hesabın var mı? giriş yap

  • haklı olan yazardır. çocuktur yapar şımarıklığı arkasına sığınmayın. çocuğa kimse bir şey demiyor zaten ailesi bir şekilde çocuğu susturabilmeli. mahalledeki köpek değil ki bu insan. yanında ailesi var. bir şekilde kontrol altına alınması gerekir. kimsenin kimseye rahatsız etmeye hakkı yok.

  • mühendislere sallamak adına bilgi sahibi olunmadan yine fikir sahibi olunmuş. ülkenin en büyük problemlerinden biri de bu sanırım. bilal'e anlatır gibi anlatalım o zaman.

    zira örneğin renault'nun dünyaca ünlü 1.5 dci k9k motoru bursa oyak-renault fabrikasında yapılır. zira çoğu kişi bilmez, mercedes a serisi, nissan qashqai gibi markalar da bursa'da üretilmiş bu motoru kullanır. sen alman arabası diye mercedes alırsın, motoru bursa yapımıdır. bu 1.5 dci bu motorun yerlileştirilmiş parça oranı da hayli yüksek olup, her geçen süre de artmaktadır.

    mercedes, veya alman mühendisler bu kişilerin iddia ettiği gibi motor yapmayı bilmiyordur da bursa'da yapılan motoru mu almaktadır? hayır. motor yapmak artık know-how değil, çalısma prensibi yüz yıla aşkın süredir biliniyor. ancak otomotiv sektöründe artık yarış o kadar sert ki, her şey maliyet. maliyet de seri üretimin çokluğu ve sayısı ile ilgili. sayı ne kadar artarsa maliyet düşüyor. o yüzden yeni motorlar üretip, yeni motorlara yatırım yapmak yerine, halihazırda üretilen ve sayısal üretim fazlalığından dolayı maliyetlerini optimuma çekebilmiş motorları alıyorlar. yani kısaca bu renault motoru o kadar tutulmuş ki, üretim adetleri artmış, üretim adetleri artınca alt parça üretim adetleri de artıyor, ve pazarlık şansı dolayısıyla üretim maliyetleri de azalıyor tedarikçilerden alınan parçalarda. siz buna "sürümden kazanmak" diyebilirsiniz kısaca.

    bu yüzden motor yapmak ve lisansını almak değil, piyasada tutunabilecek, yarışabilecek, daha doğrusu maliyeti bu motorlarla yarışabilecek motor yapmak zor. zira köşe başları hep kapılmış. hem de yüz yıldır. dizel motor piyasası fransız markaların elinde mesela, renault ve psa gibi. almanlar bile bu piyasayı kolay kolay ele geçiremiyor. örneğin volkswagen'in dizel motor emisyon konusunda abd'de nasıl gümlediğinin üzerinden de çok geçmedi, hatırlanır.

    yine aynı mantıkla lüks araba piyasasında köşe başlarını da almanlar tutmuş, buraya yerleşmiş mesela. yine aynı örnekten gidelim, örneğin renault lüks araba yapmayı bilmiyor mu? fransız mühendisin kapasitesi mi yok? hayır, ancak lüks araba segmenti alman markalar tarafından tutulmuş, köşe kapılmış. artık renault pahalı araba bile üretse bu segmente giremiyor. pahalı araba üretmek de artık bir know-how değil, vites dişlisini sessiz olsun diye fosfat kaplamak yüz yıldır biliniyor. ya da kasa daha geç dağılsın, daha az ses çıkarsın diye punta kaynak yerine lazer kaynakla birleştirmek de sır değil. ancak bu maliyet getiriyor, maliyet getirince araba pahalılaşıyor. ve bu segmentte zaten mercedes var, ne kadar pahalı araba üretsen de artık bu segmentin köşe başını tutmuş markalar arasına giremiyorsun. yine aynı mantıkla orta alt segment de fiat, opel, renault gibi markalar tarafından tutulmuş mesela (ki fiat alfa romeo'yu da üretir). mercedes de bu segmente girmeye ve küçük ve daha ucuz araba üretmeye çalıştı, ancak modeli piyasada başarılı olamadı, hatta yollardan toplatıldı (eski küçük a serisi). bu macerayı bıraktı, kendi segmentinde devam etti. yani sorun üretememek değil, üretmemek, yani piyasada o segmentte tutunabilmek.

    motorun en önemli parçası motor bloğu, yanma içinde gerçekleşir. volkswagen ve audi gibi markaların motor blokları izmir çiğli'deki türk tedarikçide yapılır mesela. ya da bentley'nin milleri gebze'deki tedarikçide yapılır. ford'dan bmw'ye, lexus'tan maserati'ye çoğu markanın o bayıldığınız alüminyum jantları izmir'deki türk tedarikçide yapılır. pistonlar izmit yapımıdır. sen alman diye alırsın, içindeki çoğu parça türkiye yapımıdır. bu tarz birçok örnek var. en son çip krizi de buna örnek, çip yapan birkaç firma var, ancak piyasayı tayvan'daki tedarikçi öyle bir ele geçirmiş ki, zira sürümden dolayı o kadar optimum ve az maliyetle ürettiğinden tüm markalar bu tedarikçiden parça alıp buna bağlı kalmışlar ki, adamlar üretimi azaltınca tüm markaların üretimi durdu. diğer tedarikçilere de acil olarak geçemiyorlar, zira hem pahalı alacaklar, hem de kapasite ve hat yatırımı vb. gerekir yeni tedarikçide. otomotiv sektörü artık globalleşti. hiç bir araba artık yüzde yüz alman veya fransız değil. konu daha ziyade maliyet. bunları bilmeden bu tarz yorumlar yapmak komiklik veya en basit tabirle bilgisizlik.

    edit: bir çok soru geldi, edit yaparak toplu olarak cevaplamış olayım; başlıkta metal alaşımlı motor bloğunun malzemesinin büyük sır olduğu ve bu yüzden yapılamadığı gibi bir bilgi varmış, bu konuda yorumum sorulmuş. sektörde deneyimli her mühendis size benzer cevabı verir: bu bilgi doğru değildir. zaten yazdığım üzere en büyük metal alaşım alüminyum enjeksiyon motor bloğu üreticilerinden biri izmir çiğli'dedir. dünyanın en büyük otomotiv üreticisi volkswagen grubun bazı modellerinin motor blokları burada dökülür ve üretilir. yine aynı şekilde oyak-renault 'nun da kendi alüminyum motor bloğu üretim tesisi vardır bursa'da. yine yukarda bahsettiğim gibi büyük markaların motorlarının ve vites kutularının birçok kritik parçaları da türkiye'deki türk tedarikçilerde üretilir ve örneğin peugeot'ya, ford'a, toyota'ya, mercedes'e vb. gönderilir. balata üretimindeki karışımlar metale göre daha özeldir mesela, ancak bu da öyle ulaşılmaz bir sır falan değildir, kendi reçetesi ile balata üreten de türkiye'de birçok tedarikçi vardır uluslararası büyük markalara parça veren.

  • küçükken annemin dikkatini çekmek için salıncakta sallanırken kendimi yere atmıştım. annem görmeyince belki duyar diye avazım çıktığı kadar bağırmaya başlamıştım, duymayınca da kalkıp salıncağa geri binmiştim.

  • yalıdan tweet atan bir millet aşığının ve seçim yerine atamayı savunan bir demokrasi neferinin beyanı.

  • sinema sanatını seviyorsanız, karanlık salonda koskocaman ekranda yaratıcı zekaların hayallerinin gerçeğe dönüşmesini izlerken hayattan ve sıkıntılardan koptuğunuzu düşünüyorsanız, logan son yılların en etkileyici karakter temalı işlerinden birisi gerçekten. nefesimi tuttuğumu, boğazımın düğümlendiğini fark ettim bazı sahnelerde, o bitmez tükenmez otoyollarda logan ve kullandığı eski ford bronco kamyoneti görebilecekmişim gibi hissettirdi. gerçekten eski jenerasyonun iyi bildiği, yenilerin belki henüz tanışmadığı kült yapımlar vanishing point, easy rider, thelma & louise, django gibi filmlere bir saygı duruşu olmuş bir çok açıdan. yönetmen ve senaryo ekibinin kült filmler, yol filmleri ve distopik eserler külliyatını yalamış yutmuş olduğunu söylemek lazım. logan'da kaliteli western tarzından bilim-kurgunun üstatlarına uzanan geniş bir yelpazeye çok lezzetli selamlar yakalamak mümkün. hugh jackman bu filmde belki de hayatının işlerinden birine imza atmış. logan olarak kaybedeceğini çoktan anladığı bir savaşın içine gönüllü gönülsiz bir şekilde giren, beden olarak kaybedecek ama ruhunu temizleyeceği son bir yolculukta insanlığını, ruhun güzelliğini, çocukluğu, var olmanın ve hareket etmenin önemini son defa tecrübe eden bir karakter olarak ölümsüzleşiyor. film çok hızlı değil. derin, alt metinleri olan ve farklı bir super -anti- kahraman filmi. dediğim gibi bu filmin göndermeleri ve ruhen bile olsa selam çaktığı yapımlar için django, vanishing point, spagetti western'lar, easy rider, two lane black top gibi filmler sayılabilir. daha ötesi için ise (bkz: anti hero), (bkz: distopya), (bkz: yol filmi)

    --- spoiler ---

    filmin sonunu terminator 2'ye baya benzettim.
    --- spoiler ---

  • pek de beyin yakmayan sorudur.

    dünya gezegeninden gözlemlenebilir evrenin yarıçapı 46,5 milyar ışık yılıdır. yani teleskoplarla bu mesafe içindeki galaksileri kayıt altına alıp listeleyebiliriz. (inanmayanlar için bu örnekte 30 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galaksi gözlemi.)

    muhtemelen deney sonucu gidilen gezegen de kendi gözlemlenebilir evrenimizden seçilmiş olacaktır. (eğer şanslı kişiyi uzay boşluğuna ışınlamaya çalışmadılarsa* )

    ulaşılan gezegendeki bizden daha gelişmiş medeniyette de o gezegenin gözlemlenebilir evrenine ait bir galaksi kataloğu olmalı. hatta farklı yıldız sistemlerine ve farklı galaksilere ileri koloniler kurarak ana gezegenlerindeki gözlemlenebilir haritayı genişletip tüm evreni bile haritalamış olabilirler. galaksimizi "çapı 104 bin ışık yılı, kalınlığı 1000 ışık yılı, şekil olarak çubuklu sarmal galaksi " diye tarif edip seçenekleri daraltarak ve söz konusu kişinin şansının da yardımıyla dünya'ya dönüş sağlanabilir.

    yalnız en yakın galaksi olan andromeda'ya bile ışınlansanız ışık hızıyla seyahat ettiğiniz için gidiş esnasında sizin için zaman dursa da dünya gezegeninde 2,5 milyon yıl geçmiş olacaktır. yani ölümsüzlük keşfedilmediyse sizi oraya ışınlayan herkes öldü hatta muhtemelen insan ırkı dünyadan silindi. hele ki 46,5 milyar ışık yılı uzakta bir gezegene ışınlanırsanız siz daha o gezegene ışınlanamadan, yolun ancak 10'da birini gitmişken bizim güneşimizin ömrü bitmiş olacaktır. yine de soruda sorulan şey tüm bu zaman hesaplarından bağımsız olarak "nasıl tarif edersiniz?" olduğu için tüm evrenin eş zamanlı olarak gözlenebildiğini varsayarak soruyu cevaplayalım.

    burdaki kilit nokta, samanyolu'nun şeklini tarif edebildiğin kadar en yakın komşu galaksimiz olan andromeda'nın şeklini de tarif edebilmektir. böylece "lan olm samanyolu'yla aynı şekilde milyarlarca galaksi var nasıl bulalım biz senin galaksiyi" dediklerinde "ya işte 2,5 milyon ışık yılı uzağında böyle böyle bi galaksi vardı" diye andromeda'yı tarif ederseniz samanyolu'nu bulma şansları artar. hele bir de bizim galaksimizin uydusu olan yay eliptik cüce gökadası'nı da söylerseniz kesin bulurlar. ha bu kadar bilgiye rağmen bulamıyorlarsa zaten onların yapacağı ışınlamaya ben girmem.*

    peki ben olsam döner miyim; öyle bir medeniyet bulmuşken ve cevap alınabilecek binlerce soru, öğrenilecek binlerce bilgi ve kavram varken hayatta dönmem. * hem güven olmaz bunlara seni ışınlayacağız deyip adresi öğrendikten sonra bizim gezegene ordu ışınlayarak istila edebilirler. benim yüzümden herkesin hayatı kaymasın.*

    edit: "evrenin yaşı 13,8 milyar yılken gözlemlenebilir evrenin yarıçapı nasıl 46,5 milyar ışık yılı olabilir?" minvalindeki sorular için ayrıntılı bilgi

    edit 2: @10'daki arkadaşın sorusunu (#85946447) beğendim onu da cevaplamak istedim. arkadaş haklı olarak uzaylılara ışık yılını nasıl tarif edeceğiz demiş. öyle ya, bir mesafe birimi olan ışık yılındaki yıl kavramı bizim gezegenimize göre geçerli olan bir şey. adamların saniye, dakika, saat, yıl kavramları yani tüm zaman birimleri farklı olacaktır.

    böyle bir durumda ben olsam evrenin her yerinde bulunan bir atom olan hidrojen atomunun trityum izotopunun yarılanma süresini kullanırdım. bu izotopun yarılanma süresi yaklaşık olarak 12 dünya yılıdır. (aslında 12,32 yıl). demek ki trityumun kütlesi yarı yarıya azalana kadar dünyada 12 yıl geçecek; dolayısıyla bu sürenin 12'ye bölünmesi de dünyada geçen 1 yıla eşit olacak. işte ışık yılını da "trityumun kütlesinin %50'sini kaybettiği sürenin 12'de 1'inde ışığın aldığı mesafeye 1 ışık yılı denir." diye tanımlayabilirsiniz adamlara. ha illa trityum olmak zorunda mı, değil tabi ama hidrojen en temel atom olduğu için trityumu evrenin her yerinde elde edebilirsiniz. trityuma gıcığınız varsa şu tablodaki izotoplardan birisini de kullanabilirsiniz. *

  • şu anki aklım olsa zencinin dalına biner, motora binmezdim. bir senedir sürünüyorum, iki ameliyat oldum, üçüncüsünü ağustosta olacağım. dizin altından kaval kemiğini ucu üç parça oldu kazada. buna da şükür, yürüyorum tekrar.