• seralarda domates bitkilerinin çiçek açma dönemlerinde, bitkiler arası tozlaşmayı kolaylaştıran bombus arıları* yardımıyla tozlaşmanın yapıldığı domateslerdir bunlar. serada rüzgar gibi doğal etkenler kısıtlı olduğundan yardımları paha biçilemez olmalı -diye düşünüyorum.

    görseniz çok seversiniz, bombuslar tüylü tüylüdür böyle, sokmazlar da insanı. nektar toplamak için bitkiden bitkiye uçtukça tüylerine yapışarak taşınan çiçek tozları sayesinde tozlaşmaya yardımcı olurlar bu şirin toparlacık arıcıklar.

    (bkz: tozlaşma)
  • saplarını koklayınca gerçek domates kokusunu duyabileceğiniz domatesler.
    ama yine de tam gerçek domates gibi değil ne yazık ki, iri çekirdeği yok kırmızı kırmızı...
    (bkz: domatesin çekirdeği kırmızı kırmızı)
  • bu domateslerin üzerinde genellikle "arılıdır" diye bir ibare bulunur. işin aslı şudur: domatesin meyveye yatması için bitkinin üzerindeki çiçeğin dişik tepelerine, yani dişi organına erkek organlardan polen taşınmalıdır. böylece tozlaşma ve döllenme gerçekleşecek bitki meyve verecektir. erkek organdan dişi organa taşınacak polenler rüzgar, yağmur ve hayvanlar tarafından taşınabilir. serada rüzgar ve yağmurdan bu iş için faydalanılamadığı için bu iş arılara ihale edilir. seralara yerleştirilen arı kovanlarıyla arılar o çiçek senin bu çiçek benim gezip hepsini üzerlerine yapışan polenlerle tozlayıp döllenme sürecini başlatırlar.

    halk arasında hormon adı verilen bir kimyasal sayesinde de yapay tozlanma gerçekleştirilebilmektedir. tek tek çiçeklere püskürtülen bu horman çiçeklere tozlanmış gibi bir etki yapar ve döllenmeye yardımcı olur. sahte tozlanmadır bu.

    her iki işlemde de sebze meyveye yatar ve domatesler soframıza gelir. arılı domatesleri kestiğinizde içerisinde çekirdekleri belirgin şekilde görebilirsiniz; hormon kullanılmış domatesler ise çekirdeksiz veya belirsiz denecek sayıda çekirdekli olurlar. deneyip görebilirsiniz.

    not 1: bu anlatımdaki hormondan kasıt tozlanma sürecinde kullanılan hormondur; büyüme, gelişmeye yardımcı hormonlar farklıdır.

    not 2: bu tozlanma hormonunu kullanan çiftçiler görece daha fazla ürün hasat ettikleri için arılı üretim azdır. sonuçta arılı üretim doğal olsa da arıların üzerine yapışan polenlerin bir kısmı da çiçekleri tozlayamayacaktır.
  • fena sokar.
  • ankara'nın pazarlarında ağğğrılı domates şeklinde satıldığı için uzun bir süre ağrı'da yetiştiğini düşündüğüm, sonra insafa gelip önündeki kartonun üstüne arılı domates yazan bir pazarcı sayesinde doğrusunu öğrendiğim domatesi ismidir.
  • domates çiçeklerinin erkeklik organının polen yayması için mekanik bir etkiye ihtiyacı vardır. rüzgar ya da yapay olarak alet kullanımının yanı sıra bombuslar da çiçekleri "vızıldayarak" sarsıp tozlaşmayı sağlayabilirler.

    her ne kadar verimi düşük diye bilinse de aslında bombuslar tarafından tozlaştırılan domates bitkilerinin verimi ve domates kalitesi yüksek olur (bu iki canlı kısmi olarak karşılıklı evrimleşmişler, bombusların 400 hz civarında yaptığı titreşimler de domateslerin oldukça etkili bir biçimde tozlaşmasını sağlıyor). buradaki sıkıntı arı popülasyonunun azlığı ve ticari olarak da elde edilse bombusların sadece domates çiçeğine bağlı bir diyete uygun olmayışı.

    yani yarın bir gün bir tane sera kurup içerisine yüzlerce arıyı salarsanız; eğer sera içerisinde sadece domates bitkisi varsa bombuslar strese girecek, neredeyse hepsi bir süre sonra ölecek, bu sırada da domatesleri gereğinden fazla sarsıp (ve ısırıp) döllenme kalitesini ve verimi düşüreceklerdir. o yüzden bombus popülasyonunun hayatta kalmasını sağlayacak arı dostu bitkilerle birlikte kullanılmaları gerekir.

    tabii işin bir de satın alınan arıların endemik tür olup olmaması, kapalı bulundukları ortamdan çıkarlarsa hali hazırda bulunan ve gittikçe zayıflayan doğal arı popülasyonuna hastalık bulaştırmaları gibi bir sürü riski var. bu sebeplerde de uygulamada dikkat edilmesi gereken bir sürü detay var.

    şu videoda "bombus titretmesi"yle örnek bir dölleme işlemi görebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=j4lnjzpznqk
  • sera icinde arilarin vizir vizir gezerek domates tohumlarini tasimasiyla ve horman kullanilmadan uretilen bildigimiz domates.
  • pazarcıların arı domat dediği sebze
  • (bkz: buzz pollination)
hesabın var mı? giriş yap