barabbas

• (bkz: barabas)
• 1961 yapımı film. başrolde anthony quinn var.
• az evvel aklıma geldi bu film. yıllar önce izlemiştim. barabbas^* bir madene esir düşüyordu, tarlalarda çalışıyordu filan. sonra bir tane senatör bunu roma'ya gladyatör olmaya götürüyordu. kral neron barabbas'a özgürlüğünü veriyordu. film roma yangını ve çarmıha gerilmeyle bitiyordu sanırım.
  
  bayağı da uzun süren bir filmdi. gerçi şimdi baktım da 145 dakikaymış. bana daha da fazla gelmişti. bir ara tekrar izlemek lazım bu filmi. zira çok severim böyle dini epik filmleri.
• 60'lı yıllarda yapılmış en iyi filmlerden biri.
  
  --- sıpoylır değil ama öyle de ---
  
  anthony quinn'in barabbas olarak kendine göre yaşayan, biraz karanlık, hiçbir kural kanun tanımayıp dünyayı siklemeyen bir karakterde izliyoruz filmde.
  taa ki; isa'yla (evet bildiğimiz) hapse/nezarete düşüp halk isa'yı ölüme, barabbas'ı yaşama mahkum edene kadar.
  o andan sonra barabbas ölümsüzlükle lanetleniyor. birkaç insan ömrü yaşıyor.
  gladyatör oluyor, köle oluyor, madenlerde çalışıyor.
  
  o, inanmayı deniyor.
  hristiyan biriyle madenlerde yakınlık kurduktan sonra madalyonuna bir haç işareti kazıyor barabbas. ama gel gelelim istediği gibi olmuyor bu inanç işi.
  şöyle güzel bir diyalog var filmde;
  
  + sen de mi bu tanrıya inanıyorsun?
  - benim tanrım yok.
  + eğer senin bir tanrın yoksa, neden madalyonunda onun işaretini taşıyorsun?
  - çünkü ben inanmayı denedim.
  
  barabbas hep bir arayış içinde, içinde yapayalnız ama bir şeylere tutunmaya çalışan bir adam aslında. ama ne kadar denediyse bir türlü alışamıyor..
  
  --- sıpoylır değil ama olabilir de ---
  
  3 saate yakın uzun bir film bu. şöyle güzel bir gece yarısı izlenebilir.
  harcanılan vakit için pişman etmeyen ve barabbas ile beraber kendi iç yolculuğunuza çıktığınız bir yapım aynı zamanda.
• hristiyan anlatıda isa'nın tutkusu'nda adı geçen bir figürdür. kudüs'te fısıh bayramı'nda pontius pilatus tarafından serbest bırakılan bir isyancıdır.
  
  barabbas'ın işlediği suçun cezası çarmıha gerilmekti. fakat dört kanonik incil'e ve kanonik olmayan petrus incili'ne göre kudüs'te fısıh bayramı'nda uygulanan bir gelenek gereğince yahudiye valisi pilatus, idamlık bir mahkûmun cezasını halkın seçimi doğrultusunda affetmek durumundaydı. bazı kaynaklarda "yahudiler" ve "çoğunluk" olarak adlandırılan kalabalığa (ochlos), barabbas'ı ya da isa'yı serbest bırakma seçeneği verildi. matta, markos, luka ve yuhanna'nın anlatımlarına ve petrus incili'ne göre kalabalık barabbas'ın salıverilmesini ve nasıralı isa'nın çarmıha gerilmesini seçti. sadece matta incili'nde bulunan bir kısımda, kalabalığın "o'nun kanının sorumluluğu bizim ve çocuklarımızın üzerinde olsun" sözleri geçmektedir.
  
  barabbas'ın hikâyesi, toplumsal olarak özel anlamlar taşımaktadır. geçmişte, isa'nın çarmıha gerilişinde yahudileri suçlamak ve antisemitizmi meşrulaştırmak için kullanılmıştır. yahudi deicide ("yahudilerin tanrı'yı katletmeleri") olarak bilinen bu yorumlama, papa xvı. benedictus tarafından reddedilmiştir.
  
  kaynak
• roma yönetimi sırasında, paskalya günü gelip çattığında bir mahkumun romalı vali tarafından serbest bırakılması adet haline getirilmişti.
  
  hz. isa’nın tevkif edildiği fısıh vaktinde bu adet tekrar uygulanmış ve halkın arzusu üzerine, hz. isa değil de barabbas adlı bir yahudi huydut serbest bırakılmıştı.
• melih cevdet anday'ın "hüzünlü bir akşam borusunun ezgisi için söz" şiirinde geçen bir asi, bir isyancı, bir öteki; yani tutkulu biri...
  
  "hem mesih'tim, hem barabbas'tım,
  kim çarmıha gerildi o gün
  kimdi bağışlanan, karıştırmışım,
  bugünse bağışlayan göğsün
  kollarını açınca ben çarmıhım."
• erdoğan affıyla çıkan alaattin çakıcı'ya benzetmişler, makale
• par lagerkvist'in romanı. üç tane uyarlaması vardır. ilki alf sjöberg tarafından 1953 yılında, ikincisi richard fleischer tarafından 1961 yılında, üçüncüsü de roger young tarafından 2012 yılında uyarlanmıştır.^* 1961 yılında çekilen ve anthony quinn'in başrolünde yer aldığı film de bu romandan uyarlanmıştır yani. gereksiz olacak ama bu filmin çok küçük bir sahnesinde sharon tate de görünür. beyazperdedeki ilk görünüşüdür bu.
• barrabas bazı ezoterik,egzotik iddialara göre, gerçek mesih.
  tam adı 'jesus barabbas', yani “jesus, son of the father.”
  yani o da tanrının oğlu.
  birçok yerde hırsız,katil deniyor ama katilliği romalı öldürmesinden zealot olmasından. yani yahudilerce saygı görmesi gayet normal.
  (ama romalı öldüreni romalılar serbest bırakır mı, bu hikayenin zayıf karnı da bu).
  hatta zafer duygu hoca başka bir bağlamda, aslında yahudiler o zamanlar da isyana hazır, 40sene sonra hepsi isyana katılcak demişti. yani jesusun karşısında romalıların yanında değil yahudiler.
  'jesus nazareth' pasih direnişçi(hemen hemen), ona gıcık olma sebepleri başka.
  ya da işte ezoterik yoruma göre, 2 isadan mesih olanı affediliyor, ruh olanı çarmıha geriliyor.(daha karmaşık ama böyle diyelim)
  yukarda birisi 'melih cevdet anday' şiiri paylaşmış.
  çok garip şekilde bu şiir tam da bu konudaki ezoteric düşünceyi yansıtıyor.
  aslında onlar aynı kişi, ya da gerçek mesih barrabas, ya da beden ve ruh olarak orada ayrılıyorlar...