atonalite

• tonalite kurallarını (işlevsel armoniyi) bir yana bırakan, kromatik gamın 12 sesini de kullanan müzik sistemi. eksensizlik de denebilir. (bkz: prepared piano).
• (bkz: ton)
  (bkz: eksen)
• (bkz: hindemith sistemi)
• (bkz: tonu olmayan parçalar)
• ton ve makama bağlı kalmadan yapılan bestelere verilen isimdir..
• (bkz: alban berg)
• (bkz: anton webern)
• bir zafer yalcinpinar oykusu;
  
  adanın merkezinden uzakta, yazlıkçıların henüz (b)ulaşamadığı o güzel koylardan biriydi. engin reis, dört metrelik ufak balıkçı teknesini sahile çekmiş, parlak yıldız yağmurunun altına uzanmış, neredeyse tanrıyı bile rahatsız edecek bir huzurla uykunun temiz ellerine bırakmıştı kendisini. yanı başında boş şarap şişesi duruyordu.
  rüyasında küçülmüştü, küçük bir çocuk olmuştu engin reis. iskelenin ucunda oturmuş, sinek oltasıyla balık tutuyordu. iskeleden sadece kaya balığı, bazen de ispari yakalanabilirdi. ama gene de çok severdi balık tutmayı. her gün, kendisini tekneyle balığa çıkarması için babasına yalvarırdı. ama babası istemezdi, kabul etmezdi, edemezdi.
  ufka bakıyordu engin reis. hafif bir esintiyle ürperdi; ileride bir kadın belirdi. annesiydi bu! görebiliyordu; rahmetli annesi denizin üzerinden yürüyerek kendisine doğru geliyordu. üzerinde çiçek desenli entarisi vardı, engin reis’in gözleri doldu. günbatımının kızıllığı tüm gökyüzünü kaplamıştı.
  yanına geldiğinde annesi küçük engin’i kucakladı, öptü, kokladı ve elinden tutarak onunla beraber denizin üzerinde yürümeye başladı. biraz sonra, ileride bir sandal belirdi. görebiliyordu; babasının teknesiydi bu. anlamıştı; babasına gidiyordu. içini kontrol edilmez bir coşku sardı. annesinin elini bırakıp tekneye doğru koşmak istedi. ama annesi buna izin vermedi. tekneye yaklaştıklarında, bir kez daha küçük engin’i kucakladı, öptü ve teknenin içine bıraktı.
  engin reis babasını hayranlıkla izliyordu. yaşlı balıkçı başını öne eğmiş, karmakarışık bir oltayı çözmeye çalışıyordu. bir an duraksadı ve göz ucuyla oğluna baktı:
  “deniz,” dedi “en eski yalnızlıktır.”
  misinalarla uğraşmaya devam ederek:
  “ama reis adam, usta adam denizde yalnız olmadığını bilir. reis adamın gözleri iyi görür, kulakları iyi duyar, ama o anlamaz adamdır; şarap içer, rakı içer…” diyerek sözlerini bitirdi. dolaşmış oltayı çözdü, oltanın gamını aldıktan sonra mantara geri sardı ve küreklerin başına geçti. balıkçı teknesi sahile doğru yol almaya başladı. gün, alacakaranlığa dönüyordu.
  iskeleye yanaştıklarında babası küçük engin’i kucakladı ve iskelenin üzerine bıraktı. bir süre oğluna baktıktan sonra tekrardan küreklerin başına geçti. ufak balıkçı teknesi sahilden uzaklaşmaya başladı. gözden kaybolana kadar iskelenin ucunda bekledi engin reis. bağırmak istiyordu, ama bağıramıyordu. yapamazdı; reis adam, usta adam güçlü olmalıydı, hep dimdik, çakı gibi…
  sesler duyuyordu engin reis. pis sesler… uyandı. koyun girişinden bağırışlar ve gülüşmeler geliyordu. son model bir sürat teknesinin içinde yazlıkçılar, zibidiler, kadınlar, kızlar, oğlanlar… eğlence ve zevk sesleri… denize atılan bira kutuları, anlayamadığı bir dilde söylenen şarkılar, bilmediği ritimler… engin reis sinirlendi. içini kontrol edilemez bir öfke sardı. yattığı yerden hızla kalktı, yanı başında duran boş şarap şişesini aldı ve seslerin geldiği yöne fırlattı. sürat teknesine doğru hırsla koşmaya başladı. ^*
• müzikte özgürlük açısından tartışılabilir bir getirisi vardır, ama bir müzik sınavında öğretmeniniz "incelesin çocuklar" diye karşınıza atonal caz koyarsa, apışırsınız. yemin ediyorum kendimden geçtim.
• tonalitesi olmayan. geleneksel klasik tonalitenin armoni çevresinin dışına çıkan wagner'de kromatizm ile başlayan, schönberg'de 12 ton müziğine uzanan modern müzik sistemi. ancak schönberg, kendisi ve viyana ekolü için kullanılan bu tanımı 1922'deki armoni bilgisi kitabıyla reddetmiştir.