aretaeus

• yabancı kaynaklarda aretaeus of cappadocia olarak anılan anadoluda yaşamış bir tıp adamıdır.
  
  kapadokyalı aretaeus, antik dönemde tıp alanında hipokrat’tan sonra en önemli bilim adamlarından birisidir. kesin tarih bilinmese de ms ı-ıv. yüzyıl civarlarında roma imparatorluğu’na bağlı kapadokya'da yaşadığı, iskenderiye ve roma'da tıp ile ilgili eğitim aldığı/çalıştığı düşünülmektedir.
  tıbbi yaklaşım açısından bir antik dönem ekolü olan 'pneumatic school' u takip etmiştir. bu öğretiye göre vücutta sıcak, soğuk, nem ve kuruluk (hot-cold-wet-dry) ile ruh (pneuma) arasında bir çeşit denge (eukrasia) vardır ve bozulması hastalıklara neden olmaktadır. pneumatic school
  
  aretaeus 'akut ve kronik hastalıkların nedenleri, belirtileri ve tedavileri' başlıklı sekiz ciltlik eski ionca bir eser kaleme almıştır. orta çağa kadar tabiri caizse unutulan bu eser, 1552 yılında latince olarak venedik'te tekrar basılmış, avrupa'nın tıp alanındaki ilerlemesine yardımcı olmuştur. aretaeus, bu eserinde astım, epilepsi, tetanoz, uterus kanseri, zatürre ve bazı akıl hastalıklarının da aralarında bulunduğu bircok hastalığın klinik bulgularını tanımlamış; sinir sistemi hastalıkları ile akıl hastalıklarını birbirinden ayırmış; baş ağrısı, histeri, mani ve melankoliyi tarif etmiştir. çölyak hastalığı, difteri ve kalp üfürümünün de klinik bulgularını ilk kez tanımlamış ve diyabet hastalığına bu adı vermiştir. tedavide deneyimlerine çok önem vermiş, diyet, kas egzersizleri, masaj ve hafif ilaçlar kullanmıştır.
  aretaeus of cappadocia and his treatises on diseases
  aretaeus of cappadocia, the forgatten physician
  aretaeus of cappadocia and the first description of asthma
  
  farklı kaynaklardan hastalıklarla ilgili çalışmalarına örnekler:
  
  çölyak: elimizdeki kaynaklara göre çölyak hastalığının klinik bulgularını en erken tanımlayan isimdir. kronik ishal, halsizlik, zayıflık gibi bulguları olan hastalığın bir sindirim ve emilim problemi olduğunu düşünmüştür. a history of celiac disease
  
  diyabet: hastalığa, hala kullandığımız 'diyabet' adını vermiştir. latince sifon anlamına gelen bu kelime vücuttan idrar çıkışının artmasını yansıtmaktadır. hastalığın klinik bulgularını ve ilerleyişini isabetli olarak tarif etmiştir ancak diyabetin esasen mesane ve böbrek hastalığı olduğunu düşünmüştür. aretaeus of cappadocia and the first description of diabetes
  
  difteri: tonsil üzerinde izlenen klasik ülserlerden farklı ve ölümcül bir hastalık olduğunu, ateş ile birlikte tonsil üzerinde eskar adını verdiği beyaz tabaka oluşumunu tarif eder. eskar hala difteride tonsil ülserini tarifte kullanılan spesifik bir bulgudur. aretaeus of cappadocia, views on diphtheria
  
  baş ağrısı: aretaeus baş ağrılarını hafif kısa süreli, hafif kronik ve şiddetli başın bir bölgesinde olan şeklinde üçe ayırır. üçüncü baş ağrısı tipi modern tıptaki migrenin tarifi ile uyumludur. aretaeus on migraine and headache
  
  tetanoz: çeneden başlayarak tüm vücuda yayılan şiddetli kasılmalarla giden ölümcül bir hastalık olarak tanımlamıştır. aretaeus of cappadocia and his treatises on diseases
  
  verem: tüberküloz enfeksiyonunu yani veremi pnömoniden (akciğer enfeksiyonu) klinik bulguları ile birbirinden ayırarak tarif etmiştir. aretaeus of cappadocia and pulmonary tuberculosis
• kapadokyalı aretaeus olarak da bilinen; astım, epilepsi, zatürre, tetanos, rahim kanseri ve ruh hastalıkları üzerine çalışmalar yapmış bilim insanı.
  
  ms 80_130 yılları arasında kapadokya'yı bir tıp kongresi merkezi haline getirecek kadar yoğun çalışmalar yapan aretaeus, ayrıca nörolojik hastalıklar ve psikiyatrik hastalıklarları ilk kez ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutan hekimdir.
  
  kendisi için yapılabilecek bir diğer önemli tanım ise çölyak hastalığının isim babası olmasıdır ki tarihte bu hastalığı ilk kez tanımlayan ve "koilliakos" adını veren kişidir aretaeus.
  
  1856 yılında arateaus'un kitabını yunanca'dan ingilizce'ye çeviren francis adams, "koilliakos" kelimesini "celiac" olarak çevirmiş ve hastalığın günümüzdeki tanımı bu kelime ile olmuştur.
• "aretaus^*, felsefe ve tıp yazınında ilk kez melankoli ve maninin kapsamlı bir tanımını yapmış ve bu iki ruhsal rahatsızlık durumunun, aynı hastalığın farklı görünümleri olduklarını söylemiştir." serol teber - melankoli normal bir anomali
  
  "aretaus^*, "maniakoli" adını verdiği,batıl inançlı, hezeyanların görüldüğü bir mani-melankoli tipi tanımlamıştır. (...) aretaus, sevgi-aşk nedeniyle ortaya çıkan melankolik durumları anlatan ilk hekim olmuştur. (...) aretaus'a göre, melankolik insana hiçbir şeyi zorla yaptırmamak gerekir. kuşkusuz, hafif yemekler yemesi, şarap içmemesi, bağırsaklarını boşaltması gibi önlemler salık verilebilir. (...) hastaların cinsel ilişki kurmalarına olanak tanınmalıdır. aretaus'a göre sevgi ve cinsel ilişki tedavide unutulmaması gereken önemli noktadır." serol teber - melankoli normal bir anomali
  
  (bkz: kapadokya)
• tanı koyduğu akıl hastalıkları ile ilgimi çeken hekim. başlıkta bulamadığım bir başka bilgiyi ekleme gereği duydum: diyabet hastaları vücutlarındaki fazla şekerden dolayı çok sık idrara çıktığı için bu hastalığa "sifon" (diabetus) adını vermiş, içtikleri suyu hemen çıkarıyorlar minvalinde. ne güzel topraklarda yaşıyoruz, ne güzel insanlarla hemşeriyiz/komşuyuz...
• "melancholia is the beginning and a part of mania... the development of mania is really a worsening of the disease[melancholia], rather than a change into another disease." aretaeus ms 100.