atlantik savaşı

• ikinci dünya savaşının belki de en kritik ve uzun süren cephesidir. winston churchill'in anılarında anglo-sakson dünyanın kaderinin belirlendiğini yazdığı çarpışmadır.
  
  atlantik savaşı kriegsmarine u-botları ve akıncılarının ingiliz deniz ticaretini kesmek için, ingilizlerin (ve 1942'den itibaren amerikalıların da) bunu önlemek için verdikleri mücadeledir. başlangıç tarihi olarak 1940 sonbaharı bitişi ise 1943 yazı kabul edilir.
  
  almanlar aynı geçen savaşta 1916'dan itibaren yapmaya başladıkları gibi müttefik ticaret konvoylarına çullanmaya çalışmışlardır. özellikle u-botlar savaşın başında karşılaştıkları torpido sorunlarını giderdikten sonra ingilizlere aman vermemişlerdir. ne var ki kriegsmarine komutasının iki savaş arasında denizaltılara değil su üstü savaş gemilerine yatırım yapmayı tercih etmesi yüzünden 1939 yılında elde sadece 57 u-bot vardır. üstelik bu sayının bir kısmı ancak kıyı sularında iş görebilen küçük botlardır. ancak almanlar sayı azlığını üstün rudeltaktik ve mürettebatların yüksek kifayetiyle kapatmaya çalışırlar. savaşın bu ilk evresinde ingiliz denizaltı savunması da çok zayıftır. bu yüzden 1940 sonbaharı ile 1941 yazı arası u-bot komutanları tarafından "mutlu zamanlar" olarak anılır.
  
  su üstü savaş gemileri de kendi çaplarında başarılar kazanırlar. ancak royal navy'nin yığınağını tamamlamasıyla alman su üstü savaş gemileri için atlantik tehlikeli bir yer haline gelir. nitekim bismarck'ın batırılışından sonra hitler elde kalan gemilerin atlantiğe çıkmasını yasaklar. meydan artık sadece u botlara kalır.
  
  1941'den itibaren u-botlar fransa'da brest, la pallice ve lorient üslerine yerleşirler. savaşın en kritik safhası da böylece açılır. atlantiğin ortası ingiliz refakat güçlerinin ve hava desteğinin erişemediği bir çukurdur. burada mevzilenen u-botlar konvoy kıyımına başlarlar. ingilterenin durumu kötüleşmektedir. bu noktada ingilizleri hitlerin bir kararı kurtarır. akdenize italyanlara destek olmak, norveç'e ise rusya'ya giden yardım konvoylarını durdurmak için u-botların kaydırılmasını emreder. amiral dönitz'in protestoları boşa gider. kriegsmarine denizaltılarını böyle dağıtınca ingilizlerin eli rahatlar, dengeyi sağlarlar.
  
  amerikanın savaşa girmesiyle atlantiğin doğru kıyıları da savaş alanı olur. 1942 baharında dönitz paukenschlag (davul vuruşu) harekatını başlatır. amerika kıyıları ve karayipler hala barış zamanı prosedürüne göre hareket eden yüzlerce korumasız ticaret gemisiyle kaynamaktadır. u-botlar bu sularda 1940'ın başarılarını yeniden elde ederler. ikinci mutlu zamanlar olarak adlandırılır bu dönem.
  
  1943 yılına gelindiğinde u-botlar tonaj savaşını kazanıyor gibi görünmektedirler. mart ayında görülen en büyük konvoy savaşı yaşanır: bir u-bot'un kaybına karşılık 21 kargo gemisi batırılır. ama sadece iki ay sonra vaziyet tepetaklak olur. mayıs ayında 41 u-bot birden kaybedilir. amiral dönitz u-botları atlantikten çekmeye karar verir. müttefikler savaşı kazanmışlardır.
  
  durumun böyle aniden değişmesinin sebepleri şöyle açıklanabilir:
  
  * amerikan tersaneleri 1943 başından itibaren tam kapasite çalışmaya başlarlar. u-botların batırabileceğinden çok daha fazla sayıda kargo gemisi denize indilirir. müttefik kayıpları böylece kapatılır.
  
  * müttefikler teknoloji yarışını kazanırlar. santimetrik dalga ile çalışan radar geceleyin su üstüne çıkıp saldırmak üzere inşa edilmiş u-botları hata payı olmadan bulabilmektedir. hf/df (huff duff) sistemi sayesinde kurt sürüsündeki u-botların birbirleriyle haberleşmek için kullandıkları radyo sinyallerinden yerleri su altındayken bile hatasızca tespit edilebilmektedir. ayırca alman enigma şifresinin kırılmasıyla yüksek komutanlığın kurt sürülerini nerelere yerleştirdiği öğrenilir ve konvoy rotaları buna göre düzenlenir. u-botlar randevu noktalarına geldiklerinde karşılarında konvoyları değil müttefik denizaltı avcı gruplarını bulurlar. denizaltıların en ölümcül düşmanları olan uçaklar da kargo gemilerinin gövdeleri kullanılarak çok sayıda yapılan refakat uçak gemileri sayesinde tüm atlantiği kapatabilir hale gelirler. artık u-botlar su üzerindeyken her an saldırıya uğrayabilmektedirler.
  
  ikinci dünya savaşı bittiğinde atlantik savaşının faturası şu şekildedir:
  
  müttefiklerin 14.5 milyon ton tutarında 3500 kargo gemisi batmış, 30.000 ticaret donanması mürettebatı hayatını kaybetmiştir. ayrıca 175 savaş gemisi de batmıştır.
  
  kriegsmarine ise tam 783 u-bot kaybetmiştir. 28.000 mürettebat ölmüştür.
  
  atlantik savaşı kuşkusuz tarihin en dehşet verici ve en zorlu deniz savaşı olmuştur.
• utopik olmayan 2-3 unsurun degi$ik cereyan etmesi ile nazi almanyasi lehine degi$mesi i$ten bile olmayan sava$.
  bunlari $oyle siralayalim:
  1) enigma'nin de$ifre edildiginin farkina varilmamasi.
  2) sava$in ba$larinda cok kisitli sayida u boat ile ba$lanmasi.
  3) type xxi denizaltilarin 2 sene gec uretilmeye ba$lanmasi.
  
  kucuk genel bir aki$ icin:
  (bkz: wolfpack/@delikan76)
• atlantik savaşı (greyhound) filminde, alman denizaltılardan kaçarak kuzey atlantik’i geçmeye çalışan amerikan destroyer savaş gemisi ‘greyhound’un kaptanı ernest krause’nin hikayesi anlatılacak.
  
  vizyon tarihi: 12 haziran 2020
  türkiye dağıtım: warner bros
  stüdyo: sony pictures
  tür: dram, savaş
  yapım yılı: 2020
  
  yönetmen: aaron schneider
  oyuncular: tom hanks, elisabeth shue, stephen graham, lee norris, karl glusman
  senaryo: tom hanks
  görüntü yönetmeni: shelly johnson
  müzik: blake neely
  
  vizyon tarihi: 12 haziran 2020
  
  filmin altyazılı fragmanını buradan izlemek mümkün.