hesabın var mı? giriş yap

  • bir alman*, bir isviçreli*, bir türk* konuşmaktadırlar. daha öncesinden alman kızın bir sürü saçma sorusuna muhatap olunmuştur.yeniden başlar:

    a: sizde erkekler dört kadınla evlenebiliyorlarmış, doğru mu?
    t: ` :yine mi `evet, evlenebiliyorlar
    a: gerçekten mi? peki araplardan farklıydınız hani?
    t:evet farklıyız, bizde kadınlar da dört erkekle evlenebiliyorlar
    a:nasıl yani?
    t: bak babamın 4 eşi var biri öz annem, annemin 4 eşi var biri öz babam, diğerleri üvey
    anne ve babalarım ama aslını söylemek gerekirse üvey anne ve babalarımın eşlerinden
    gelen üvey anne ve babaların sayılarını ben de bilmiyorum

    alman kız biraz duraksar, kafasından hesap yapmaya başlar, işin içinden çıkamaz. isviçreli ile türk yerlerdedir. sonra isviçreli kıyamaz, türk'ü bile şaşırtan açıklamayı yapar:

    i: onlar evlilik yasalarını bizden aldılar, sizden çok çok önce sizin bugün sahip olduğunuz haklara sahiplerdi.

    türk ve alman şok içinde kalırlar.

  • nokia'nın tam 15 yıl önce çıkardığı ve müzik performansında yıllarca zirvede rakipsiz kalan telefonu. günümüzdeki(!) birkaç telefon hariç tüm telefonlarda müzik deneyimini iyileştirmek adına özel müzik yazılımları bulunur. fakat bu telefonda bu özellik yazılımsal olarak değil doğrudan donanımsal olarak bulunuyordu. yani içinde fiziksel ses yongaları mevcuttu. hiçbir müzik yazılımı sesi fiziksel bir yonga ile aynı kalitede işleyemez. işte n91'i diğer telefonlardan ayıran ve yıllarca rakipsiz kılan özelliği buydu. çünkü içinde toshiba dsp-33 dac mevcuttu. bu sayede mükemmel bir ses kalitesi sunuyordu. sadece bu da değil. nokia mühendisleri madem böyle bir dac koyduk ses çıkışını da yüksek tutalım demişler ve içersine dünyanın en iyi ses sistemleri üreticilerinden biri olan harman kardon imzalı altın alaşımlı amplifikatör koymuşlar. adamlar hadi sıkıyorsa daha iyisini yapın amk demişler. öyle bir amplifikatör kullanılmış ki telefon muazzam bir ses çıkış gücüne sahipti. içersindeki dac + amp sayesinde yüksek ses seviyelerinde dahi distorsiyonu minimuma indirerek mükemmel bir telefon özellikli müzik çalar ortaya çıkmıştı. zamanında sony ericsson'un çıkardığı ve fanlarının öve öve bitiremediği telefonları *** eze eze yenmiştir. telefonlarını geçtim sony walkman ve apple ipod touch gibi müzik çalarları bile donunda sallamıştır. bitti mi? hayır. yetmemiş bir de mühendisler hafıza birimi olarak telefonun içine mikro hard disk * koymuşlar. öyle diğer telefonlardaki gibi flaş hafıza değil baya bildiğin bilgisayarlarda kullandığımız hard diskin mikro versiyonunu koymuşlar ve 3600 rpm dönüş hızına sahip bir hard disk. bilindiği üzere hard diskler hareketli mekanik parçalar barındırdığından düşme çarpma gibi durumlardan etkilenirler. bu düşme çarpmalar sonucu haliyle bad sector dediğimiz kullanılamayacak şekilde geri dönüşü olmayan hafıza kayıpları olabiliyor. olaki önemli bir veriniz o sektörün içindeyse geçmiş olsun geri dönüşü olmayacak şekilde gitmiştir. adamlar bunun önüne geçmek için telefonun içersine ivmeölçer koymuşlar. olaki telefon elinizden kaydığında ivmeölçer bunu farkedip hemen hard diski devre dışı bırakıyor ve bu sayede disk ve içersindeki veriler zarar görmüyor. yazdıkça ben bile şaşırıyorum amk. tabi bunlarla da yetinmemişler ve kablosuz internet erişimi için wlan ve daha üst seviye kulaklık kullanmak isteyenler için 3.5 mm kulaklık girişini de koyarak 5x ultra komboyla masaya çıkarıp vurmuşlar. 3.5 mm ve wlan günümüz için komik durabilir ama 2005 model bir cihazdan bahsediyoruz. ne iphone var ne android. daha o zaman wlanmış 3.5 mmmiş falan telefonlarda bulunmayan özelliklerdi. o zaman için 3.5 mm ve wlan gibi özellikler büyük bir devrimdi.

    gel gelelim nokia yine bu telefonda da çakallığını yapmıştır. öyle ya bir yerden veriyorsa illa bir yerden kısıyor. nokia bu telefonu tanıttığı lansmanda aynı zamanda 2 telefon daha tanıttı. nokia n70 ve nokia n90. zaten nseries bu üç telefonla başlamıştı. n91 kendini müziğe adamış bir telefon haliyle mobil halde müzik alıp göndermek için bluetooth gerekiyor. bluettoth var ama sen kalk daha alt model olan n70'e daha hızlı bluetooth v2.0 koy ama n91'e daha yavaş versiyon olan bluetooth v1.2 koy. adamların kıstığı yere bakın senin ta amk dedirtiyor. 3 dakikalık 320 kbps mp3 dosyasının boyutu yaklaşık 7 mb. öyle 1 mb'lik fotoğraf göndermeye benzemez. hatta video bile olsa. çünkü o zaman video çekimi için cep telefonu kameraları hala istenen seviyede değildi ve kalitesiz düşük bitrate çekimler olduğu için boyutları da düşüktü. tek kıstığı yer burası da değil. sen böyle bir müzik telefonu yapıyorsun ama kameraya otofokus koymuyorsun. neden? çünkü o özellik n90'a verilmişti. anladık tamam n90 kamera n91 müzik ile ön plana çıkıyordu ama zaten n90'a bir de carl zeiss lens koymuşsun. n91'e carl zeiss koyma ama en azından otofokus koy di mi? nerdeeee... bu arada n90'ın adı geçmişken ufak bir dip not verelim. n90 otofokusa sahip ilk nokia modelidr. aynı zamanda efsanevi kamera telefonlarının çıkmaya başlamasında payı olan carl zeiss lensli ilk nokia'dır. nokia'nın n91'de yaptığı bir diğer hata ise 220 mhz'lik arm9 * işlemci kullanmasıydı. halbuki bu işlemciyi daha düşük sistem kaynakları isteyen symbian v8.0a *** ve symbian v8.1a *** işletim sistemli cihazlarda kullanmıştı. n91 ise daha gelişmiş olan symbian v9.1 işletim sistemiyle çıkmıştı ve bu işlemci bu sistem için yavaş kalıyordu. aynı hatayı tekrar yaparak çeşitli (220/235/268mhz) hızlardaki arm9 varyasyonlarını neredeyse symbian v9.1 işletim sistemli tüm cihazlarda ************ kullanmıştır. fakat daha sonra yüksek kaliteli video çekimi için tasarladığı nokia n93 ve nokia n93i'de bu işlemciyi kullanamayacağı için arm11 332 mhz * işlemci kullanmıştır. çünkü o kadar yüksek kaliteli çekimin o işlemciyle yapılması mümkün değildi. zaten n93 serisi yukarıda adını zikrettiğim cihazlardan gerek daha gelişmiş işlemci mimarisi gerekse de daha yüksek saat hızı ile çok bariz şekilde hızlıydı. o zamanın snapdragon 865'i gibi bir şeydi. işletim sisteminin istediği donanımın bu olduğu açıkça belli oluyordu. ayrıca günümüzde çoğu akıllı telefonun gpu temelli arayüzü kullanmasında mihenk taşı olmuştur. çünkü n93 donanımsal hızlandırmaya sahip ilk telefondu ve 200 mhz'de çalışan 3d grafik çipi gpu * da barındırıyordu. video çekimi demişken günümüzde akıcı video deneyimi 60 fps kabul ediliyor ama o zaman için konuşursak n93 çoğumuzun akıcı olarak nitelendirdiği 30 fps video çekimini yapabilen ilk telefondu. sene 2006 dikkatinizi çekerim. hatta n93'ün o meşhur reklamı gary oldman ile çekilmişti. dileyen youtube'dan izleyebilir. o zaman telefonlar qcif çözünürlükte 15 fps video çekimleri ile oldukça kötü bir deneyim sunuyordu. n93'ün çektiği videolar karşısında milletin dibi düşmüştü. n93 ile nokia çıtayı yükseltmiş ve standardı belirlemişti. video çözünürlüğü 12 kat artmış (yuh amk) ve fps de 2 katına çıkmıştı. yani 144p15'ten 640p30'a çıkmıştı. şimdi çoğu telefon video kameralarla yarışıyor. ama telefonlarda video kamera kalitesi ilk kez n93 ile yakalanmıştı.üstelik vga çözünürlükte ve 30 fps çekebilmesi (640p30) takdire şayan o zaman için. ayrıca n93 optik zooma sahip ilk telefondur. ama videoda ne kadar iyiyse fotoğrafta da bir o kadar kötüydü. fotoğrafta kral nokia n73 idi. ayrıca çift mikrofonlu ilk telefon da yine n93 idi. dolayısıyla streo kayıt özelliğine sahip ilk telefondu. videolarda 48 khz aac formatta streo ses kaydı yapması da cabası. tekrar edeyim 640*480@30 fps + 48 khz aac streo kayıt. yazdıkça ben bile şaşırıyorum. o yıllarda neler yapmış adamlar. n93 gerçekten de mobil telefon tarihinde hem kamera hem de donanımsal olarak getirdiği özelliklerle ve ilklerle çok özel bir yere sahip telefondu.

    neyse tekrar n91'in eksilerine gelelim. nokia symbian v9.1/9.2/9.3 sistemlerinde nokia e60, nokia e70, nokia n80 ve n91 hariç tüm cihazlarında qvga çözünürlük kullandı. sonra ne mi oldu? çoğu uygulama uyumsuz ekran çözünürlüğü yüzünden bu cihazlarda kullanılamaz oldu. bari n91'e e60, e70 ve n80 ile aynı çözünürlüğü koyaydın. n90'a bile e60, e70 ve n80 ile aynı ekran çözünürlüğünü koymuştu ki n90 için buna ihtiyaç yoktu. tabi kamera telefonu olduğu için çekilen görüntünün ekranda daha güzel görünmesi adına yüksek çözünürlük koyup n91'e bu çözünürlüğün çeyreğini reva görmesi bir başka ayıbıydı nokia'nın.

    neyse efenim konu çok uzadı. konumuzun kahramanına gelelim tekrar. her ne kadar bazı eksi yanları olsa da bunlar asla n91'in bir efsane olduğu gerçeğini değiştirmez. 2005 yılında çıkmış ve yıllarca müzik telefonları için referans telefon olarak kabul edilmiş hatta sony walkman ve apple ipod touch gibi müzik çalarların dahi erişemediği ses çıkış gücüne ve ses dinamiğine sahip oluşuyla ve içersinde barındırdığı bunca teknolojiyle ve özellikleriyle gelecekten gelmiş fütüristik bir telefondu n91. günüzmüde sadece lg v20, lg g6 ve bunların halefleri olan modeller n91'i ses konusunda geçebilmişlerdir.

    debe editi: ayrıca diğer nokia modelleri hakkında yazdığım yazılara da buradan ulaşabilirsiniz.

    n82: #67265852
    n93: #63571392

  • cesaretine hayran filan olmadığımdır. bu ülkede böyle bir şeye kalkışmak delilikten başka bir şey değil. gerçekten hiç ama hiç şansı yok. millet gün ortasında minibüse binerken başına neler geliyor, otostop çekmek bile bile lades olur sadece. umarım bu kızcağız bir an önce vazgeçip geri döner veya ailesi gidip getirir. yoksa böyle bir girişimin sonu olarak hiç olumlu bir olasılık göremiyorum. umarım haksız çıkarım.

    not: kızı eleştirdiğimi filan düşünenler olabilir. hayır katiyen eleştirmiyorum, onun için korkuyor ve endişe ediyorum. kendi kardeşime yapacağım gibi kendini tehlikelere atmasın diye sıkı sıkı saklayıp korumak istiyorum. keşke böyle şeyler yapabileceğimiz bir coğrafyada yaşıyor olsaydık. ama ben otobüsle tek başıma tatile giderken bile tedirgin oluyorum.

    "biz korktuğumuz için böyle oluyor, cesaret göstermeliyiz" diye düşünenler olabilir. ben böyle düşünmüyorum. devrim şehidi olabilecek hamur yok bende, korkağım ben. tacize, tecavüze uğramak, boku bokuna öldürülmek istemiyorum. sevdiklerimin başına böyle şeyler gelsin istemiyorum. kimsenin başına böyle şeyler gelsin istemiyorum. bir şeylerin düzelmesi için kendimi feda edemem. düzelene kadar kendimi ailemi korumaya ve saklanmaya devam ederim. ha düzelsin diye yazarım, çizerim, paylaşırım. onlar ne kadar işe yarar? bilmiyorum.

  • bir marka bir anda ancak bu kadar yükseltilebilir.
    reklam ajansını ayrı, marka yöneticilerini ayrı takdir ediyorum.
    önümü ilikliyorum.

  • tişörtünde "ı <3 mom" baskısı olan sevimli çocuk. hevesi kursağında kalmıştır. güldüm yalan yok ama aslında bu durum çok üzücü. çocukların yaratıcılıkları, merakları bilinçsiz insanlar tarafından eften püften sebeplerle baltalanıyor. bırakın döksünler, saçsınlar, öğrensinler ne zararı var ya? çocukların bütün uğraşları boşmuş, gereksizmiş, yaramazlıkmış gibi davranılıyor. bırakın bi nefes alsınlar üzülüyorum vallahi.

  • i.
    hiçbir şeyin yok olmadığı gibi bilinç yok olmaz. sahneye çıkar, sahneden iner. kime göre? sahnenin rölatif izleyicilerine göre. "artık" var olmayan bir şey "bize göre" artık yoktur. tamamen yok olduğunu iddia edemeyiz.

    zaman görecelidir ve mekan gibi uzamsal bir boyut olarak hayal edilebilir. nasıl önümüzden hızla geçen bir araba artık önümüzde olmadığı için yok olmuyorsa, evrende varlık sahnesine adım atmış hiçbir şey de bizim için artık orada değilken yok olmaz.

    bir video makarası düşünün, filmin son sahnesinden önce ana karakter ölüyor. film boyunca aktörün banttaki görüntüsünü saniyede 24 kare olarak izler sesini dinleriz. karakter öldükten sonra filmin son sahnesinde "artık başrol yok" deriz. bizim oyuncu olarak algıladığımız şey sesi ve görüntüsüdür. peki son sahnede başrol oyuncusunun görüntüsü ve sesi yok mu olmuştur? hayır, bandın gerisinde kalmıştır. bandı başa sararak baştan izleyebiliriz. bandı tersten oynatarak tersten izleyebiliriz.

    zamanın rölativitesinin keşfinden önce objektivist bakış açısı bilincin yok olduğunu savunabilirdi. ama artık objektif bakış açısının, zamanın bizim bağlı olduğumuz sınırlarının üzerinde düşünmesi gerektiğini biliyoruz. bilincin bütün etmen ve eylemleri uzay-zamanın katmanları arasında sonsuza dek saklanır, hiçbir şey yok olmaz.

    ii.
    ya bilince ne oluyor, öldükten sonra ne hissediyor? bunu bilemiyoruz, çünkü bu konuda hiçbir ölçümümüz yok. akıl yürütmelerimiz de inançlarımızdan daha bilimsel değil. şunu biliyoruz ki vücut öldüğü zaman bilinç de gözlemci statüsünü kaybediyor ve ne zamanı ne de mekanı algılayabilir halde oluyor. yani yukarıda bahsedilen evrende sonsuza dek var olma hali, yalnızca evrenin kısıtlamalarından bağımsız kuramsal bir üst gözlemcinin algılayabileceği bir şey. bilincin tekrar geri gelmesi ya da aynı zaman çizelgesini tekrar yaşaması gibi bir durum söz konusu değil. "bilince ne oluyor?" sorusuna ise hipotez olarak "doğmadan önce ne oluyor ise öldükten sonra da o oluyor" diyebiliriz, ama bunu asla ispatlayamayız.

    iii.
    öyleyse bilinç vücut tarafından üretilen bir şey midir? muhtemelen öyle gibi görünüyor. kaynağının ne olduğu, varoluşunun yaratılışa mı yoksa rastlantıya mı dayalı olduğu gibi pozitif bilimin ilgi alanı olmayan sorulardan bağımsız olarak (yani her iki durumda da) bilinç, bedenin fiziksel ve kimyasal kompleks süreçlerinin, kendi varlığının farkına varmış bir tezahürüdür. işleyişi tamamen kibernetik ve içsel görünmektedir.

    bedene müdahale ederek bilinci manipüle edebilirsiniz. örneğin ağrı kesici vererek acısını azaltabilir, uyuşturucu ve antidepresan gibi maddelerle nörolojik ve endokrin sistemlerine müdahale ederek kendini nasıl hissettiğini hatta ne yapmak isteyip nelerden hoşlandığını değiştirebilir, beynin bir kısmını alarak karakterini tamamen değiştirmesine yol açabilirsiniz. dahası, geçmiş deneyimleri hatırlatan uyaranlar ile (koku, ses, görüntü, dokunuş gibi) bilincin nasıl hissettiğini değiştirebilirsiniz. alzheimer gibi beynin fiziksel yapısını ve kimyasını değiştiren hastalıklar ile bilinç silinebilir bile. nefes alıp verme düzenine, beslenme alışkanlıklarına ve düşünce akışlarına müdahale eden meditasyon gibi tekniklerle arzulara ve hatta somatik işleyişlere (acı duymayı kontrol altına alma, kalp atışlarını düzenleme gibi) bilinç kendi kendini dahi manipüle edebilmektedir.

    peki bu durumda bilinç bedenden kaynaklanır diyebilir miyiz? neredeyse diyebilirdik, ama önce bedenin yayınlanan bir bilincin alıcısı olmadığını ispatlamamız gerekir. belki de bilinç dediğimiz şey "cloud"a benzetebileceğimiz (hikmetine fazla kafayı takmayacaksın) bir ağın parçasıdır, bizim ona bedenen yaptığımız müdahaleler sadece tekil aygıtımızdaki tezahürleri değiştirmektedir, bilincin kaynağı/kopyası bu üst ağda güncellenerek saklanmaktadır? belki de gerçekten bilincin daha "göksel" bir kaynağı vardır.** * ama bunun da ispatı pek mümkün görünmüyor. o nedenle buradan sonrası şimdilik bilimin değil inanç, mistisizm ve belki bilimkurgunun konusudur.

  • levye amk
    (bkz: half-life)

    "2 saat kaybolduk nolmuş lan?!" editi: okuldan kaçıp internet cafede half-life "atan" ve crossfire'da malum butona basıp sığınakta crossbow ile pusu kuran, ayrıca gene crossfire'da malum butona basmayı yasaklayıp dünyanın ilk nükleer silahsızlaşma antlaşmasını yapan, sıkılınca meydanda toplanıp levye ile birbirine giren ve sis atan tüm oç akranlarıma selam olsun. alayınıza impulse 101 ulan!