hesabın var mı? giriş yap

  • ortaya çıkışından bu yana hala süren dünyanın en köklülerindendir.

    hikayemiz 15. yüzyıl bitimine dayanıyor. kahvenin bilinen ilk kullanımı bu dönemde yemen'deki sufiler tarafından. gerekçesi zihne bir "açıklık" getirmesi ve gece tartışmalarında uyanık kalmak için kullanabilmeleri. zamanla yemen'den yukarıya, kahire ve şam'a doğru yayılan kahve 16. yüzyıl ortasında istanbul'da yer buluyor.

    istanbul'da kahvenin bilinen ilk izi 1539'da barbaros hayrettin paşa'nın ölümü sonrası bir belgeye ait. belgede aile vakfına bağışlanacak olan mülklerinden birinin bir "kahve odası" içerdiği yazılıyor. bilinen ilk kahvehaneyi halep ve şam'dan gelen tüccarlar istanbul'da açıyorlar.

    başta yabancı bir gelenek olan kahve kısa süre içerisinde yayılmaya başlıyor ve istanbul'un her köşesinde, özellikle galata semtinde patır patır kahvehaneler açılmaya başlıyor. daha önceleri vaktini ya evinde ya cami veya medreselerde geçiren ve şehir içindeki tek sosyal alanı pazar yerlerindeki alışverişlerde birkaç dakikalık görüşmeler olan istanbul halkı günlük vaktinin bir bölümünü geçirip sosyalleşebileceği, uzun sohbetler edebileceği alanlara kavuşmuş oluyor. burada vakitlerini geçiren şairler şiirlerini halka okuyor, tellaklar hikayelerini anlatıyor, istanbul'un kabadayıları buralarda kozlarını paylaşıyor.

    meyhanelerin aksine bu mekanlarda müslüman nüfus oldukça fazla bulunuyor ve konu eninde sonunda "memleketi kurtarmaya" gelince kahvehaneler dönemin yönetimi hakkında dedikoduların yayıldığı, şikayetlerin edildiği yerler oluyor ve zaman zaman sosyal hareketliliklerin odak noktaları haline geliyor. bu yüzden kahvehanelerinin onları birer bela yuvası olarak gören osmanlı yönetimi ile ilişkileri her zaman çalkantılı oluyor. belli dönemlerde, özellikle ayaklanmalar sonrası türlü bahanelerle kahvehanelerin kapısına zincir vuruluyor, bunu 4. murat'ın bütün kahvehaneleri yasaklatması gibi sert yöntemler de izleyebiliyor. yine de istanbul'da kahvehaneler hep var olmaya devam ediyor.

    imparatorluğun son döneminde kahvehaneler aydınlanmacı fikirlerin de paylaşıldığı yerler oluyor. fevziye kıraathanesi jön türkler için bir toplanma yeri olurken aynı zamanda istanbul'daki ikinci film gösterimi de burada yapılıyor.

    yıllar içinde, özellikle 1930'lardaki çay atılımıyla beraber yaygınlaşan çay kahvenin yerini alıyor ve böylece kahvehaneler daha çok köylerde ve ara mahallelerde varlığını sürdürüyor. istanbul'da kahve kültürünün yeniden canlanışınaysa geçtiğimiz bu yıllarda tanık oluyoruz. bugün her tarafımızı saran, özellikle galata ve çevresinde bulunan 3. nesil kahveciler popülerliklerini şüphesiz istanbul'un kahve severliğine borçlu. tarih bazı şeyleri çok değiştiriyor ama bazı şeyler hep aynı kalmaya devam ediyor.

    o halde afiyet olsun!

    kaynaklar:
    how dark is the history of the night, how black the story of coffee, how bitter the tale of love: the changing measure of leisure and pleasure in early modern istanbul - cemal kafadar
    osmanlı'dan günümüze kahve kültürü - cemal gürlek
    bu kahvehanelerin müdavimleri aydınlardı - fatma betül demirel

    edit: ilk paragraftaki "15. yüzyıl" hatamı düzelttiği için tatli çocuk'a teşekkürler.

  • kimsenin isimlerin telaffuzu konusunda tek kelime etmediğini görüyorum. jeyms hayms döbürün möbrün diye geziyordunuz amk, spiker ja co fiyuğ deyince sik gibi kaldınız di mi lan? cahil ibneler. doğrusu fiyg huyf kiyfm.

  • bu çocuk bir de yaratıcı(!) bir bakkal amcayla eşleşirse fantastik sonuçlar elde edilebilir.

    usta: aslan, kap gel bakalım bir ufak yoğurt!

    ***

    çırak: ufak nohut var mı?
    bakkal: ufak nohut mu? leblebidir o oğlum; ufak nohut diye bir şey olmaz.
    çırak: tamam. leblebi olsun.
    bakkal: ama leblebimiz biraz bayat şimdi. ben sana şam fıstığı vereyim, taze taze.

    ***

    usta: ???!!!

  • olay gerçektir
    astsubay başçavuş-oğlum sana bir şey sorucam ama doğru cevap ver
    dobermann-emredersiniz komutanım
    astsubay başçavuş-sen sivil hayatta da mı böyle baştan savma çalışıyosun yoksa askerdesin diye siklemiyor musun?
    dobermann-askerdeyim diye siklemiyom komutanım
    astsubay başçavuş-afferim len doğruyu söyledin git bana çay getir
    dobermann-emredersiniz komutanım
    astsubay başçavuş diğer astsubaya dönerek
    -doğruyu söylesin canımı yesin süper çocuk bu

  • 15 temmuz sonrası darbe bahanesiyle ihraç edilen ve cezaevine atılan hatta işkence yapılan askerler yerine ordu bunlarla dolduruldu. çok şaşırmamak lazım. yakında tsk'dan asker yerine menzilci hacı hoca mezun olursa hele hiç şaşırmayın.

  • şu an sözlük bize ait arkadaşlar. kanzuk meşgul. istediğimiz yapabiliriz bence.
    ay çok heyecanlandım. annem nilgül teyzelere gidip evde tek kalınca da böyle olurdum.

    napıyoz lan hadi?

  • 23 aralık 1979 tarihinde thy'ye ait fokker f28 fellowship 1000 tipi, tc-jat tescilli trabzon uçağı samsun-ankara seferinin son yaklaşma kısmında, esenboğa havalanına inişe geçtiği sırada ankara'nın çubuk mevkiğindeki kuyumcuköy'de bulunan 1400 metre yükseklikteki bir tepenin zirvesine çakılarak kaza yaptı.

    kaptan pilot sabri inanlı'nın yönetimindeki uçuş ekibi sabah 8.45'te sivas uçağıyla yeşilköy havalanından ankara'ya hareket ettiler. fakat sis nedeniyle ankaraya'ya inemeyip göynük üzerinden tekrar istanbul'a döndüler. daha sonra aynı ekip trabzon uçağıyla önce ankara'ya oradan da samsun'a uçtu. saat 14.17'de samsun'dan havalanan uçak 14.51'de radar ekranından kayboldu ve telsiz irtibatını kaybetti.

    pilotların sis nedeniyle ankara'ya inemeyeceklerini düşünüp istanbula yöneldikleri kazadan kurtulan bir hostes tarafından teyid edildi, fakat sonradan neden tekrar ankara'ya inmeye karar verdikleri bilinmiyor.

    uçak zirveye çakıldığında kendi etrafında bir kaç tur döndükten sonra motor ve gövde iki ayrı parçaya bölündü ve ayrı ayrı yandı. ils yaklaşma sırasında meydana gelen kazanın sebebi yüksek türbülans ve sis olarak kayıtlara geçti.

    kazada 4 mürettebattan 3'ü ve 39 yolcudan 36'sı hayatını kaybetti. samsun havalanı'nda son anda uçağı kaçıran bir japon yolcu ve hava kötü olduğu için uçağa binmekten korkan 2 türk yolcu mutlak bir ölümden kurtuldu. kaza haberinin samsun'a gelmesinin ardından samsun'dan ankaraya 700'e yakın otobüs ve minübüsle yolcu yakınları hareket etti, aynı gün 7bin lira olan samsun-ankara taksi ücreti 25bin lira oldu.

    kazada ölen hostes berrin çini istanbul şişli kolejinden bir yıl önce mezun olmuş, annesi ve babası ayrıldığı için çok zor bir dönem geçirmiş ve üniversite sınavına girmek yerine hostes olmayı tercih etmişti. hosteslik onun için bir kaçıştı ve yeni hayatından son derece memnundu. fakat bu yeni hayatı sadece 5 ay sürmüştü.

    şaibeli bir şekilde 1972'te thy'nin satın aldığı beş adet f-28 tipi uçaklardan ilki 24 ocak 1974 izmir uçak kazasında, ikincisi 30 ocak 1975 marmara denizi uçak kazasında düşmüş ve o dönemde f-28'ler tartışma konusu olmuştur. 7 yıl gibi bir sürede beş uçağın üçüncüsünün de düşmesiyle sağlam kalan iki adet f-28 seferden kaldırılılmıştır. borçları bitmeden yabancı bir firmaya satılan uçakların ikisi de kısa bir süre sonra kaza yapmıştır.

    tc-jat trabzon'ın kazadan önceki fotorafı

    enkaz yerinden bir gazete fotorafı

    enkaz yerindeki anıta benzer ilginç yapı

    bugün bile kaza yerinde parçalar bulmak mümkün

  • filmde çiçek abbas, ford minibüsü satın almak için tefeci nejdet'ten para almış, aylık ve haftalık taksitlerle senetler yapmıştır. ilk ödemesi ocak 1982'de başlar. görsel ayda 3 taksitle toplamda 140 bin tl ödeme yapar. görsel

    kız istemeye gittiğinde, müstakbel kayınpederine "günde 5.000 tl indirdiğini" söyler. video yani ayda 150.000 tl kazandığını düşünürsek bu hesap tutarlıdır. abbas ayda 10.000 tl ile geçinebilir, kalan parayı da tefeciye verir.

    abbas ocak taksitlerini bitirdiğinde "lan oğlum sana söz, nisan sonuna kadar yarı paranı çıkaracağım senin" der. video yine tefeci nejdet ile anlaşırken son imzaladığı senedin 1 eylül 1982 tarihli olduğunu ve onu da imzaladıktan sonra alışverişin tamamlandığını görüyoruz. görsel tüm bunları hesaba katınca çiçek abbas'ın parayı 8 ay taksitle aldığını da doğrulayabiliyoruz.

    140.000 tl'den 8 ay taksit ile hesapladığımızda çiçek abbas'ın minibüs için ödediği paranın 1.120.000 tl olduğuna ulaşıyoruz.

    minibüs için ödenen paranın bugünkü ederini üç farklı kalemde hesaplarsak:

    1) enflasyon hesaplayıcıya göre abbas, minibüs için 216.190 tl ödemiştir.

    2) dolar hesabına göre hesaplarsak:
    1982 yılı ortalama dolar kuru 160,90 tl'dir. 1.120.000 tl'nin dolar karşılığı 6.960 dolar yapmaktadır. 6.960 dolar ise enflasyon hesabına göre bugünün 20.769 dolarına denktir.

    20.769 doların 31 mart 2022'deki tl karşılığı ise 304.265 tl yapmaktadır.

    3) asgari ücret üzerinden hesaplarsak:
    1982 yılında net asgari ücret 7.405 tl'dir. çiçek abbas minibüs için 151 asgari ücrete denk bir ödeme yapmıştır.

    bugünkü net asgari ücret olan 4.250 tl üzerinden hesapladığımızda, minibüs için ödediği paranın bugünkü ederi 641.750 tl çıkmaktadır.