hesabın var mı? giriş yap

  • dün gece yine izledim. yine kahkaha krizleri eşliğinde. korona tecritinin yarattığı sinir bozukluğu da yok değil hani. bu filmi bu kadar özel kılan şey üstüne ister istemez yeniden düşündüm. başlıkta film didik didik edilmiş, üzerine ekleyeceğim pek bir şey yok ama bana göre tüm zamanların en iyi komedi filmi olan şu filmde cohen sineması mizahının major ifadesini bulmak zor değil. sinemasal yelpazelerinde suç/ drama- komedi- kara mizah ekseninde bir çeşitlilik olan ve el attıkları her türde neredeyse bir başyapıt veren kardeşlerin sırrı üstüne ister istemez düşündüm. benim için the big lebowski ve barton fink sinema tarihinin magnum opuslarındandır mesela. ama neden?

    dün big lebowskiyi izlerken daha önceki seyir deneyimlerinden farklı olarak filmin iskeletine bakmaya çalıştım dikkatli şekilde. filmin kara film anlatılarına yakınsayan tekinsiz ciddiyetsizliği, türler arasında yaptığı serseri mayın yolculuk onu tamamen bir taklide, pastişe ya da parodiye dönüştürebilecekken tüm bunları doğru, dengeli bir şekilde formüle ettiği örnek yapısıyla poetikasını da değerli kılmayı başarıyor.

    karakter, durum, diyalog triosunu yer yer absürt, yer yer gerçeküstü sayılabilecek bir evrenin içinde sonuna kadar örnek oluşturabilecek bir tutarlılığa sabitlerken olup biten her şeyin nedenselliğini de bir an olsun es geçmiyorlar. bu kadar saçma görünen olaylar silsilesi için de duygusal motivasyonu kolaylıkla dağılabilecek karakter-neden- sonuç ilişkisini, özellikle perde sonlarındaki dorukların devingenliğini bir an olsun gevşetmiyor cohenler. çok karmaşık gibi görünen film yapı içine serpiştirilen her motif açıklayıcı bir hale geliyor ve en önemlisi görevini doğru şekilde yerine getiriyor.

    filmde havaya sıkılmış tek bir boş diyalog yok. diyalogların sürekli bir referans halinde olması, öykü çizgisinin hemen belirmesi ve sürekli genişlemesi, devingen düğümlerin süreklilik içinde aksamadan seyir dikkatini hep hazırda tutması filmi bu kadar özel yapan şeylerin başında.

    mesela iyi filmlerle ilgili onlarca tanımlama vardır. estetik, kuramsal, entelektüel birçok tanımlama yapılabilir kişisel zevk ve beğeni noktasında. ama benim deen çok itibar ettiğim tanımlamalardan biri şudur:

    iyi film süresini hissettirmeyen filmdir.

    the big lebowski 110 dakikalık, oldukça yoğun, yorucu olabilecek yapısını sihirli bir şekilde hiç hissettirmiyor ve seyircisini bu deneyim içinde tutmak için ucuz numarala başvurmuyor. yönetmenlerin sinemasal tevatürleri yorumlarken meydan okumaktan çekinmeyen cesaretleri takdire şayan. fakat burada yine garip bir şekilde mütevazı olmayı başarıyor cohenler. yani böyle bir yapı ve meydan okumayı gösteri ya da şova dönüştürürerek plastikleştirebilecekleri bir hubrise yenik düşmüyorlar. baştan sona kadar ne yaptıklarını çok ama çok iyi biliyorlar.

    cohenler senaryo meselesine çok kafa patladan adamlar. bunu türler arasında gezinirken yarattıkları karakter ve durum özdeşliğinde okumak zor değil zaten. mesela komedilerde çok bilinmeyen ve adına üçlü kural denen bir formül vardır.

    bir ya da, iki hazırlık repliğinden sonra vurucu 3. replik gelir mesela. bir manada dişi replik diyebileceğimiz bir benzerlik bu. filmin eksiksiz mizahını yaratan her sahnede böyle bir diyalog yapısı var.

    mesela ben filmi her izlediğimde yeni bir diyalog keşfediyorum. film bu konuda o kadar zengin bir içerik sunuyor ki izleyiciye, o bombardıman içinde izlerken bazı şeyleri atladığınızı görüp, her izleyişte filmi yeniden keşfediyorsunuz. filmin aleyhine işleyen tek kötü yanı da bir bakıma bu. çünkü bu filmi kaç kere izlersem izleyeyim bazı spesifik ayrıntılarını hemen unutuyorum ben. senede bir kere izlesem bile filmin çoğunu umutmuş oluyorum. aslında filmin aleyhine işliyormuş gibi görünen bu durum aynı zamanda filmi bu kadar değerli kılan şeyin sihrini de açıklıyor. cohen'lerin kurduğu, dur durak bilmeyen, baş döndürücü, bir an olsun ivme kaybetmeyen,tansiyonu yüksek dramatik yapı örnek bir modele dönüşüyor.

    filmde çok yoğun, devingen bir komedi mekaniği var. bindirme - anımsatma - üçlü kural - yanlış anlama - tekrarlama - geciktirme - ironi gibi. tüm bunlarla kurulan komedi skalasının genişliği ve en önemlisi formül edişteki kusursuzluk bu filmi tüm komedi filmleri arasında zirveye koyuyor zaten. açıkçası bu filmin her açıdan kusursuz sayılabilecek, oldukça detaylı, incelikli işçiliğine yaklaşabilecek bir film çekilebileceğini düşünmüyorum bir daha.

    oyunculuklara uzun bir parantez açmak gerek ama zaten bunlarda binlerce kez tekrarlanmış şeyler. elbette dud ve walter lolomatif gibi görünürken, kaç saniyeliğine olursa olsun sahneye giren herkes iz bırakıyor. hele ki eşssiz john turturro kompozisyonu jesus...

    başka bir filmde kartonlaşmaya, tip seviyesinde kalmaya mahkum olabilecek her rol karaktere dönüşüyor. filmde kaç dakika göründüklerinin hiçbir önemi yok. ama onları bu denli önemli yapan şey ana karakterin yolculuğuna eşlik ederken, kendi özerkliklerin yaratacak donelere sahip olmaları. sadece bir eşlikçi, yancı olarak kalmıyor karakterler. geçen gün after life'da yazmıştım mesela. garvis diziye koyduğu tüm karton karakterleri kendi karakterine kurban ediyor, onca varlıklarına rağmen. ama cohenler öyle bir senaryo mühendisiliği yapıyor ki akılda kalıcı karakterlerin süre gözetmeksizin nasıl yaratılabileceği hususunda bedava ders veriyorlar.

    neyse, övmeler doyadık ama ben filmi dün gece izledikten hemen sonra bir daha izleme isteği duydum sıcağı sıcağına. bun bana hiçbir film yapmaz. mesela şu nihilist motifiyle kurulan komediden tek başına film çıkar. buralara yazılmıştır kesin ama dün filmin finalinde cereyan eden otopark sahnesindeki diyaloglar gözümden yaşlar getirdi. cohenler cidden kendileri ve evrensel sinema için aşılmaz bir çıta olarak (bir bakıma lanet) çekmişler bu filmi.

    -bunlar nazi mi walter?
    - hayır, nihillistler donny. korkacak bir şey yok.

    bu akla şapka çıkarıp, önlerinde secde ediyorum.

    şu kapatılma günlerinizi biraz olsun normalleştirmek için oturup izlemenizi öneririm the big lebowski'yi. katmerlerli sinir bozukluğunuzun gazını alacak, hatta ondan faydalanarak sizi tatlı bir krize sokabilecek komedi dozunu es geçmeyin.

  • nikah memuru: "... 'yı eşiniz olarak kabul ediyor musunuz?"
    gelin : "evet!"
    nikah memuru: "peki siz damat bey ... 'yı eşiniz olarak kabul ediyor musunuz?"
    damat : "evet!"
    nikah memuru: "ben de evet diyorum ve 3 evetle uğurluyoruz''

  • before: san diego hard rock cafe teras katı pool partideyiz. ortam bildiğin ateş ediyor. 12 liraya long island içiyoruz. akşamına paul okenfold aynı mekandaymış, biletler 100 lira. gece eve dönerken bud lime bira alıyorum 24'lü, 48'li. neredeyse para vermiyorum.

    after: dün istanbuldan dönerken acıktım yeni yolda bir oksijende durdum. ekmeğin üstüne 4 adet ince uzun köfte koyup üstüne yoğurt dökmüşler. kola ile birlikte 60 tl ödedim.

  • sabah ise gelirken ayni renk ama farkli bir çift ayakkabiyla gelinir*, her ikisi de kahverengi oldugu halde birisinin arkasi açik birisinin kapali ayakkabilarla is yerinde gün geçirilir. derse girerken minimum ögrenci farketsin diye masa arkasinda durulur vs.

    aksamüstü is çikisi bir arkadasin arabasiyla sehre inilir. atm'den para çekilmesi gerektiginden arkadastan biraz beklemesi rica edilir, arabadan inilir. banka para vermez, bu arada arabada bekleyen arkadas arkadan gelen arabaya yer açmak amaçli bi kaç metre ileriye gitmistir. arkasinda park etmis olan arabanin ayni renk olmasi büyük talihsizliktir. para çekemeyen hatun söylenerek arkadaki arabaya biner. soför mahalllinde oturan adama hiç bakmadan dirdirlanmaya devam eder. kapiyi da kiracak gibi çarpar. arabada oturmakta olan adam da esini beklediginden dönüp bakmaz arabaya binene, onun yerine o da yüksek sesle karisi zannettigi kadina söylenmektedir çünkü. önceki arabada bekleyen arkadas dikiz aynasindan hadiseyi izlemekte, bir yanda da gülme krizine hakim olmaya çalisirken kornaya asilmaktadir. konusurken seslerin yabanci gelmesi üzerine arabadakiler birbirlerine ayni anda dönerler, bir an boyunca bos bos bakarlar, ayni anda çiglik atarlar. bizim hatun kaçar gibi arabadan iner, öndekine biner, öndeki araba, sürücüsünün gülme krizinden dolayi bir süre ilerleyemez.

  • adam 3 yaşındayken babası evi terk etmiş.
    kız bebeği ölü doğmuş, ardından çok sevdiği eşi trafik kazasında hayatını kaybetmiş.

    insan olmak için travmalara ihtiyacımız yok, hepimiz onun gibi sade bir hayat sürebiliriz, mutluluk sahip olduğumuz eşyalar değil, çevremizdeki insanların kıymetini yaşarken anlayalım.

    edit 1 : lösemi hastası kız kardeşine yıllarca bakmış.
    edit 2 : @phoarbix ekledi, gençliğinde sevdiği arkadaşı river phoenix birlikte eğlenirlerken hayatını kaybetmiş.

  • çok sağlam bir kaynaktan aldığım enteresan haber. nedendir bilinmez sonradan bu plandan vazgeçmiş amk uzaylıları.

  • yahu hala gül gibi teoriyi geçmişsiniz, "maymunla mı akrabayız?" diye üzülüyorsunuz. lan ben amcamla dayımla akrabayım onu napıcam?