468)
    neferirkare (2468-2449)
    neuserre (2443-2419)
    menkauhor (2419-2411)
    cedkare (asosi) (2411-2378)
    unas (2378-2348)

    6. hanedan
    teti (2348-2320)
    userkare
    1. pepi merire (2316-2284)
    1. merenre (2284-2270)
    2. pepi neferkare (2270-2205)
    2. merenre antiemsaf
    nitokris

    7-8-9-10 hanedanlar toplam 100 yıl hüküm sürmüş.

    11. hanedan (y. 2081-1938)
    1. inyotef (sehertaui) (2181-2165)
    2. inyotef (vahanh) (2065-2016)
    3. inyotef (nahtnebtepnefer) (2016-2008)
    1. mentuhotep (nebhepetre) (2008-1957)
    2. mentuhotep (seanhkare) (1957-1945)
    3. mentuhotep (nebtauire) (1945-1938)

    burdan itibaren 18. hanedana kadar böyle gidiyor. tüm firavunların isimlerini uzun uzun yazmayayım dedim.
    18. hanedan (y. 1539-1292)

    hatşepsut (maatkare) (1479-1458) - 18. hanedan'ın 5. firavunu olan hatşepsut antik mısır tarihinin tek kadın firavunudur. kraliçe olarak hitap edilir. törenlere takma sakal takarak katılırmış.
    18. hanedanın 4. firavunu 2.thutmose ile evliydi, erkek çocuğu olmayınca firavun başka kadından erkek çocuk yaptı. thutmose erken ölünce çocuğu küçük olduğu için ilk meşru karısı hatşepsut tahta geçmek durumunda kalıyor ve 30 yıl hükmediyor.
    tarihten adından söz edilen ilk kadındır. kayıtlarda adı geçen ilk kadın.

    4.amenhotep/akhenaton (neferheprure) (1353-1336) - hz. yusuf'u hükümdar yapan firavun, 18. hanedanın 10. firavunu ve kraliçe nefertiti'nin kocası. nefertiti ile birlikte yönetmişlerdir ülkeyi.
    hz. yusuf kardeşleri tarafından kuyuya atılıyor, tüccarın biri bunu bulup köle olarak medyenli bir tüccara satıyor. tüccar da onu firavunun askerlerinden potifar'a satıyor. potifar'ın eşi yusuf'a iftira atınca yusuf'u zindana atıyorlar. 7 yıl zindanda kalıyor. firavun'un gördüğü bir rüyayı yorumlayarak zindandan kurtuluyor ve zamanla firavun'un güvenini kazanıyor ve firavun onu hükümdar yapıyor.

    şimdi bu noktada çok fazla karışık söylem var.
    mısırlı tarihçi ahmed osman ; akhenaten'in annesinin babası olan yuya'nın eski ahit ve kur'an'da adı geçen yusuf peygamber ( joseph ) olduğunu söylüyor. ama bazı kaynaklarda da çağdaşı olduğu söyleniyor.
    hükümdarlığının 5. yılında adını değiştirip akhenaton yapıyor ve tüm çok tanrılı dinleri kaldırıp tek tanrılı din yapıyor. kimi tarihçi yusuf'tan etkilendiğini söylüyor. ama bazı tarihçiler de bu kişinin musa olduğunu söylüyor. zira musa da o tarihlerde yaşamış ama tam tarih belli değil.
    bilinen tarihlere göre yusuf, musa'dan yaklaşık 150- 200 yıl önce yaşamış

    sonraki firavun; smenhkare (anhheprure) (1336-1333)

    geldik;
    tutankhamon(nebheprure) (1333-1323)
    18. hanedanın 12. firavunu olan bu adam neden efsaneleşmiş; çünkü babasının koyduğu tek tanrılı dini kaldırmış, mısır'a eski dinlerini getirince halk onu çok sevmiş. 18 yaşında genç yaşta da ölünce ona o zamana kadar görülen en gösterişli cenaze töreni ve mezarı yapılmıştır. ismi de kulaktan kulağa yayılmıştır. ama tek neden bu değil.
    mezarı bulunduğunda; mezar bulunuyor, lahit kırılıyor, lahitin iç kısmında ; firavunun mezarına her kim dokunursa ölümün kanatları onu saracaktır.

    ondan sonra mezarı açan kişinin kuşunu mısırın simgesi olan bir kobra yiyor. mezarı açan fakirlik içinde ölüyor. mezar kazı işlerinin maddiyatını karşılayan kişi mısırda zehirleniyor ölüyor ve olay patlıyor, bölgeye ziyaret akını başlıyor. sonra da tabi mezara girip bakan kişilerin hastalanıp öldüğü efsanesi yayılınca durum bu hale geliyor.

    19. hanedan (erken ramses dönemi) (y. 1292-1188)
    1. ramses (menpehtire) (1292-1290)
    1. seti (menmaatre) (1290-1279)
    2. ramses* (usermaatre setepenre) (1279-1213) - çoğu tarihçiye göre hz. musa'nın yaşadığı dönem bu dönem. bazı tarihçiler musa'nın gerçek bir varlık olmadığı söyler. ama tevrata göre de musa mö 13.yy ya da 14.yy'da yaşamış. en bilinen öykü 2. ramses zamanında yaşadığı.
    merenptah (baenre meriamun) (1213-1203)
    2. seti (userheprure setepenre) (1203-1196)
    amenmesse (menmire)
    siptah (ahenre setepenre) (1196-1190)
    tausret (satre meriamun) (1190-1188)

    bu şekilde 20-21-22-23-24 hanedanları devam ediyor.

    25. hanedan (712-664)
    kaşta (740)
    piye (740-713)
    şabaka (712-698)
    şebitku (698-690)
    taharka (690-664)
    tanutamon (664-656)

    ve sonra asurluların işgali (671-664)

    27. hanedan döneminde pers'ler iktidar oluyor mısırda(525-404)

    pers iktidarından sonra mısırlılar geri alıyorlar ve hanedanlar devam ediyor.
    30. hanedan (380-343)'dan sonra persler geri alıyor ama mö 333 yılında büyük iskender mısır'a giriyor. mısırlılar persleri hiç sevmediğinden iskenderi alkışlayarak karşılıyorlar. iskender mısırda iskenderiye şehrini kuruyor devasa halde. bir de büyük iskenderiye kütüphanesini kuruyor. mısırlıların da kültürüne karışmıyor. çünkü iskender, bilime ve sanata çok değer birisi.

    iskender'in buraya yönetmesi için koyduğu vali, iskender öldükten sonra da burayı yönetiyor. ama mısır kültürlerine karışmıyorlar, yaptırım uygulamıyorlar, o yüzden antik mısır kültürü devam ediyor burda ve antik helenistik kültür çok görülmez. ta ki romalılar mö 30 yılında kleopatra ve oğlunu öldürüp mısırı ele geçirince kadar. kleopatra intihar ediyor da oğlunu da öldürüyorlar.

    böylece antik mısır dönemi mö 30 yılında roma egemenliğine girerek bitmiş oluyor. romalılar mısır'ı alınca kendi kültürlerini yaymaya başladılar ve geleneksel mısır tarzı sonra erdi.

    tabi miladi tarihte isa ile birlikte hristiyanlık doğunca hemen dibindeki iskenderiye'de de halk hristiyanlaşmaya başlıyor. hristiyanlık yayıldıkça da eski mısır dinleri, tapınakları, tanrıları, törenleri yavaş yavaş yok olmaya başlıyor. ms 391 yılında roma hükümeti hristiyanlığı resmi din olarak benimseyince zaten iyice mısır gelenekleri azalıp yok olmaya başladı.

    hal böyle olunca da eski dinler ile yeniler çatışmaya başladı. iskenderiye, gerek genel gerekse kişisel yontuların imha edilmesiyle sonuçlanan geniş çaplı pagan karşıtı ayaklanmalara sahne oldu. sonuç olarak mısır'da pagan kültürü sürekli olarak geriledi. yerli halk kendi dilini konuşmayı sürdürürken mısır tapınaklarındaki rahip ve rahibeler azaldı ve hiyeroglifi okuyup yazabilme becerisi giderek ortadan kalktı. mısır tapınakları ise, bazıları kiliseye dönüştürüldü, bazıları ise çölde terk edildi.

    ms 640 yılına kadar romalıların elinde kaldı mısır. 640 yılında hz. ömer aldı ve araplara geçti. araplarda sürekli el değiştirdi. 1517 yılında yavuz sultan selim ridaniye seferi ile mısır'ı alınca osmanlılara geçti.

    1822'de hakimiyet ingilizlere geçti.
    1922'de mısır krallığı
    1953'te mısır cumhuriyeti kuruldu. sonra birleşik arap cumhuriyeti adı altında bulundu.
    1971 yılında ise bugünkü mısır arap cumhuriyeti adını aldı.

    1981 yılında devlet başkanı olan hüsnü mübarek 2011 yılına 30 yıl boyunca mısır'ı yönetti. yani açıkçası modern firavun da diyebilirsiniz. 2011 yılındaki arap baharı ile başlayan ayaklanmalardan mısır da nasibini aldı. 2011'den beri bir devrim yaparak bir darbe yaparak ilerliyorlar.
hesabın var mı? giriş yap