aphanisis

• "cinsel arzunun birdenbire ortadan kalkması ve bu beklenmedik kayboluş yüzünden öznenin kendini içinde bulduğu açmazlık durusu için ernest jones'in kullandığı ve daha sonra lacan'ın sistematik olarak yenidern tedavüle soktuğu sözcük" (frederic jameson, modernizm ideolojisi; s. 135)
  
  kavramı somutlamak adına: anayurt oteli romanında zebercet'in ortalıkçı kadınla ilişkiye girmek için çabalaması fakat ereksiyon olamaması ve ardından zebercet için başlayan süreç.
• fantazmı içinde yutulan öznenin gerçeklik ve hayal düzlemlerinin ters yüz oluşudur aphanisis.
• asıl anlamı yunanca’dan gelen kayboluş anlamına da gelen aphanisis psikanalize ilk olarak ernest jones tarafında tanıtılmıştır. jones aphanisis’i cinsel isteğin kayboluşu olarak tanımlamıştır. jones’a göre bu kayboluş iki cinsiyet için de geçerlidir. lacan bu terimi değiştirerek kayboluşun arzunun yok olması değil öznenin yok olması anlamına geldiğini söyler. öznenin kayboluşu esasında öznenin bölünmesinden kaynaklanan ve arzunun diyalektiğine yol açan bir olgudur. lacan ayrıca sönmeyi kaybolmayla eşanlamlı olarak kullanmıştır. sönme yabancılaşma süreciyle kaybolan özneye işaret eder. bu kavram ayrıca güdülerin ve fantezinin formülasyonu sırasında da kullanılmıştır. bölünmüş özne iki tarafın emirleri arasında söner ya da kaybolur.
• ilk psikoanalistlerden ernest jones'un psikanalize getirdiği yunanca bir terim. cinsel arzunun ortadan kalkması anlamına gelen bu terim temel korkulardan birini ve belki de en önemlisini ele almış oluyordu. ilgi kaybı şeklindeki asal endişe, erotik doyum yaşama kapasitesinin veya imkanının kaybedilmesi, yaşam kaybı gibi görünen bir arzu kaybı halidir. bir başka deyişleyse tatmin olmanın imkansız hale geldiği bir badire durumudur. bu badire halinde hiçbir şey kişinin ilgisini çekmez, hiçkimsenin çekimine kapılmaz.
  
  aphanisis bize şunu söyler kısaca: yaşamın ve zevkin saf haline karşı iştahsızlık sadece basit bir erotik kayıp değildir. canlılık halinden çıkma ve dünyada sadece hacimsel olarak yer etme durumudur. bu duruma düşmemek için ilginin harını sürekli dinç tutmalı ve harıl harıl deneyimlemelere gidilmelidir. elbette deneyimin sağlıklı olması önemlidir, ilgi için özellikle de günümüzdeki gibi teşhirvari bir şekilde sosyal medyada rumuzlar altına sığınıp heyecan aramak ancak bir nebze sizi avutur. aynı şekilde suni teneffüs için sürekli kendini öldürmek de bir yerden sonra ters teper. ya da daha karanlık bir şekilde lee edelman'ın ifadesiyle "bebeğin faşist yüzü" yani id de ortaya yeniden çıkabilir ki bu da tamamen tehlike halidir.