hesabın var mı? giriş yap

  • - masrafa ortak olayım dedim, elimi cebime attırmadılar. allah damattan razı olsun.

    kate middleton'ın babası

  • kapitalist dünya-ekonomisinin egemen ideolojisi olan liberalizm'in temel savlarından birisidir bu. fakat sorun şu ki, kabiliyet ve yetenek dediğiniz şey toplumsal olarak belirleniyor ve kuruluyor. şimdi sırasıyla dört gerekçe öne süreceğim:

    a) yetenekler toplumsal olarak edinildiği için, herhangi bir bireyin yetenekleri üzerinden değerlendirilmesi anlamsızdır. basitçe şöyle söyleyeyim,, bir yeteneğin edinilmesi, ancak, içinde bulunduğunuz toplumun size sunabildiği iktisadi ve toplumsal koşullarda gerçekleşebilir. bir sürü örnek verip canınızı sıkmayayım. şu soru önemlidir: nerelisiniz? bir birinci dünya ülkesinden mi, bir üçüncü dünya ülkesinden mi? bu ülkenin neresinde(n)siniz; gelişmiş bölgelerinde mi, gelişmemiş bölgelerinde mi? deniz kenarında mı, ovada mı, dağda mı vs? kentte misiniz köyde mi? kentte iseniz kentin merkezinde misiniz varoşunda mı? vs. vs. şimdi bu sorulara vereceğiniz yanıtlar ile hangi bilgi türlerine ve yeteneklere sahip olabileceğiniz ve hangilerine sahip olmanızın pek olası olmadığı (olanaksız demiyorum bakın- pek olası değildir diyorum) konusunda cevabı siz verebilirsiniz. misal ben uyurken üzerimde bir akrep olduğunu fark ederek uyanırsam nasıl tepki vermem gerekir, kesinlikle bilmiyorum. ama olimpos'ta tanıştığım bir köylü çocuk bunun kendisi için bir rutin olduğunu, akreplerle defalarca kez karşılaşmış olmasına rağmen, çok küçük yaşta bir kez gerçekleşmek kaydıyla, hiçbir zaman bir daha bir akrep tarafından sokulmadığını söyledi. ben yazık ki böyle bir yeteneğe sahip değilim: üzerinde akreple uyanıp akrep tarafından sokulmama becerisi. madem ki herkesin her yeteneği edinmesi olası değil, ya da başka bir ifadeyle kimi belli yeteneklerin herkes tarafından edinilmesi olanaklı değil, o zaman neden herkes aynı yetenekler ölçüsünde aynı değerlendirmelere tabi tutuluyor? her şeyden evvel işte bu yüzdendir ki, "yeteneğin iktidarı" üzerine kurulan bir söylem en iyimser bir ifadeyle daha başından eşitsizlikçi, daha gerçekçi bir ifadeyle içi boş bir söylemdir.

    b) acaba hangi yetenekler, kişi ya da toplumlara nasıl kazanımlar sağlıyor? dahası, kişi ya da toplumlara kazanım sağlayan kimi yetenekler veri midir? yani zaman içerisinde ve toplumdan topluma değişmez midir? benim tarih bilgim bunun pek de öyle olmadığına işaret ediyor. kimi bilgi türleri kimi toplumlarda ve kimi dönemlerde toplumsal itibara konu iken bir diğerinde bu böyle olmayabilir. tüccarlar bunun en güzel örneğidir. kapitalizm öncesi hemen tüm toplumlarda ticaret ehilleri "kaba taşıma işçisi" olarak tanınmış ve toplumsal merdivenin en alt basamaklarında bir konuma sahip olmuşlardır. hem de pek çok insandan daha fazla "para" kazanmalarına rağmen. ticaretin kendisinin de değiştiğini belirtmeliyim bu arada. eskil dönemlerde ticaretin yağma ile koşutken şimdi mülkiyet hakları çerçevesiyle bağlı olduğunu belirtmekle yetiniyorum yalnız. yani "kafası ticarete basıyor bu çocuğun" gibi ifade edilen ve şimdi belki toplumun geniş kesiminde sitayişle bahsedilen bir "yetenek" bundan çok değil belki üç yüz sene evvel söz konusu dahi olamazdı, gene üzerinde yaşadığımız bu coğrafyada.

    c) bütün bunların yanı sıra, kuramsal olarak boş bir slogandan başka bir şey olmayan bu meritokrasi söylemi, ampirik olarak da geçersizdir. eğer istisnaları göz ardı edip genel toplumsal eğilimlere bakacak olursak iktidara sahip olanların "yetenekli bireyler" değil, "belli bir çevrenin içinde yetişmiş" bireyler olduğunu,, yani gücün ve iktidarın kişisel/bireysel yetenekle değil, kurumsal ve toplumsal çevre ile edinildiğini de görürüz. bunun yanı sıra "yetenekli" olan bireylerin birkaç istisna dışında hemen tamamının güç ve iktidardan yoksun kaldığını da görürüz. hem de bahsettiğim bu "yetenekli" insanların sahip oldukları "yetenekler" güce ve iktidara, yani kapitalist dünya ekonomisinde "piyasaya" tahvil edilebilecek yeteneklerken. hor görülen ya da önemsenmeyen kimi "yetenekler"e sahip diğer "yetenekli" insanların konumlarından ise bahsetmeme hiç gerek yok.

    d) meritokrasinin belki de tek işlevi, kişinin başarısızlığını gene kendinde bulmasını sağlamak olabilir. pek çok yoksul, yoksul kalmasının sebebi olarak "eğitimsizliğini", "kafasının çalışmadığını", "şansının yaver gitmediğini" vs. görüyor. bu da gerçekten araştırmaya değer bir mesele. ideoloji böyle bir şey olsa gerek işte. burada belirtmek istediğim son husus da bununla ilgili zaten. eğer çok ciddi ve ağır bir zihinsel engeli ya da rahatsızlığı yoksa, "kafası çalışmayan bir insan" olamaz. her insanın kafası çalışır. zihinsel engelliler de dahil buna. yalnız her insanın kafası hem ortak, hem de başka türlü çalışır. bir insanın "kafasının çalışmadığı" iddiası, esasen, kişinin sahip olduğu "düşünme alışkanlıkları"nın egemen düşünme alışkanlıklarından farklı olduğuna işaret etmektedir. bu kurumsal bir yorumdu. inşacı (constructivist) bir yorum da getirilebilir buna. kişinin "simgesel evreni" egemen simgesel evrenden farklıdır. rahatça görülebildiği üzere birbirinden hemen tümüyle farklı olduğunu düşündüğüm her iki düşünce geleneğine istinaden de bireyin bizzat kendisi değil fakat içinde bulunduğu toplumsallık üzerinden değerlendirebiliriz bunu. hal böyleyken "kafası çalışıyorsa/ya da yetenekliyse kazansın" demek pek de haklı bir ifade olmasa gerek. çok basit bir örnek vereyim. "prezentabl" mısınız? hani pek çok işveren bunu soruyor ya işe başvuran adaylara. ne demek bu? öncelikle şu demek: türkçeyi düzgün konuşabiliyor musun? yani bir kere farklı lehçe ya da ağız kullanıyorsan en baştan kaybettin. ikinci olarak görgülü müsün? yani tamam güzel konuşuyor olabilirsin ama "oturmasını kalkmasını" biliyor musun? üçüncü olarak, kılığın kıyafetin yerinde mi? vs. bu soruların tek bir cevabı var: prezentabl aday arıyoruz, yani aradığımız aday belli bir etnik ve sınıfsal konuma sahip olmalı ve belli bir toplumsal çevreden gelmeli.

    hmm, alt sınıf mensubu olmasına rağmen yetenekleri sayesinde yükselenler yok mu? var. ama zaten bu da olmasa meritokrasi diye bir şey olmaz. eğer bireylerin çok az bir kısmı kazanırken geri kalan yığınlar kaybediyorsa bunda bir sorun var demektir. benim bildiğim kadarıyla kapitalizm herkesin kazanmasının mümkün olmadığı bir toplumsal dizgedir. çünkü bu dizgeye işlerlik kazandıran toplumsal voltaj farklılıklarıdır. kapitalizm eşitlikçi olamaz. eşitlikçiliğe ne kadar yaklaşılırsa kapitalizmden de o kadar uzaklaşılır.

  • olay tam bir vahşet. burada kızın hayatını kurtaran yazara ve onun arkadaşına teşekkür ederken bir de polislere teşekkür etmek gerekli. olayı bir daha değerlendirip gençlere telefonla dönüş yapması ve arama izni çıkartıp tekrar o eve gitmeleri inanılmaz. polis kısmını okurken kendimizi amerikan vatandaşı gibi hissettirdi. diğer kısımlar normal türkiye. tekrar tebrikler ikinize. adamsınız.

  • içimde yara olan yorumlardır maalesef..üniversitenin maliye bölümünü kazandım. eş dost soruyor tabi "nereyi kazandın" diye..maliye diyorum. bütün akraba, eş dost, sohbet ortamında insanlar vs..hepsinin ortaklaşa yaptığı yorum şuydu:"oo iyi, girersin maliyeye, rüşvet müşvet, o biçim yolunu bulursun..aman sakın ihmal etme..cebine bakacan bu devirde. zaten tezgaha uymazsan seni tutmazlar, sürerler vs.." sadece akrabadan bir kişi "aman elinherifi, namusunla çalış da en azından bir tane namuslu memur olsun şu memlekette" dedi. sadece bir tek kişi...ama aynı insanlar memleket meselelerinden bahsedilen her sohbette rüşvet yiyen memurdan ağlarlar, ülkenin kötü yönetildiğinden şikâyet ederler..bir başka sohbette memura avanta verip işini nasıl hallettirdiğini sanki iyi bir halt yemiş gibi ballandıra ballandıra anlatırlar. sonuçta maliyeye girmedim, o işi de yapmadım ama öğrendim ki biz kendi kazığımızı toplum olarak kendimiz yontuyormuşuz.

    birgün ormanda ağaçlar toplantı yapmışlar. baltadan şikâyet ediyorlarmış..bizi şöyle kesiyor böyle koparıyor, acımasız , katil vs..hararetli hararetli konuşurlarken yaşlı bir çınar ağaçı demiş ki; "boşuna konuşmayın, sapı bizdendir"...

  • beni terk edip giden..

    yavrularına nasıl anlatayım bilmiyorum ki. anneniz artık yok nasıl diyeyim? ben daha kabullenememişken nasıl avutayım onları?

    dün yol kenarında ölüsünü buldum kuzumun. gece dolaşmaya çıkmış bahçeden, allahın belası bi araba çarpmış, fren bile yapmamış. kaskatı, cansız.. gözümün önünden gitmiyor o hali. hiç benzemiyor ki benim kedime. bembeyaz tüyleri yok. kan.. yavruları var onun. senelerce beraber uyuduk, ben varım. daha aşıya gidecektik. daha ağustosta 3 yaşına girecekti. ama öyle cansız yatıyor orda. elimde tek kalan tasması.

    insan gibi kullanın şu arabaları. benim canım gitti, niceleri gibi, başka canların sebebi olmayın.

    ben nasıl derim o yavrulara insan kılıklı bi şerefsiz kıydı annenize diye?

    yıktılar yuvamızı..

  • bestesi istanbula, guftesi bana ait sarki.

    bugun gunlerden cuma, gun aksama donuste
    aksama bir hengame, trafik olur e-5 te
    bu kosturma niye bilmem, bilemem bu gidisle
    ne gidicem lan eve yatarim ben ofiste

    ari kovani gibi, insanlar hep ustuste
    yarim saat beklesen, kimse kalmaz maslakta
    zannedersin 8 saat tutulmuslar hapiste
    ne gidicem lan eve yatarim ben ofiste

  • kötü demeyeyim de, misafirlikte akşam yemeği olarak çilek ekmek yemişliğim var.

    iki belçikalı arkadaşım yatılı kalmaya gelmişlerdi bize. annem döktürmüş yine, anteplidir kendisi, kebaplar, kilis tavalar, mantılar... annecim dedim, hiç gerek yoktu bunlara menemen de yapsak değişik gelecek. yoğurdu sadece tatlıyla yemeğe alışık misafirlerimiz mantıyı yoğurtsuz yemek için ısrar ettiler, engel olamadık :(

    neyse bir iki yıl sonra ben gittim belçikaya, bunları ziyarete. birisi sordu "siz türkler et yiyor muydunuz tam hatırlamıyorum?". ben şok. türkiyede yediği yemekleri hadi unuttu diyelim. kızın evinin önünde "istanbul döner kebap" var :( biraz saflardı, evet. et yediğimizi, sadece pek domuz tüketmediğimizi falan hatırlattım. emin olamadığım için annem sebze yapacak akşam dedi. sorun olmayacağını, sebze de yediğimizi söyledim. bir süre sonra çilek sevip sevmediğimi sordu. sevdiğimi söyledim. sevindi. çilekli bir tatlı yapacaklarını düşünüp mutlu oldum.

    akşam evlerinin bahçesinde ailecek masaya oturduk. annesi marketten sapları koparılmış olarak alınan çilekleri yıkayıp, kocaman bir kasenin içine koyup masaya getirdi. herkesin önünde bir tabak, küçük boy bir yoğurt. hepimiz çilekleri tabağımıza aldık, kestik, üzerine yoğurdu döktük, üzerine toz şeker ve ekmekle yedik.

    türkler yoğurt sevdiği için böyle bir şey düşünmüşler. önce anlamadım akşam yemeği olduğunu, daha sonra yemek gelicek sandım. baktım durum öyle değil ikinci tabağı aldım, bol ekmekle yedim. sevdin mi diye sordular. evet elinize sağlık, çilek çok sevdiğim bir meyve dedim. babası, bak sevdi ki ikinci tabağı alıyor dedi :(

    arkadaşım ailesine "türklerin tuhaf yoğurt yeme alışkanlığını" anlattı. yemeklerle, tuzlularla yoğurt yiyormuşuz, olacak iş değil. tatlımm dedim, yoğurdu bizden öğrendiniz, bir de yeme alışkanlığımıza tuhaf diyorsun. aferin tatlılarla yemeği öğrenmişsiniz, bikaç yüzyıla yemeklerle de yemeği öğrenirsiniz. babası hak verdi, adı bile türkçe dedi. kız şok.

    bu da böyle bir anımdır.

  • bir ayağın tabanı yere tam basarken, diğer ayak, tabanı yere tam basan ayağın yanında ve sadece burnuyla yere basar vaziyette durur. bu pozisyonda, yere sadece burnuyla basan ayak, dizden biraz kırıktır. tabanı yere tam basan ayak, geriye doğru kaydırılır, bu esnada sadece burnuyla yere dokunan ayak, tabanı yere tam basacak hale getirilirken, geriye doğru kaydırılan ayak da topuktan başlayarak burna doğru, burun yine yere dokunancak ve yerden kesilmeyecek şekilde, bacak dizden hafif kırılarak havaya kaldırılır. şimdi ne oldu? ilk başta tabanı yere tam basan ayak, şimdi sadece burnuyla yere basan ayak konumuna geldi. yere sadece burnuyla dokunan ayak ise yere tam basar hale geldi. yani ayaklar yer değiştirmiş oldu. aynı hareket diğer ayak için de sürekli tekrarlanır. biraz pratikle kaygan bir zeminde kaygan bir ayakkabı ile şahane moon walk yapabilirsiniz.

  • aldanma çocuksu mahsun yüzüne,
    mutlaka terkedip gidecek birgün,
    kanma sever gibi göründüğüne,
    seni sevmiyorum diyecek birgün.