ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap
haiti devrimi
-
1791’de başlayıp, 1804’de sona eren bir siyah devrim.
başarıya ulaşan ilk ve tek köle isyanı.
haiti o dönem, saint domingue olarak anılıyor . o zamanda dünyanın en kazançlı kolonisi, şeker kamışı ve kahve üretimi yapılıyor.
fransız ihtilali sonrası özgürlük düşüncesi adaya bu kez daha sert uğruyor ve isyan hareketleri başlıyor. o dönemde 40.000 kolonist, 500.000 köle ve 28.000 melez var. ( melezler efendi beyazların köle kadınlarla ilişkisi neticesi oluşan grup) 1791’de isyan başlıyor, kölelerin lideri konumuna ise toussaint l’ouverture geliyor. gelişen olaylar sonucunda, köleler zorla çalıştırdıkları çiftlikleri yakıyor ve yaklaşık 2000 beyazı öldürüyor. 1792’de derinleşen çatışmalar akabinde, fransa kolonilerde yaşayan tüm insanların da renk ve ırk ayrımı yapılmadan eşit ve özgür olduğunu deklare etmek zorunda kalıyor ancak köleliği kaldırmıyor. fransa, iç sorunlarının yanı sıra ingiltere ve ispanya ile savaş halindedir. ingiltere haiti’yi işgal etmesi üzerine devrimciler fransa’nin ile kölelerin özgürleşmesini kabul etmesi halinde fransa ile birlikte savaşacaklarını teklif ederler, teklif kabul edilir ve 1794’teki savaşta, ingiltere ve ispanya yenilgiye uğrar. ingilizler 1798’de adaya bir daha çıkartma yaparlar ancak tekrar yenilgiye uğrarlar. hatta toussant l’ouverture ingiltere kolonisi olan komşu adayı da ele geçirip oradaki köleleri de özgürleştirir.
1801 yılına geldiğinde louverture, haiti için anayasa yazar, özerklik ilan eder, kendisini de yönetici olarak atar. bunun üzerine napolyon bonapart adada tekrar egemenliği sağlamak ve köleliği geri getirmek amacıyla büyük bir ordu gönderir, adanın gelirlerinden mahrum kalmak istemez . toussaint l’ouverture ‘nin sağ kolu olan jean jacques dessalines anılana ihanet eder ve fransızların yanına geçer. toussaint l’ouverture’ye de özerlikten vazgeçip birlikleri ile fransız ordusuna katılması teklif edilir. o da teklifi kabul eder ancak kandırılır, fransa’ya gönderilip, hapsedilir ve orada ölür.
bir yıl geçtikten sonra fransa’nın niyetinin sadece özerklik olmadığı, köleliği geri getirme amacıyla adaya geldiği anlaşılır. bunun üzerine jean-jacques dessalines tekrar saf değiştirip, isyancılar yanına geçer ve 1803 yılında onun önderliğinde köleler fransızları yenilgiye uğratıp, 1 ocak 1804’te bağımsızlığını ilan eder ve adanın adını haiti olarak değiştirir. abd ardından bağımsız olma ikinci amerika kıtası ülkesidir.
haiti bağımsızlığın faturasını ise acı ödemiştir, 1825 yılında fransız köle sahiplerine 150 milyon frank ödemeyi kabul etmişler ve faiziyle birlikte 1947 yılına kadar bu borcu ödemeye çalışmıştır. haiti hep fakir kalmıştır.
hatırlarsanız adada melezler vardı. bu melezler ile hayatta kalan beyazlar kaçarak abd’de new orleans’a yerleşirler ve new orleans’ta fransızca konuşan ve haiti kültürünü devam ettiren bir topluluk oluştururlar.
bir sinemada yaşanabilecek en dumur olaylar
-
munih'te bir sinemada filmden once vizyona girecek filmlerin fragmanlari gosterilmekte. son fragman olarak twilight serisinin gelecek filmi gosterilir. sonra teknik bir sorun olur, sinema projeksiyonu perdeye sadece beyaz isik yollamaya baslar. bu esnada en arkada ve projeksiyonun altinda oturan ben ayaga kalkip elimi projeksiyonun onune goturerek kus, kopek vs golge oyunlari yapmaya baslarim. bir kac dakika sonra birakinca on siralardan bir ses yukselir:
"bu twilight'tan daha iyiydi"
tum salon kopar...
yaran inci sözlük entry'leri
-
başlık: beyler yarrağım çok büyük lan
1. a'dan z'ye kadar yani o derece büyük
2. klavyeye bak ne kadar büyük olduğunu anlarsın.
edit: neden bilgilenmeyelim ki aynı zamanda;
(bkz: doğru bilgiler/#44338847)
(bkz: öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler/#47075643)
(bkz: öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler/#37991229)
(bkz: kamera arkasından sonra filmin anlamını yitirmesi/#44346717)
mehmet demirkol
-
spor servisi'nde fatih terim'e güzel gönderme yapmıştır.
"bu maça gidenler seyirci olarak gidiyor taraftar olarak değil. adam para ödüyor oraya gidiyor. müşteri o. beğendiğini alkışlar, beğenmediğini yuhalar. ben de yuhalarım. kazakistan maçına da gitmem. çünkü futbol oynamıyorsunuz. bu askerlik değil. askerlik olsa tamam. sen burda 3-5 milyon kazanıyorsun..."
uğur meleke ile birlikte sözlerine riayet edilmesi, değer verilmesi gereken spor yazarı.*
bir semtin fakir mi zengin mi olduğunu anlamak
-
şans oyunlarının oynandığı bayiiler fazlaysa o semt fakirdir.
şahane pazar'dan akılda kalanlar
-
huysuz virjin in bardakları yikmadan alma (adı neyse artık oyunun) oyununda her aldığı bardağı kırdığı bir bölüm vardı hiç unutmam..
bir kızdan duyulan en iyi iltifat
-
insanın ruhunu okşayan, kendine güvenmesini sağlayan hoş sözlerdir.
örnek: "aslında göründüğün kadar hayvan değilmişsin."
sanırım o da benden hoşlanıyor.
türk halkının en büyük ortak zevki
-
bekarları "niye evlenmiyorsun", evlileri "niye çocuğun yok" diye sıkıştırmak. evet türk halkı bunlardan sapıkça bir zevk alıyor!
2 mayıs 2021 antalya'daki otel partisi
-
ben de iki gündür, çalışma muafiyet belgesi almaya çalışıyorum.
sabancı'nın torununun sabah 6'da kalkması
-
rubidyum'un atom numarası 37'dir.
10 ocak 2019 brothers cafe bar rezaleti
-
"ankara'da olduğun sürece artık ankara'da ben de varım" cümlesinin apaçık bir tehdit olduğunu idrak edemeyenlerin beğenmediği rezalettir.