aynasız

• kökeni şudur: eskiden her erkek vatandaş cebinde ayna ve tarak taşırmış, bıyığını tarayıp düzgün tutmak için. polislerin bıyık bırakması yasak olduğundan bu aksesuarları taşımazlarmış.
• amerikan filmlerinden türkçeye geçtiğini sanmıyorum; çünkü polislere cops, pigs ve fuzz derler ama mirrorless demezler.
• polislere tahsis edilen renault marka arabaların sağ dikiz aynası olmadığından dolayı bu camiaya verilen ad.
  (bkz: efsane)
• istanbul'da padişah 4. mustafa ve 2. mahmud dönemlerinde ve 19. yüzyıl başlarında, bitirimler, kanun tanımazlar türemiştir. bunlar "aynasız" diye tanımlanmış baldırıçıplaklardır. giyimleri ise; "cezayir kesimi" denilen, cezayir kökenli gemicilerin giysilerinden esinlenerek oluşturulmuş bir giysidir. cezayir kesimi, başta sarık, belde hint ya da iran şalından kuşak ve üstte de genellikle bürümcükten yapılmış bir gömlek olurdu. önü iliklenmez bele değin açık bırakılırdı. üzerine de cepken, camadan ya da fermene giyilirdi. kimi zaman cepken çıplak ten üzerine giyilirdi. altta da cepkenle aynı kumaştan ya da "ak dimi"den, boyu dizi aşmayan, ağı körüklü bir çakşır bulunurdu. yazın ayağa arkası kısa, önü ancak parmak uçlarını örten bir yemeni geçirilirdi. beldeki kuşağın arasına yatağan bıçağı sokulur, bazen, bıçağın hemen yanına bir de tabanca konurdu. aynasız denilen kabadayılar bu kıyafetlerinden hemen tanınırdı.
  
  istanbul'da berberler tıraş ettikleri müşterilerinin başlarına ayna tutarlar (şimdi de bu uygulama vardır) ve sonra da bu aynayı bir tepsi gibi önlerine tutarlardı. müşteri de gönlünden kopan bahşişi bu ayna üzerine bırakırdı.
  
  "cezayir kesimi" giysili bu kabadayılar, berberlere tıraş olduklarında, kendilerine tutulan aynayı sadece öpmekle yetinirler ve "param yok" deyip, çekip giderlerdi. istanbul'da, "aynasız" lakabını, işte bu türden insanlar üretmiştir.
• aynaları olsa ve yaptıklarına baksalar mesleklerini bırakacak olan polislere verilen isim.
• dublajlarda yaşayan argo sözcük.
• hakkındaki renault 12 araçlarının sağ dikiz aynasının olmaması nedeniyle polislere aynasız denildiği yönündeki rivayet saçmalıktır.
• 1970 yılında çıkan renault marka otomobillerde sağ ayna olmadığı için polislere aynasız dendiği iddiası doğru değilmiş (bkz: teyit.org)
  
  aynasız kelimesi daha 1930 larda polis anlamında kullanılıyormuş.
  
  galatı meşhur olmuş biraz bu hikaye.
  1932’deki lügatta polis için kullanılmış aynasız tabiri. yani bu arabadan 40 yıl önce.
  https://ibb.co/ty1jhmk
  
  diğer söylentiler de şöyle :
  
  ingiliz “martini”nin ürettiği aynalı tüfekler osmanlı ordusunda kullanılıyormuş. bu tüfeği askerlerimiz çanakkale savaşında da kullanmışlar. türkülere konu olmuş hatta. hekimoğlu türküsündeki “aynalı martin yaptırdım” sözlerinde olduğu gibi. bu tüfeği taşımayan polislere aynasız denildiği de söylentiler arasında
  
  şu da var
  ayna : argoda sabıka anlamına geliyormuş.
  sabıkalı olanların polis olamaması nedeniyle de polislere aynasız dendiği söyleniyor (bkz: aynalı tahir.)
  
  bir diğer hikaye de polislerin bıyık bırakması yasak olduğu için ceplerinde ayna ve tarak taşımadığı, bu yüzden de kendilerine aynasız dendiği yönünde.
  
  bir rivayete göre de ; polis üniformalarından olan polis şapkalarındaki metal armaların çok parlak olmasından kaynaklı bir isimlendirmedir. bu metal armalar büyük ve çok parlakmış ve güneşli havalarda ayna gibi parlarmış. polis üniformasının en dikkat çeken aparatı bu parlak metallermiş.
  daha sonraki yıllarda polis üniforması değişmiş ve bu metaller aparatlarda şapkalardan kaldırılmış ve yerine göze fazla çarpmayan mat renkli aparatlar kullanılmaya başlanmış.
  bu değişimden sonra halk arasında polislere aynasızlar argo kelimesi kullanılmaya başlanmış. önceleri aynaları vardı yeni kıyafetlerle birlikte bu aynalarda yok manasında kullanılan aynasızlar kelimesi kullanılagelmiş.
  
  (derlenmiş alıntı)
• argoda "hileli zar", külhanbeyi argosunda ise "polis" anlamanına gelen sözcük.
• karagöz, külhanbeyi ve matiz tipleri tarafından "kötü", "çirkin" karşılığında kullanılan argo sözcük.
  (bkz: gölge oyunu)
  karşılaştırmak için (bkz: aynalı)