anton s. makarenko 1888
ukrayna doğumludur. ukrayna’nın harkov yakınlarındaki belapolie köyünde dünyaya gelen makarenko’ nun babası badanacıdır . (makarenko, 1993, s.3)
17 yaşındayken, gittiği belediye okulunun ardından 1 yıllığına eğitim dersi alarak, bölgedeki demiryolu işçilerinin çocuklarının gittiği bir ilkokula öğretmen olur. bu sayede eğitbilim alanındaki çalışmalarına pratik bir süreç üzerinden başlamış olur (makarenko, 1993,s.7).
eğitbilim açısından kuramsal alanda da kendini geliştirme fırsatını ancak dokuz yıl sonra, 1914’te poltava’ daki eğitbilim (pedagoji) okulu olan eğitim kurumuna girerek yakalar. buradaki 3 yıllık öğreniminin ardından eğitim alanında var olan rus ya da evrensel yazınlara yönelir. kuramsal açıdan yöneldiği eğitim alanında yeni bir eğitim dizgesi yaratmak üzerine uğraşır. pratik süreçte geliştirdiği eğiticilik uğraşının yanı sıra kitap yazarak da üretimini geliştirir (makarenko,1993,s.7).
ekim devrimi’ni önceleyen, daha doğrusu birinci rus devrimine denk gelen süreçte şekillendirdiği eğitbilim düşünceleri, ekim devriminin ardından hayata geçirdiği
gorki topluluğu deneyiminde makarenko’ nun savunularının temelini oluşturmuştur. yeri geldiğinde bu temelden güç almış, yeri geldiğinde de bu temelle şiddetli bir savaşım gerçekleştirmiştir. kısacası gorki topluluğu deneyimi, makarenko’ da düşünsel alanda bazı temel değişikliklere de neden olarak teori ve pratik ilişkisinde bütüncül bir gelişime örnek teşkil etmiştir.
ekim devrimi’nin ardından iktisadi, toplumsal v.b. pek çok alanda yeniden yapılanma adına yoğun çabaların ortaya konulduğu ülkede, 1921 yılında baş gösteren açlık büyük huzursuzluk yaratmış, bu huzursuz ortamdan yararlanan çeteler başıboş bırakılan çocukları kullanarak suç oranlarında artışa neden olurken, ülkede de büyük karışıklıklar yaratmışlardır.
bu karışık durum karşısında sovyet hükümeti başıboş kalan ve yaşamını suç işleyerek sürdüren bu çocukların kurtuluşu için uğraşmaya başlar. bu çocuklar için kurulan eğitim toplulukları, makarenko’ nun yaşamında önemli bir dönemeç olmuştur ve bizim üzerinde yoğunluklu duracağımız nokta da bu dönemeç ve sonrası olacaktır.
1920 eylül’ünde poltava eğitim dairesi makarenko’ yu suç işlemiş çocuklar için bir topluluk kurmakla görevlendirir. ilk başta adı
çocuk suçlular kolonisi olan bu topluluk, daha sonra kendi aldığı karar doğrultusunda ismini
gorki topluluğu olarak değiştirtir. 1928 yılına dek topluluğu yöneten makarenko, topluluktaki son yılında
harkov’daki
zerjinski komünü’nün yönetimini üslenir. 1928’de gorki topluluğu’ndan ayrılan makarenko, sonraki 7yıl süresince de zerjinski komünü’nü yönetir (makarenko, 1993).
eğitim uygulamaları alanında yoğun uğraşlar veren makarenko, bu alanda oluşturduğu birikimi paylaşmak açısından da yazınsal üretimde de bulunmuştur. 1934’te,
sovyet yazarlar birliği’ne kabul edilmiştir. 1937’de moskova’ya yerleşerek ölümüne kadar (1939’da ölmüştür) kendini tamamen yazarlığa adamıştır (makarenko,1993,s.11).
şiir, senaryo, roman, kuramsal yazın gibi pek çok alanda yapıt ortaya koyan makarenko’ nun yazılı eserlerinden birkaç örnek vermek gerekirse:
yaşam yolu (pedagojik şiir-destan)
1930 yürüyüşü (kısa roman)
kulelerde bayraklarana babaların kitabı`pedagoji teorisinin sovyet okullarında eğitim ve çocuk yetiştirmenin genel sorunları`
iş gezisi (film senaryosu)
gerçek bir karakter (film senaryosu)