hesabın var mı? giriş yap

  • yakın gelecekte osmanlıcalarını da göreceğimiz çocuklar.

    kimseyi seyreylemedim ben
    zat-ı aliyenizden daha evla
    kimseye meşk eylemedim ben
    zat-ı aliyenizden müstesna

    (bkz: asdhashdha)

  • din ve iman.

    değil tabiki de.

    bunlar iyilik karşısında ödül, kötülük karşısında ceza verirler.

    ödül ve ceza ile bir köpeği eğitebilirsiniz ama bir insanı değil.

    bir insanın iyi olabilmesi için ihtiyaç duyacağı iki şey empati yeteneği ve vicdandır.

  • ingiliz devrimi'nin niteliği konusunda muhtelif görüşler söz konusu olsa da genel anlamda hareketin hüviyetini iki temel anlayış üzerinden yorumlamak mümkündür. bunlardan ilki; mevzubahis değişimin püriten bir devrim yani dini farklılıklardan yol çıkılarak başlatılan bir hareket olduğunu savunurken, bir diğer görüş ise bunun sınıf temeline dayanan bir burjuva devrimi olduğunu iddia eder. 1485 yılında çifte güller savaşı'nın akabinde tahta çıkan tudor hanedanı döneminde ingiltere, hızlı bir kapitalistleşme sürecine girmiştir. bu dönemde yaşanan bir başka önemli gelişme de ingiltere'nin katolik kilisesi'nden yani papalıktan kopmasıdır. işin dini boyutu bir tarafa bırakılırsa ülkedeki tarıma uygun toprakların %20'sini elinde tutan kilisenin roma'dan ayrılmasıyla beraber tudorlar, hazineye ek gelir elde etmek adına bu toprakların ivedi bir biçimde özelleştirilmesini sağlamış ve bütün bu gelişmelerin ortaya çıkardığı sonuç, kaçınılmaz bir şekilde ingiliz burjuvazisi'nin güçlenmesi olmuştur. binaenaleyh gelişen burjuvazinin ve onun kalesi olan parlamentonun, velinimetleri olan tudor hanedanını desteklemesinde herhangi bir beis de bulunmamaktadır. ahvalin bu şekilde hasıl olduğu bir ortamda ingiltere, öz kaynaklarını yabancı bir gücün kontrolünden kurtarmasıyla beraber dünya ticaret egemenliği konusunda ispanya ile kıran kırana bir savaşa girmekten de çekinmemiştir. ancak kraliçe 1. elizabeth'in ölümünün ardından tahta çıkan stuart hanedanıyla burjuvazi arasında muhtelif konularda pek çok fikir ayrılığı söz konusu olunca meşhur 1640 devrimi gerçekleşmiştir. bu kısa anlatının bize gösterdiği, devrimin sınıf ve ekonomi temelli olduğu olsa da bütün bu hadiseler silsilesindeki dini öğeler de göz ardı edilmemelidir.

    ingiliz devrimi'nin aşamaları

    kraliçe elizabeth'in ölümün ardından ingiltere tahtına 1. james adıyla çıkan iskoç kralı 4. james, kendinden önceki ingiliz krallarının parlamento ile paylaşmış oldukları iktidarın tümünü kendi elinde toplamak istemektedir ve bu istencin içerisinde tabii olarak dinin denetimi de vardır.
    püriten devrim görüşüne göre iç savaş ve bunun sonucunda ortaya çıkan ihtilal; ingiltere'nin inancı ile alakalı bir temsil sorunudur. yani kimi bakımlardan muhafazakar olmalarına karşın demokrat nitelikli püritenler ve onları destekleyen parlamento ile merkeziyetçi bir anglikan kilisesini destekleyen kral arasında gerçekleşen çatışmadan ibarettir. keza 1. james de bu argümanı desteklercesine tahta çıktığı gibi habsburglar ile barış yapmış ve avrupa'nın her yanında protestanlara karşı yürütülen cadı avını desteklemiştir. nitekim 1. james'in pek de ileri görüşlü olmayan ispanyol sempatizanlığı, ingiltere'nin bilhassa ticari anlamda büyük fırsatlar kaçırmasına sebebiyet vermiştir. bu bağlamda ingiliz burjuvazisi de tepkisini koymuş ve dış politikada köklü bir yön değişikliğinin ancak toplumsal düzende değişim ile gerçekleşebileceğine kanaat getirmiştir. yine 1. james'in iktidarı esnasında gerçekleşen devlet toprağının ve soyluluk unvanlarının parayla satılması hadiseleri, başta burjuvazi olmak üzere ingiliz toplumunun tepkisini çekmiş ve bu tarz skandalların bir sonucu olarak ingilitere'de bir soylu enflasyonu durumu hasıl olmuştur.

    bu ve buna benzer gelişmeler 1. james ve onun halefi olan oğlu 1. charles ile parlamentonun arasının iyiden iyiye arasının açılmasına neden olmuştur. her ne kadar parlamento, 1625 yılında iktidara gelen charles'ın idaresi sırasında çıkardığı haklar bildirisi ile meclis kararı olmadan vergilendirme veyahut yasa dışı tutuklama gibi uygulamaların gerçekleşemeyeceğini ilan edip bunu da krala onaylatmış olsa da 1. charles, petition of rights'ı kabul etmesinden çok kısa bir süre sonra parlamentoyu lağvetmiş ve kendi başkanlığında bir hükümet oluşturmuştur. anglikan kilisesinin desteğini de alan kralın baskı rejimi, 11 yıl boyunca devam edecektir.

    11 yıllık zaman zarfı boyunca ülkenin maliyesinin gittikçe içinden çıkılmaz bir hal alması üzerine charles, parlamentoyu 1640 ilkbaharında tekrar toplamak zorunda kalır. ancak vergi konusundaki düzenlemelere dair çıkan anlaşmazlıklar sebebiyle kral, 3 hafta sonra meclisi yine kapatır. aynı yılın kasım ayına gelindiğinde baskılara daha fazla dayanamayan hükümet, parlamentoyu tekrar göreve çağırır ve bu kez daha ılımlı bir tavır takınır. 3 kasım 1640 yılında açılan ve 8 yıl sürecek olan namı diğer uzun parlamento'nun ilk 7 aylık görev süresinde yaşanan gelişmeler de ingiliz devrimi'ni oluşturacaktır.

    devrim parlamentosu da aslında selefleri gibi ekseriyetle eşraf ve zengin tüccarlardan müteşekkildir ancak yüzleşmek zorunda kaldığı sorunlar, ülkenin ekonomik anlamda daha önce karşılaştıklarıyla mukayese edilemeyecek derecededir. yine aynı şekilde parlamento dışındaki muhalefet de meclistekileri radikal kararlar alma konusunda baskı altına almış durumdadır. her şeyden evvel parlamento, kralın bakanlarının ve diğer sorumluların görevlerinden alınmalarını ve cezalandırılmalarını istemektedir ve nitekim bu istence paralel şekilde ağır bir yargılama dönemi başlar. kralın bakanlarının bir kısmı idam edilirken bir kısmı da hapse atılır. şanslı bir azınlık ise canını zor kurtararak ülke dışına kaçmayı başarmıştır. bu gelişmelere ek olarak uzun parlamento; kralın emri altında sürekli bir ordu bulundurmasını engellemiş, kilisenin denetimini kendi tekeline almış ve parasal önlemleri arttırmıştır.

    danışmanlarının harcanması konusunda oldukça cömert davranan 1. charles, konu kendi haklarına gelince aynı alicenaplığı gösteremez. muhtelif savaşımların akabinde parlamento ile kral arasındaki anlaşmazlığın sulh ile çözülemeyeceğine her iki taraf da kanaat getirmiş durumdadır ve 1642 yılının ocak ayında kılıçlar çekilir.

    si vis pacem para bellum

    savaşın ilk yıllarında şövalyeler adı verilen kralcı birlikler daha başarılı görünmektedir. zira savaş alışkanlıkları vardır ve bu doğrultuda yetiştirilmişlerdir. saç biçimlerinden mütevellit biraz da alaycı bir biçimde yuvarlak kafalılar denilen parlamento birlikleri ise bilgi ve deneyim eksikliklerinden dolayı ilk zamanlarda çok zor günler geçirirler. ibreyi parlamentonun yönüne çevirecek isim ise yeni bir askeri ve siyasi lider olarak sivrilen oliver cromwell olacaktır.

    cromwell, ismini ilk kez uzun parlamento'da duyurmuştur ve iç savaş başlayınca kendisine doğu kontluklarının savunulması görevi verilir. şövalyelerin parlamento birliklerini çok sıkıştırdığı bir dönemde cromwell'in ironsides yani "demir saflar" denilen kıtaları bu saldırıları engellediği gibi kralın kıtalarını geri püskürtmeyi de başarır. velhasıl 1646 yılında gerçekleşen ve ülkenin kaderini belirleyecek olan nihai muharebe olan naseby savaşı'nda galip gelen taraf cromwell'in komutası altındaki parlamento birlikleri olur. ancak savaş sonrası ne yapılması gerektiğine dair parlamento saflarında ortak bir görüş yoktur ve bu bilinmezlik içerisinde 1. charles, parlamento birliklerinin elinden kaçarak iç savaşı tekrar başlatır. sahne yine cromwell'dedir ve yeniden alevlenen mücadelenin galibi yine parlamento olur. bu sefer işini sağlama almak isteyen uzun parlamento, 1. charles'ı hemen yargılayarak 30 ocak 1649'da boynunu vurdurur.

    ingiltere artık "özgür bir cumhuriyettir" ancak asıl güç, bir savaş kahramanı halşne gelen cromwell'in ellerinde toplanacaktır. nitekim 1651'de 2. charles'ın iskoçya'da krallığını ilan etmesiyle beraber cromwell, bilhassa parlamento içerisinde kendi iktidarına karşı olanları da ezme şansını yakalar. ilk olarak werchester yakınlarında 2. charles ve ordusunu ağır bir yenilgiye uğratan bu dinamik adam, londra'ya geri döndüğünde ise parlamentoyu kapatarak kendi yönetimini tesis eder. ancak "özgürlüklerin savunucusu" olmasından dolayı kendisine teklif edilen! kral tacını nazikçe reddeder ...

    cromwell'in dikta rejimi, 1658 yılındaki vefatına dek sürer. onun ölümüyle beraber ortaya çıkan hem siyasi hem de askeri lider boşluğunu doldurmak için birtakım istişareler gerçekleşmişse de nihayetinde toplanan kurul, stuartları yeniden tahta çıkarmaya karar verir. stuart hanedanından 2. charles'ın 1660 yılında iktidara gelmesiyle beraber yaptığı ilk iş, cromwell'in adamlarını yönetimden temizlemek olur ancak parlamentonun saygınlığına herhangi bir halel getirmez. zira ingiliz demokrasisinin sarsılması çok güç olan temelleri de bu süreçte atılır. evvela 1679 yılında habeas corpus act ilan edilir. düzenlemeye göre bireysel hak ve özgürlüklerin güvencesi olan bu yasa, yargı gücüyle yürütme arasındaki dengeyi kurmakta ve tüm ingiliz vatandaşlarının yargıç kararı olmaksızın tutuklanmalarını ile uzun müddet gözaltında tutulmalarını yasaklamaktadır. bilahare 1689'da çıkacak olan bill of rights ile de siyasal sistem içerisinde parlamentonun ağırlıklı yeri belirlenmiştir.

    bill of rights'ın parlamentonun yetkisiyle alakalı hükümlerini özetlememiz gerekirse:

    - kral, parlamentonun onayı olmaksızın yasaları ve bunların uygulamasını durduramayacaktır.

    - yine parlamentonun onayı olmadan vergi toplamak yasa dışı sayılacaktır.

    - barış zamanlarında parlamentonun onayı olmadığı takdirde ordu toplanması ve bulundurulması yasaklanmıştır.

    - parlamento üyelerinin seçimi özgür bir biçimde yapılacaktır.

    görülebileceği üzere bu ilkeler, bağımsız bir yasama gücünün isteyebileceği ve bekleyebileceği hemen hemen tüm noktaları ve ayrıntıları kapsamaktadır. zira bu temeller ve denge üzerine oturmuş olan ingiliz demokrasisi de 17. yüzyılın son çeyreğinden itibaren günümüze dek ciddi sayılabilecek hiçbir buhran veyahut zorlama girişimi olmaksızın yaşamını sürdürebilmiştir.

    ingiliz devrimi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenlere toktamış ateş'ten siyasal tarih adlı eseri tavsiye ediyorum.

  • 'hastaların battaniyesi eksik, çarşafı yırtık, yastık yok ' bu kısma odaklanmayıp, sadece tek bir cümleye odaklandığınız için bu halde bu ülke.

  • bir insan ülkesinden bahsederken, ne kadar duru ve samimi olabilir onun cevabıdır. nuri bilge ceylan'ın cannes film festivalinde ödülü alırken yapmış olduğu konuşmada şöyle geçiyor bu ülke:

    "'bu ödülü, tutkuyla sevdiğim, yalnız ve güzel ülkeme armağan ediyorum''

    yüzlerce sayfa yazsan, sağından girip solundan çıksan, tepeden tırnağa resmetsen; bir ülkenin içinde bulunduğu durumu bundan daha güzel anlatamazsın. bir cümle, sekiz kelime ve olay bitmiştir. bir güzelliğin bu derece güzel tasvirini en son sadri alışık 40 yıl önce menekşe gözler'de yapmıştı. fatma girik'in çakmak çakmak gözlerinin yanına tutmuştu bir tutam menekşeyi. fatma girik'in gözleri miydi asıl güzel olan, yoksa menekşeyi tutanın bakışlarındaki ateş mi güzelleştirmişti o gözleri?

  • (bkz: captain here)

    köprülere binen 2 çok büyük yük vardır.

    1- üzerinde hareket eden araçların yarattığı eşlenik rezonans:
    araçların süspansiyonları ile yumuşattığı haraketler araçların aynı anda çoğunluğu arasında aynı frekansa ulaşırsa köprüyü esnetip yamultmaya başlar. bu yüzden köprülere frekansları farklılaştırsın diye ufak virajlar, tümsekler ve minik kasisler konulur.
    bu videoda açıkça anlaşılabilir

    2- rüzgar rezonans yükü:
    köprüler genelde iki vadi arasına kurulur. bu yüzden vadilerden akan sert rüzgarlara maruz kalırlar. yapısal olarak bu yük düşünülmezse köprüye binen yük köprüyü yamultmaya başlar.
    bu videoda açıkça anlaşılabilir

    tüm bunlardan kurtulmak için köprünün gidiş - geliş yönleri arasına hava akımını parçalayacak detaylar da ekleyerek bir açıklık bırakılabilir. düm düz ve sabit hızların yaratacağı eşlenik rezonanstan korunmak için ufak virajlar, tümsekler ve minik kasisler eklenebilir. ayrıca köprü bloklar halinde yapılır ve iki bloğun bir birine bağlandığı noktalar arası esnemeyi sağlayacak detaylar eklenir.

    bu tuhaf tasarımın sebebi binecek aşırı yükleri dağıtmak ve önlemektir.

  • dinamiklerini bir türlü çözemediğim, nasıl bir arada kalmayı başardıklarına anlam veremediğim poligomik kolonilerdir bunlar. bir sene misal herkesin mutlu mesut bir ilişkisi vardır... 6 ay geçer, bir bakarsınız sanki barn dance yaparmış gibi herkes partner değiştirmiş, ilişkisel bir reset atılmış tüm komüne:

    erkek1, kız1 ile, erkek2 kız2 ile, erkek3 de kız3 ile çıkıyo olsun misal.

    erkek1: kız1 ile çok mutluyum abi ya, valla süper gidiyo....
    kız2: ...ben bilemiyorum...galiba erkek2 the one değil felan yaaani.
    erkek3: yaaa, ben de kız3 ile geçinemiyorum, senin gibi olsa keşke...
    kız2: ehihihihi

    3 ay sonra.... nice ilişkiler yıkılmış, büyük vaatler çürümüş, vay anasını olmuştur:

    erkek1: yok abi yok, kız1 ile yürümüyo
    erkek2: biz kız3 ile çok feci aşığız ya!
    kız2: ben de erkek3 ile süperim... senin gibi vurdumduymaz değil!
    erkek2: hadi leen.. zaten hemen koşarsın sen başkasına. the one 'mış... matrix mi lan burası?

    2 ay sonrası. kimin eli kimin cebine girmiş, nerden çıkmış, çözemen:

    erkek1: kız1 ile... aman 2 ile... ulan şu an kimle çıkıyorum?!
    erkek3: abi galiba benle çıkıyosun ama emin değilim...
    kız3: yaaaa, hani benleydin??? yok yok.... ben kız2 ile miydim?
    erkek2: ulan keşke isimlerimiz olsa, böyle erkek1 kız2 karışıyo tabi...

  • dünyaya etki etmiş ve çok sayıda ölüme neden olmuş ya da olacağı düşünülen salgın hastalıkların kronolojik listelemesidir.

    - mö. 430 çiçek hastalığı salgını:

    variola virüsünün neden olduğu çiçek hastalığı salgını atina'da 30.000'den fazla kişinin ölmesine ve atina nüfusunun en az 20% azalmasına neden olmuştur.

    görsel

    - ms. 541 justinian vebası:

    ms. 541 yılında başlamış ve 200 yıl boyunca orta doğu, asya ve akdeniz havzasında yaklaşık 50 milyon kişinin ölümünden sorumlu olmuştur. veba, enfekte olmuş pireler tarafından ısırılan sıçanların yaydığı bakterilerden yayılmıştır.

    görsel

    - 1334 büyük londra vebası:

    1334 yılında çin'de başlayan salgın ticaret yolları vasıtası ile yayılmıştır. italya'nın floransa kenti salgının ilk altı ayında 90.000 sakinini kaybetmiştir. salgın avrupa genelinde yaklaşık 25 milyon kişinin ölümüne neden olmuştur.

    görsel

    - 1519 meksika çiçek hastalığı salgını:

    hernando cortes 1519 yılında bugün meksika olarak adlandırılan topraklara geldiğinde yaklaşık 25 milyon kişi bölgede yaşıyordu. takip eden iki yıl boyunca çiçek salgını 5 ila 8 milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur.

    takip eden 100 yıl boyunca avrupalı gezginler vasıtası ile yayılan salgınlardan dolayı bu yerli nüfusun sadece 2 milyonu hayatta kalmıştır.

    görsel

    - 1633 massachusetts çiçek hastalığı salgını:

    fransa, ingiltere ve hollanda'dan gelen yerleşimciler vasıtasıyla 1633 yılında massachusetts'e ulaşan virüs hızla yerli amerikan nüfusuna** yayılmıştır. net sayı bilinmese de avrupalıların gelişiyle bu hastalık nedeni ile 20 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

    görsel

    - 1793 philadelphia sarıhumma salgını:

    1793 yılında yayılmaya başlayan hastalık şehrin 45.000 kişilik nüfusunun 10%'unun çlümüne sebep olmuştur.

    görsel

    - 1860 çin veba salgını:

    1860'lı yıllarda çin'de yayılmaya başlayan salgın 20 yıl içerisinde çin, hindistan ve hong kong'da 12 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olmuştur.

    görsel

    - 1918 grip salgını:

    tüm dünya çapında 21 milyon tescilli, 50 milyona da yakın tahmini kayba sebebiyet vermiş bir grip salgınıdır. insanlar neredeyse aniden denilecek bir hızda ciğerleri dolarak ölmüştür. insanlık tarihinin yayılma hızı açısından en hızlı toplu ölümüne sebebiyet vermiştir. (otisabi - #294784)

    görsel

    - 1952 çocuk felci* salgını:

    1952 yılında amerika'da 60.000 çocuğa bulaşmış ve 3.000'inin ölümü ile sonuçlanmıştır. 3 yıl sonra geliştirilen polio aşısı ile bulaşıcı hastalıkla mücadele edilebilmiştir.

    ilk aşıyı geliştiren ekibin lideri jonas salk'ın doğum günü olan 24 ekim, her yıl "dünya çocuk felci günü" olarak kutlanıyor.

    - 1984 - aids:

    1984 yılında bilim adamları aids'in sebebinin hiv* olduğunu tespit ettiler. o yıl virüs amerika birleşik devletlerinde 5500'den fazla kişinin ölümüne neden oldu.

    bugün dünyada 35 milyondan fazla insan hiv taşıyıcısı olarak yaşamını sürdürmektedir. hastalığın raporlanan ilk vakalarından günümüze 35 milyondan fazla insan aids nedeni ile yaşamını kaybetmiştir.

    görsel

    - 2003 sars *:

    2003 yılında ilk olarak çin'de tanımlanan hastalığın ilk olarak kasım 2002'de ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. temmuz 2003'e gelindiğinde 8000 vaka bildirilmiş ve 774 ölüm kaydedilmiştir.

    görsel

    - 2009 h1n1* salgını:

    ülkemizde de görülen bu virüsün dünya üzerinde 575.000 kişinin ölümün sebep olduğu tahmin edilmektedir ancak kayıtlı ölüm sayısı sadece 18.500'dür.

    görsel

    - 2010 haiti kolera salgını:

    ülkeyi felç eden 12 ocak 2010 haiti depremi sonrası başlayan salgının en az 10.000 kişiyi öldürdüğüne inanılmaktadır. salgın ülkenin yeniden inşa çabalarını engellemiştir.

    birleşmiş milletler, daha sonra "nepal barış gücü askerlerinin salgına sebep olduğu iddialarını" reddettiği için özür dilemiştir.

    görsel

    - 2012 kızamık, tifo ve tüberküloz

    2012 yılında dünya çapında yaklaşık 122.000 kişi kızamıktan nedeni ile öldü. tifo'nun 216.000, tüberküloz'un ise yaklaşık 1.3 milyon kişiyi öldürdüğü bilinmektedir.
    günümüzde sağlık görevlilerinin en çok ilgilendiği bulaşıcı hastalıklardan bazıları bunlardır.

    - 2014 ebola salgını:

    batı afrika'da yayılan abola salgını kayıtlardaki en büyük ebola salgını olarak geçmektedir. virüs 2016 yılında tespit edildiğinde salgının 11.300'den fazla ölüme sebep olduğu düşünülmektedir.

    görsel

    - 2016 zika virüsü salgını:

    doğum kusuruna sebep olan ilk sivrisinek kaynaklı hastalıktır. dünya sağlık örgütü virüsün amerika kıtasında çok hızlı bir şekilde yayıldığını ve kısa sürede 3-4 milyon kişiyi etkileyeceğini ilan etmiştir. diğer salgın hastalıklar kadar ölümcül olacağı düşünülmese de yaydığı korku ile gelecek nesillere özellikle doğum oranına büyük ölçüde etki edeceği düşünülmektedir. düşük ve ölü doğuma da neden olmaktadır.

    görsel

    - 2020 wuhan virüsü (sars-cov-2) veya covid-19 salgını

    31 aralık 2019'da dsö çin ülke ofisi, çin'in hubei eyaletinin vuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-ncov) olarak tanımlanmıştır. daha sonra 2019-ncov hastalığının adı covıd-19 olarak kabul edilmiştir.

    şuana kadar 121 ülkede onaylanmış 124,931 vaka ve 4585 ölüm kaydedilmiştir. ülkemizde tespit edilebilen vaka sayısı 1'dir.

    sağlık bakanı vaka açıklaması.

    şu siteden covid-19'e ait detaylı verilere ulaşabilirsiniz.

    kaynak