be

• ingilizce: tek kanatlı arı.
• latince bilen bir hocamdan rica etmistim sarki isimlerini cevirmesini, saolsun kirmadi beni. ve dedi ki, eger bunu yazan benim ogrencim olsaydi "d" alirdi...
  buyrun:
  
  0.1 animae partus the birth of the soul
  0.2. deus nova the new god; the new goddess
  both are (im)possible “nova” can only be used as an attribute to a feminine word and “deus” is masculine
  0.3 imago image
  homines partus [cannot be translated; probably a mistake for:
  [hominis partus] the birth of man
  
  0.4 pluvius aestivus of summer rain
  homines fabula initium crap ; maybe they want to say:
  [hominis fabulae initium] the beginning of the story of man
  
  0.5 lilium cruentus [cannot be translated probably a mistake for
  [lilium cruentum] the bloody lily
  
  0.6 nauticus of the ship, of seafaring
  07 dea pecuniae the goddess of money
  permanere to stay (like it is, like you are)
  08 vocari dei to be called gods
  sordes aetas mess, age [two separate words] might be translated as “sordid age” (?)
  09 diffidentia mistrust
  exitus the end, the exit
  10 nihil morari no lingering
  homines fabula finis the same crap as in 04, could be
  [hominis fabulae finis] the end of the story of man
  
  11 latericius valete crap: the words apart mean:
  latericius of baked stone
  valete farewell (plural)
  12 omni for everyone
  13 inter impius should be
  [iter impium] unholy voyage
  martius son of mars
  obitus dictinus [if i read it correctly], does not mean anything, the word “dictinus” does not exist..
  obitus = death
  may be they want to say:
  [obiter dictum] said in passing
• album hakikaten cok garip. sanki adamlar(=gildenlow) muzigin ustune soz yazmamislar da, hikaye yazmislar, hikayeyi okurken dinleyelim diye de muzik koymuslar. bir baska deyisle, adam makale yazip philosophy of art dergisine yollamak yerine album yapmis. perfect element'de oldugu gibi iki sayfalik bir concept acikalamsi var kitapcikta.
  
  tanriya birakilan telesekreter mesajlari cok dokundu bana, cok sey hissettirdi.. muzikal anlamda henuz bir sey soylemem mumkun degil. ama cok fazla melodi olmadigini, ve genel olarak muzigin album boyunca on plana cikmadigini soylemem lazim - bazilarina abarti gibi gelecegini bilsem de..
  
  cok yeni, her acidan. alismaya calisiyorum..
• bayagi ugrasmis adam yahu, tez yaramis gibi. sasirdim baya bi:
  http://www.painofsalvation.com/be/sources.htm
  http://www.painofsalvation.com/be/keywords.htm
• pain of salvation'un beklenen yeni albümü. bu albüm için vaktiyle yarışma gibi birşey yapılmıştı. verilen bir telefon numarasını arayarak tanrı ile konuşuluyordu yada mesaj bırakılıyordu. bu kayıtlardan seçitkleri bir tanesini albüme koymayı planlıyorlardı..
• yeni pain of salvation albümü... detaylar şu şekildedir:
  
  “be” (chinassiah)
  
  1. animae partus (“i am”)
  
  and the first thought was “i am”. the first step of your journey is to witness the birth of a god. in the midst of the still and dark a mind stirs; a conscience awakens, slowly. creation is formed from confusion, as this new being tries to understand belief.
  
  i. animae partus – all in the image of
  
  2. deus nova (fabricato)
  
  the world as we know it is thus formed as a laboratory, a scenery, a stage upon which the system of life can be displayed and turned around, for this mind to see – this first thought, this animae. eons? seven days? there is no telling in a world without time.
  
  3. imago (homines partus)
  
  the shattered god. animae decides to divide its mind into fragments, small pieces of the first thought that may interact as were they separate minds and thoughts. from this new state of being, animae hopes to find out its origin: life as we know it are but short cycles of interaction between unity with the whole mind.
  
  4. pluvius aestivus
  of summer rain (homines fabula initium)
  
  and the home we all share is fertile and holds everything we need - in every cell and every fibre the answer to the system of life can be found. a process has begun and imago, the image of god, mankind, finds its place and begins to ask the same questions of existence. where do all this come from? the truth is there, hidden behind the human context of every tale of creation in our religions. we seek the answers without understanding that we are the answers.
  
  ii machinassiah – of gods and slaves
  
  5. lilium cruentus (deus nova)
  on the loss of innocence
  
  imago, mankind, creates the mythologies, the gods, the stories – everything to understand ourselves. like animae, we tend to create images of ourselves to seek our origin. all new knowledge is there to teach us how we tick. our images are there to help and support, but as animae, we have a tendency to lose control
  
  6. nauticus (drifting)
  
  if we are lost, all is in risk of being lost. we turn to the gods, we seek the answers – but we tend to kill what we seek, or get killed by what we seek. like icaros we touch what we cannot hold.
  
  7. dea pecuniae
  part 1 – mr money
  part 2 – permanere
  part 3 – i raise my glass
  
  welcome to today, as presented to you by the famous mr money! a true asshole!
  
  and so the slaves we have created become our gods, our servants become our masters. we create machines to make life easier, but they endanger life itself, we create economy to put a common value on services and things, but we find ourselves in the hands of “the market” – blaming a puppeteer we gave birth to in order to have a system of equivalence for a society built on trading.
  
  iii. machinageddon
  nemo idoneus aderat oui responderet
  
  8. vocari dei sordes aetas – message
  
  and finally, god becomes the slave of man, to whom we turn with our concerns, to whom we pin the blame for our own wrongdoings. all destruction we allow in the names of faceless powers like gods and democracy – while we lose ourselves even more. and animae learns to fear itself and its shards and pieces that roam the earth.
  
  9. diffidentia exitus – drifting ii
  
  so we all turn ourselves into gods, giving up our parts of the big picture to become “individuals” – as if we ever were anything else. and thus every bridge remains unbuilt, every construction unconstructed, so that we can proudly say, at the end of our days, that we remained true to ourselves, and remained bricks. animae fades as the circles is broken and the fragments of minds fail to return.
  
  10. nihil morari (homines fabula finis)
  
  the failure of animae, the failure of imago, the end of the cycle has begun. earth, once more fertile and intact is spoiled in our strife to carry on. we plan to make mars fertile, while we sterilize earth in order to save an extra buck when the farmers need to plant new crops every year. we are blinded by what we seek and, like animae, our own creations turn on us. not out of anger. out of curiosity.
  
  iv. machinauticus – of the ones with no hope
  
  latericius valete
  
  as a last effort to find the answers to life and the universe, god our origin, we create the most advanced probe ever built – “nauticus”. containing as much as possible of the knowledge of mankind it is the image of ourselves, born to learn as it proceeds into deep space – and is supposed to report back to us, giving us the clues we need to save our own planet.
  
  omni permanere?
  
  every cycle built to last must break. without the cycle of animae, and now, the cycle of nauticus, we have also broken the cycle of life and our world is unable to sustain itself any longer. mankind fades, leaving the whithering laboratory we built, in the whithering laboratory once built by animae. nothing will ever remain unchanged.
  
  iter impius martigena, son of mars (obitus diutinus)
  
  and the first thought was “i am” – our dear mr money was obsessed with his possessions and spent all his money on ways to be preserved until he could be made immortal. now he wakes up to a ruined world, filled with the few machines left by mankind. no one else chose to stay behind in this rusty playground. now he got what he always wanted; he’s the king of the world. ruler of ruins. forever.
  
  martius / nauticus ii
  
  to become is just like falling asleep – you never know exactly when it happens. the transition. the magic. and you think, if you could only recall that exact moment of crossing the line, then you would understand everything. you would see it all!
  
  as the world lies barren and dead, nauticus travels on and on.
  
  eons pass – and a mind is slowly stirring.
  
  v. deus nova mobile …and a god is born
  
  animae partus ii
  
  and the first thought is “i am!”
• herhangi bir albümü bir kere dinledikten sonra yapılan yorum genelde sağlıklı olmaz zaten de bu albüm için yapılacak bu yorum kesin yanlış olacak.. yanlış manlış yapacam ama.. öncelikle albümü dinleyip, -ne kadar yeniliklere açık olan biri olursanız olun-, "bu ne amına koyim?" tepkisi vermemeniz elde değil.. bu kötü olduğu anlamına gelmiyor.. yalnızca her zaman yaptığımız gibi 3-4 şarkı sonra yapılan müziğe bir isim ve bir kalıp bulmaya çalışıyoruz.. reflekssel bi durum.. ama 14. şarkıda 26. kere fikir değiştirince verilen tepki bundan farklı olmuyor.. yepyeni bir şey diyorsunuz ama pos dinlemiş birine tanıdık gelen şeyler var.. iyrenç dicem hoşuma gidiyor ama çok güzel demeye de bünyem henüz hazır değil.. zamanının ötesinde bir müzik mi acaba?.. hakkaten pain of salvation bu kadar aştı mı kendini? zaman bu albüm hakkında doğru yorumu yapacak ve o yorum ya "iyrenç" olacak ya da "mükemmel".. şimdilik benim yorumum "bu ne amına koyayım!"
  
  1000 dinleyiş sonrası gelen edit: "bu ne amına koyayım!" insan mı bunu yapanlar..?
• "trying to understand the system of life, trying to understand my self..."
  anlamı: "hayatın sistemini anlamaya çalışıyorum, kendimi anlamaya çalışıyorum..."
  
  bilinç sahibi canlılardan kiminin bilinçli kiminin bilinçsiz olarak bu hayatta yaptığı eylemleri yukarıda yazdığım sözler ile özetleyen ilk dinlediğim günden beri, dinlerken huşu ile koltuğumda oturup hayallere daldığım pain of salvation adlı grubun mükemmel albümü. şuan albümün birbirinden güzel nameleri ruhuma şölen verirken, huşu içinde sözlüğe yazıyorum, nedeni kendimi bu albümde emeği geçen insanlara karşı borçlu hissetmemdir...
  
  evet sevgili sözlük yazarları bilin bu albümü, bilin, alın, dinleyin, şiddetle tavsiye ederim...
  
  gelelim bu fevkalade albüme...
  bu müzik ziyafeti aşağı yukarı sizi 1 saat 10 dakika boyunca içinde yaşadığımız bu dünya hakkında düşündürür. bir çeşit yasal uyuşturucudur bu albüm, karaktere göre farklı "kafa" lar yapar.
  şarkılar sizi hiç görmediğiniz ormanlara, okyanusa götürmekle beraber, kimi zaman kendinizi kuru bir toprağa düşen ilk yağmur tanesi gibi hissettir. sanki öyle bir his varmış gibi... albümün ilk şarkılarında bu dediklerimi yaşamanız kuvvetle muhtemel, daha sonra "uygarlık" girer devreye, başka bir değişle dakikalar ilerlerken albüm evrilir ve bizi şehir hayatına atar, o karmakarışık ve çarpık ilişkilerin olduğu, şiddetli hızlı ve de renkli hayata götürür.
  
  sonra insana kendini, çevresini düşündürtür, bugüne kadar yaptıklarınız, yapmadıklarınız, ve tabi ki planlarınız, kendinizi çaresiz hissettiğiniz anları size hatırlatmakla beraber, aslında hiç bir zaman çaresiz olmadığınızı, bu dünya da sonsuz değişik kombinasyonlarla sonsuz değişik şeyler yapabileceğinizi özetle içi boş olmadan size her zaman "özgür" olduğunuzu söyler...
  
  ama sonunda dünyanın tek gerçeği "ölüm" ü de hatırlatıp terliklerinizi çıkartıp yatağa doğru tıpış tıpış yürümenizi sağlar. bebekler gibi de uyutur.
  gerçekten insana huzur veren bu albüm şu dünyada neden yaşadığımızı düşünmemize neden olan dış etkenlerden biridir.
  albüm konsept bir albüm olduğu için şarkıları ilk şarkıdan son şarkıya kadar sırasıyla dinlemenizi tavsiye ederim. dinlerken de iyi eğlenmenizi dilediğim albüm.
• 2000'li yıllara girdiğimizde pain of salvation, bir anda dönemin en dikkat çekici metal gruplarından biri olarak metalseverlerin radarına girmişti. şarkılarının kalitesi bir kenara, vokalist ve gitarist daniel gildenlöw'ün sanatçı yönü ve bunun gruba getirdiği entelektüel kimlik ve konsept albüm sevdası ile grup, diğerlerinden ayrılıyordu. öte yandan duygusallığı da bırakmayıp, insanın içine dokunan şarkılar da yapıyordu. ancak 2003 yılında gildenlöw, yeni bir konsepte kafayı koydu. o zamana kadar daha çok bireyin problemlerine baksa da bu albümde daha büyük sorular sormaya başladı: hayat nasıl ortaya çıktı? tanrı'nın motivasyonu nedir? insanoğlu nereye doğru gidiyor? bu sorular hakkında bolca düşünen ve de birçok kaynaktan yararlanan gildenlöw, be'yi tasarlamaya başladı.
  
  "be", grubun o döneme kadar çıkardığı en iddialı işti. halen de grup kariyerinin en ilginç çalışması olarak dikkat çekmekte. şimdilik spoiler vermeden ve de çok genel olarak anlatmam gerekirse, sonsuz bir karanlık içinde aniden var olan tanrı'nın kendi suretini görmesi için insanı yaratması ve de işlerin kontrolden çıkması bu albümün konusu. albüm, insan ve tanrı'ya dair bir çok yargıda bulunuyor ve de bu hikaye bence ilginç bir şekilde bağlanıyor. öykü ve de şarkıların anlatmak istediği şey bu albümde bence müziğin önüne geçmekte. sözler amaç iken müzik araç durumunda. gildenlöw, bu sözleri bir müzikal oyuncusu gibi farklı farklı şekillerde bize sunuyor. şarkı isimlerinin neredeyse hepsi latince. aslında bu isimlerin bazılarında dil bilgisi hataları olsa da sonuçta ana dilimiz latince olmadığına göre bu çok önemli değil. gildenlöw de zaten kelimeleri yan yana koyduğunda verdiği hislere göre bu isimleri seçmiş. şarkı isimlerinin latince olmasının özel bir anlamı var. keza gildenlöw, var olan kelimelere bazı ön yargılar yüklediğimizi, bunları yok edip şarkılara daha tarafsız bakmamız için şarkı isimlerini latince yaptığını söylemekte. öte yandan bu şarkıların isimlerinin latince olması, şarkıların adıyla verdiği hissiyatı bence daha da epikleştiriyor ve de sanki mitolojik, zamanın ötesinde metinler dinleyecekmişiz gibi hissettiriyor. öte yandan ise şarkıların isimlerini hatırlamak da biraz zorlaşıyor. zaten şarkıların bir çoğunun bir yan başlığı var. hatta bazılarının birden fazla yan başlığı olabiliyor. bunlar biraz kafa karıştırıcı. albümün birkaç bölümden oluşması ve de bu bölümlerin de yan başlıkları olması ise işi iyiden iyiye karman çorman ediyor. ben de bu nedenle bu entry'yi yazarken biraz acı çeksem de bir yolunu bulduğumu düşünüyorum. ama tüm bu seçimler bilinçli. sanki gildenlöw bazı dinleyiciyi baştan elemek istiyor. kalanların da albümden zevk alabilmesi için şarkı listesine, isimlendirmelere ve de sözlere dikkat etmesi lazım. çünkü buralarda albümün sonu ve mesajı hakkında ufak ufak işaretler var. albümü daha da iyi anlamak için gildenlöw, bir ufak bibliyografya da eklemiş ama bu kadar çok kaynağa bakmak o kadar kolay olmasa gerek. ama tüm bu kaynak paylaşımı yanında, o dönem bu albüm için açılan websitede yayınlanan anahtar kelime ve konu başlıkları, giriş şarkısının sözlerinin tam versiyonu, röportajlar gibi eklerle bu çalışma bir albümün ötesine geçip bir doktora tezi haline geliyor. tüm bu tercihlerle albümün çok iddialı hale geldiğini söylemeli.
  
  müzik olarak da aynı iddiadan bahsetmek mümkün. grupta, o dönem daniel gildenlöw dışında, gitarlarda johan hallgreen, bas gitarda kristoffer gildenlöw, piyanoda frederik hermansson ve davulda johan langell yer almaktaydı. bu kadro, artık beraber birkaç albüm çıkarmış, tecrübeli bir durumdaydı. lakin albümün en önemli ismi "the orchestra of eternity adını verdikleri orkestra. buradaki kemanlar, flüt, obua ve klarnet, şarkılara çok önemli bir hava katmakta. grup ve orkestra, progresif metal dışında caz, klasik müzik, world music, nu metal, country, gospel gibi bir çok türe de girip çıkıyor. yani müzik amaç değil desem de bir araç olarak kullanılan müziği en iyi şekilde kullanmaya özen gösterilmiş.
  
  albüm daha 2004 yılında yayınlanmadan, 2003 yılında grup ve orkestra bu çalışmayı sahnede sunmaya başladı. hatta bu performanslardan birisi be (original stage production) adıyla 2005 yılında dvd olarak yayınlandı. bu dvd'ye bakınca bazı şarkıların sözlerinin farklı olduğunu görüyoruz. demek ki grup, albüm öncesi verdikleri konserlerde albümde sunmak istediklerini de pişirmiş ve de beğenmediği yerleri düzeltebilme fırsatı bulmuş. lakin, albüm bittikten sonra albümü tamamen çaldıkları bir performans sergilemediler. bir orkestra ile kaydedilen bu albümü, orkestra olmadan çalmak kolay olmasa da albüm sonrası çıktıları turnede bazı be şarkılarına yer verdiler. hatta 6 mayıs 2005 pain of salvation istanbul konseri başlığında incelenen konserde ülkemize de geldiler. hatta ben de bugünden bakınca biraz utanarak okuduğum bir entry girmişim ve de gittiğim ikinci rock müzik konseri olarak tanımladığım bu konserde "be'den az çalmışlar" diye dert yanmışım. demek ki yıllar geçmiş ama "be" sevdası bitmemiş. ancak bu konserden aklımda "be" şarkılarından daha çok ilk albümden çalınan şarkılar ve de ter ve sigara kokusu içinde eve dönüşüm akla geliyor. konuyu daha fazla kişiselleştirmeden albüme dönelim. sonuçta konuşacağımız tonla konu var.
  
  prologue
  
  albüm bir prologue ile açılmakta. bu açılışta duyduğumuz eserin adı animae partus. bu tabir "tanrı'nın doğuşu" olarak çevrilse de animae aslında hava, nefes, yaşam, ruh, rüzgar gibi bir çok anlama da geliyor. bu nedenle hayatın doğuşu ya da ilk nefes gibi de çevirebiliriz. burada ilk duyduğumuz şey nispeten kısık bir sesle albümün sondan ikinci şarkısı olan "martius / nauticus ii"'nun ilk sözlerinin bir kısmı: "i'm at the line - i see..." bu cümle ve müzik ani bir nefes ile kesiliyor. bu başlangıç pink floyd'un the wall'unu oldukça anımsatsa da albümün sonunu başa bağlamak neredeyse bütün konsept albümlerin bir alamet-i farikası denebilir. lakin burada başka bir durum var. bu eser, ki şarkı demiyorum çünkü içindeki "martius / nauticus ii" sample'ını bir kenara koyarsak ortada bir müzik yok, var oluş anı hakkında bir şeyler anlatan bir eser. sözlerinde var oluştan öncesini "sessiz karanlık" olarak betimleyen eserin başında yer alan ve de yaşamın doğuşunu simgeleyen nefes alış öncesi şarkı söyleyen birini duyuyor olmamız ilginç bir tercih gibi gelse de albüm ilerledikçe bu mantıklı bir yere bağlanacak. nefes sonrasında "i am" denilerek var oluş en sade tanımı ile anlatılmaya başlıyor. bunu önce bir çocuk, sonra da bir erkek sesinden dinliyoruz. uzun süre ben çocuk sesini, kadın sesi ile karıştırsam da bunu kafa karışıklığı gildenlöw tarafından bilerek ortaya çıkarılmış. böylece ortaya yaşından ya da cinsiyetinden emin olmadığımız, bu nedenle de hiçbir ön yargımızın olamayacağı bir varlık ile albümü açmak istemiş. eser boyunca da erkek ve çocuk vokaller beraber kullanılıyor. sözler, bol ekolu ve efektli bir şekilde veriliyor. bolca stereo efektleriyle de soldan sağa ve sağdan sola bir devinim var. var olduğunu fark eden bu kişinin akıntıda sürüklendiğini öğreniyoruz ki vokallerdeki efektler bu tabire uygun bir şekilde süzülüyor. bu süzülüş teması albümde karşımıza çıkmaya devam edecek ve de çok temel bir yere oturtulacak. şarkının kahramanı var oluştan öncesini hatırlayamıyor ve de zaten var oluştan öncesinden var oluşa geçişi hatırlayabilsek her şeyi anlayabileceğimizi iddia ediyor. ama bunu yapamıyoruz. bu nedenle var oluşu boyunca bilgiye aç olacak bu yaşam formunun öğrenme çabasında genel bir bağlamın eksikliği her zaman bir engel olarak yer alacak ve de bu varlık sonsuza dek kim olduğunu keşfetmeye çalışacak. ama bu sırada kendine bir isim verebiliyor. karanlığın ortasında doğan bu varlık kendini "tanrı" olarak ilan ediyor ve yolculuğumuz başlıyor.
  
  be (chinassiah)
  
  bu yolculuğun adını gindelow be koymuş. ama bir yan başlık da bulunmakta: chinassiah. bu da china ve messiah sözlerinin bir bileşimi. mesih kavramını zaten hepimiz biliyoruz. bu hikayenin konusu düz bir insan yerine, tanrı'nın anlam çabasını yansıttığı ve de her şeyin anlamını bularak tüm sırları çözecek ve dünyaya düzeni getirecek mesih. ama yine de insanoğlunun kırılganlığı büyük bir problem olarak karşımızda. insanoğlu geliştikçe kendine zarar vermekte. bireysel olarak da baktığımızda yalnızlık ya da ölüm gibi dertlerle uğraşırken bir yandan da hırslarımıza yenilmemeye çalışıyoruz. bu yan başlıktaki "china" da elbette ülke olarak değil, "porselen" anlamında kullanılmış. yani bu hikayede anlatıcıya göre hepimiz hemen kırılabilir "porselen mesihler"iz.
  
  animae partus
  
  albümün ilk bölümü, adını prologue'da yer alan şarkı olan "animae partus"tan alıyor. yan başlık olarak da "all in the image of" kullanılmış. yukarıda "animae partus"un ne demek olduğunu anlatmıştık. prologue'da tanrı doğarken, bu bölümde ise "animae" kelimesinin hakkını vererek hayat tamamıyla ortaya çıkmaya başlıyor. yan başlıktan da anlayacağımız üzere, bu hayattaki her şey aslında tanrı'nın suretinin içinde gerçekleşmekte. bu bölümün ilk şarkısı deus nova, ki "yeni tanrı" anlamına geliyor, insanoğlunun nüfusunun hızlı artışını bize sunuyor. insanlık başlangıçta her 500 yılda bir 1 milyon kişi artarken m.ö 4000-3500 yılları arasında artış ilk kez 3 milyon oluyor. sonra da önünü alamıyoruz. en son 1500-2000 yılları arasında nüfusun 5.4 milyar kişi arttığı gerçeği ile yüzleşiyoruz. burada mikrofon tanrı'ya uzatılıyor. kendisinin sözlerinde işlerin kendi kontrolünden çıktığını hissediyoruz. şarkı, tanrı'nın insanlığı kendi suretini yansıtması için ortaya çıkardığını söylüyor ancak insanlığın bugün artık sayıca artarken, aslında gitgide küçülüp daha da yaralanabilir hale geldiğini belirtiyor. bu da albüm alt başlığındaki "porselen mesihler" imgesinin bir tekrarı gibi. ancak tanrı, bu çok sayıdaki insanın yine de bir bütün halinde kendi suretini göstermeye devam ettiğini ve de kendisinin de bu farklılıklardan öğrenecek şeyleri olduğunu söyleyerek şarkıyı bitiriyor. sonuçta farklı farklı zevkler, acılar, ihtiraslar ve ihtiyaçlara sahip olmak tanrı'nın hiçbir zaman tecrübe edemeyeceği bir şey. o nedenle bu farklılıklar ve kalabalık tanrı'nın da hoşuna gidiyor.
  
  müzikal olarak baktığımızda ise "deus nova"nın oldukça gergin bir orkestral düzenleme ile açıldığını duyuyoruz. klasik rock enstrümanları yerine çello, piyano, flüt gibi enstrümanları duyunca zaten standart bir progresif metal albümü dinlemeyeceğimiz ortaya çıkıyor. ancak nüfus artışını okuyan vokal girdiği anda kesik kesik ritmler ile de kaliteli bir metal moduna giriyoruz ama buna rağmen orkestranın sesi kesilmiyor. gitar rifi arasına giren klavye melodileri çok çok iyi. keza gitar solosu da öyle. hatta gitar solosunun coşması ile aynı anda insan nüfusunun arttığını da dinliyor olmamız çok başarılı bir söz ve müzik uyumu ortaya çıkarıyor. aslında aynı kefeye konsalar da pain of salvation ve dream theater bence çok farklı gruplar. ancak "deus nova"nın nüfus artışını anlatan bölümü insana john petrucci ve jordan rudess'i dinliyormuş hissi de veriyor. ama insan nufusu artık zirveye vurunca müzik duruyor ve de "animae partus"taki konuşmalar tekrardan başlıyor. ilk şarkının düzenlemesinin biraz daha fazla ses efektlisini dinleyerek "imago"ya geçiyoruz.
  
  bu noktadan sonra odak noktamız insanlığa kayıyor ve de imago ile insanın söylediklerini ilk kez dinliyoruz. "imago" kelimesinin de birçok anlamı var: yankı, hayalet, fikir, imaj. bu tabir ile insanı tekrardan tanrı'nın yeryüzündeki resmi ya da yankısı olarak tanımlıyorlar. yan başlığı olan homines partus da "insanın doğuşu" gibi bir anlama geliyor. şarkı, yaradılış sonrası mevsimler değiştikçe değişen insanlığı anlatıyor. en başta ilkbaharda insanın uyanışı ve de neşesi anlatılırken, yaz mevsiminde insan merak etmeye ve bir şeylere ihtiyaç duymaya başlıyor. sonbaharda bu merağın sonucu olarak bilgi ve birikim artıyor ama bununla beraber ego ve gurur gibi özellikler de ortaya çıkıyor. kış mevsiminde ise artık öfke ve korku gibi daha negatif duygulara dalıyor. nakaratlarda da benzer bir değişim var. başta "beni ormana, ağaçlara, okyanusa ve denize götür" diyen insan, sonra bunları öğrenmek istiyor. bunları öğrendikten sonra ise kendisinin tanrı ta kendisi olduğuna inanıyor. bu farkındalık ise kendisini daha güçlü ve tehlikeli hissetmesini sağlıyor ve de "beni gör, beni duy, beni bil ve benden kork" diyor. son nakaratta ise "beni götür" ve "bana öğret" dedikten sonra ormanı, ağacı, okyanusu ve de denizi kendisi için istemeye başlıyor. hatta bir noktada bunları isterken "bedava olduğu sürece" diye bir ekleme de yapıyor. bu da insanın hırsı, doymak bilmemesi ve de kolaycılığı yüzümüze vuruluyor.
  
  "imago"yu ilk dinlediğimde çok şaşırdığımı hala hatırlıyorum çünkü insanın doğuşunu anlatan bu şarkıda buna uygun olarak etnik enstrümanlar ve de ritmler kullanılmış. şarkıyı alıp götüren enstrüman zaten gildenlöw'ün çaldığı mandola. bu enstrüman sayesinde şarkı, kulağa her zaman dinlediğimiz eserlerden daha farklı geliyor. bunun yanında önemli bir perküsyon kullanımı var. perküsyon ve ritmin insanlığın belki de müzik ile ilk tanışması anlamına geldiğini düşünürsek şarkıda vurmalı enstrümanların öne çıkması hiç garip değil. davulcu langell, zaten bunu işin ana ismi olarak burada önemli görev üstleniyor. ancak hermansson ve hallgren de klavye ve gitarı bırakıp farklı vurmalı çalgılar çalmakta. bas gitarist gildenlöw ise kontrabas çalmakta ki böylece elektronik bir enstrüman kullanmamış oluyorlar. grubun çaldığı kısım tam bir ayin havasında. lakin orkestra da tüm hızıyla albüme katkı vermeye devam ediyor ve de şarkının etnik havasını yok etmeden müzikal olarak güçlendiriyor. şarkının genel olarak mistik ve güçlü bir havası olsa da yumuşacık nakaratını dinlemek çok zevkli. gildenlöw'ün özellikle şarkı sonundaki vokalleri çok başarılı. bu arada kendisinin de sesini ara ara ritmi güçlendirmek için bir vurmalı çalgı gibi kullandığını da söylemek lazım.
  
  bu bölümün sonunu ise enstrümantal bir eser olan pluvius aestivus ile yapıyoruz. bu da "yaz yağmuru" anlamına geliyor. bir önceki şarkıda yaz mevsimi insanın icindeki huzursuzluğu ve de bir şeyler öğrenme isteğini anlattığını öğrenmiştik. bu şarkının da yan başlığı homines fabula initium. yani "insanlığın hikayesinin başlangıcı". insanoğlunun hikayesi aslında doğuşu ile değil, bir şeyler öğrenme ihtiyacı duyduğunda başlıyor. şarkının kendisi aslında bir piyano eseri. fredrik hermansson, parmakları ile piyanodan yağmur yağdırmayı başarıyor desek yeri. orkestral düzenleme de muhteşem. ortaya çıkan ürün de bir metal şarkısı yerine, yumuşacık ilerleyen bir klasik müzik eseri. müziğin konsept ile direkt bir ilintisi olduğunu düşünmüyorum ancak müzikal anlamda oldukça doyurucu bir eser ile insanoğlunun hikayesinin başlangıcını dinliyoruz. artık ilerleme vakti.
  
  machinassiah
  
  hikayenin ikinci bölümüne geldik. burada da machina ve messiah kelimeleri birbirinin içine sokulmuş. "machina" tabii ki makina anlamına gelmekte ama aynı zamanda "plan" da demek. tabii "machina" kelimesine en çok deus ex machina kavramından aşinayız. bir tiyatro oyununda işler zora girer, o sırada tiyatro sahnesindeki bir makina ile bir anda mucize gibi ortaya çıkan bir şey o vakte kadar orada bulunmamasına rağmen bütün problemleri çözer. sonuçta bu mesih makinası ya da mesih planı gibi bir anlama gelecek tabirden herkes kendisine göre bir anlam çıkarabilir. benim yorumuma göre, bu bölüm insanlık içinden spesifik bir kişinin hayatına odaklanıyor. bu karakter, albümde daha sonra da karşımıza çıkıp önemli bir görev üstleneceği için onun bir mesih olarak tanımlanıyor olması mantıklı. "imago" şarkısı insanlığın kötü bir yolda olduğunu ima ederken, bu bölümdeki karakter de bölüm içinde daha kötü biri haline geliyor. başta sevdiği birini kaybedip kendini ve çevresini sorgulamaya başlayan bu kişi, önce tanrı'dan yardım dileyip içindeki kaybolma isteğini para ve başarı ile doldurmaya karar vermekte ve gitgide maddiyata düşkün katıksız bir piçe dönüşmekte. bu bölümün bir de yan başlığı var: "of gods and slaves". tanrı'nın yüzü olarak yaratılan insanın bu bölümde anlatılan örnekte para ve başarının kölesi haline dönüşmesi "of gods and slaves" tabirinin anlatmak istediği şey olsa gerek.
  
  bu hikayenin trajik kısmı lilium cruentus ile başlıyor. cruentus, kan ya da kan kırmızı anlamına gelen bir kelime. lilium ise bildiğimiz zambak. bu çiçek her zaman saflığı ve de masumiyeti simgelemiştir. ama bu çiçeğin kana bulanması ya da kana bulanmış gibi bir kırmızı renge sahip olması, masumiyetin yok oluşunu anlatmakta. şarkının yan başlığının on the loss of innocence olduğunu söylemek lazım. bunun yanında bir yan başlığı daha var. o da albümün ikinci şarkısına da ismini veren "deus nova". bunun nedeni albümün sonuna doğru daha da belli olacak. ismi ve içerdiği sembolizm ile masumiyetin kayboluşunu anlattığını anladığımız şarkı, sevdiği birinin ölümü ile her şeyi sorgulamaya başlayan birinden bahsediyor. gildenlöw, şarkıyı dört sahneye ayırmış. bunların ilk ikisine verilen renkler (kahverengi ve sarı - beyaz ve gri) direkt sonbahar ve kışı çağrıştırıyor. imago'da da dört mevsimden bahsedildiği için de böyle hissediyorum. ancak üçüncü ve dördüncü bölümlerin isimleri sanki direkt ilkbahar ve yaz gibi gelmiyor bana. hatta sanki yine sonbahar (kehribar, kusurlu) ve kış (beyaz üstünde kırmızı) konu ediliyor olabilir. bu beyaz üstünde kırmızı tabiri de bizi tekrardan kanlı zambak imgesine götürüyor. ilk sahne başlamadan şarkı, incildeki luke 17:26 ile başlayan bir pasajın seslendirilmesi ile başlıyor. burada nuh ve lut sonrası insanın önce su ve ateş ile tanrı tarafından yok edilmesi anlatılıyor ve de insan oğlunun ortaya çıktığı gün de aynı şeyin başımıza geleceği anlatılıyor, ki albümde de gerçekten böyle oluyor. böylece şarkıya karamsar bir başlangıç yapmamızı sağlanıyor. ilk sahne, gildenlöw'ün kalemini başarı ile konuşturduğu bir bölüm. burada uzun süredir görmediği sevgilisi ile görüştüğü için mutlu olması gerekirken huzursuz olan biri anlatılıyor. keza konuştuğu sevgilisi aslında ölü olduğunu farketmiyor ve de kahramanımızın bunu kendisine açıklamak zorunda hissediyor. lakin en sonunda bunun rüya olduğu ortaya çıkıyor. sahnenin devamında ise kahramanımızın kendini toparlayamamasını dinliyoruz. ikinci sahne ise sanki bir cenazeyi anlatıyor. dini imgeler sahnenin dekoru olarak kullanılmış. bölümün de şiirselliği çok güçlü. üçüncü sahne ilk sahne ile benzer bir sorgulamayı içeriyor. bazı bölümler de direkt oradan alıntı. bu nedenle iki bölümün de sonbaharı simgelediği iddiam biraz daha geçerli oluyor. burada da ağlaya ağlaya paslandığımıza dair benzetmeler etktileyici. son sahnede ise ölen sevgilinin ruhu ile son bir yüzleşme oluyor ve bu hayaletin ağzından çıkan "aşkım" sözü ile hikaye sona eriyor.
  
  müzikal olarak albümün en güzel şarkılarından biri. sakin gitarlar ve hoş bir orkestral düzenleme ile başlasa da basit ama çok sert ve leziz bir gitar rifi ile daha bir metal hale bürünüyor. bu iki hissiyat arasında da gidip geliniyor. şarkının bas gitar partisyonları çok leziz, kristoffer gildenlöw belki de albümdeki en iyi performansını sergilemekte. gildenlöw'ün sesinde şarkının karakterinin yaşadığı hüzün ve öfke çok iyi yer alıyor. özellikle nakarattaki performansı çok güçlü. gitar rifi ile beraber sanki bir nu metal şarkısına dönüyor. bu albümün kaydedildiği dönemi düşününce garip gelmiyor. gildenlöw'ün neredeyse bir kadın vokali gibi duyulan geri vokalleri de dikkat çekici. albümün metal müzik dinleyicisini tatmin edecek sertlikte bir eseri olsa da her şeyden öte bir vokal şovu olarak adlandırılabilir.
  
  bir sonraki şarkı nauticus, denizci/denizcilik gibi bir anlama geliyor. daha önce duyduğumuz ve albüm boyunca duymaya devam edeceğimiz akıp gitmek/sürüklenmek teması bu şarkıda öne çıkıyor. şarkı, tanrı'ya bir yakarış amaçlı yazılmış. sadece üst üste gitarlar ve vokaller ile kaydedilen şarkıda ciddi bir country/blues havası var. ancak vokaller, şarkıyı biraz daha ilahimsi bir yere çekiyor. gildenlöw, sesinin farklı farklı varyasyonlarını üst üste kaydederek ortaya çok ilginç bir ürün çıkarmış. özellikle sesinin en pes tonlarını kullandığı yerler insanı biraz ürkütüyor. vokallerin ve de gitarların ara ara şarkının ana melodisinin biraz dışına çıkıp şarkıya geri dönmesi şarkıya çok ilginç bir hava katıyor. başta çok dikkatimi çekmese de dinledikçe daha çok takdir ettiğim kendine has havası ile insanı bir anda kendisinin içine çeken bir eser. şarkının temalarından biri boşlukta akıp giden birinin yolunu bulması için tanrı'ya çağrıda bulunması. diğer teması ise kendisinden günahkar olarak bahsetmesi ve de alçak gönüllü biri olabilmesi için yardım istemesi. belli ki karakterin akıp gittiği yön, çok da doğru bir yol değil. ancak bu çağrıların yanıtsız kalıp, karakterimizin daha da günahkâr ve narsist bir kişiye döndüğünü hemen şarkının sonundaki konuşma bölümünde anlıyoruz. karakterimiz, şarkı bittikten sonra sandra adlı bir kız arkadaşını arabasına atıp konuşmaya başlıyor ve de bolca çift anlamlı cinsel espiriler yapıyor. kız bunlara sinirlense de belli ki zengin olduğunu anladığımız bu adamı bir türlü bırakmıyor. şarkının sonunda adamın, sadece kaba ve zengin değil ayrıca maddiyatına da fazlasıyla düşkün olduğunu ve arabasını kız arkadaşından bile daha çok önemsediğini anlıyoruz.
  
  üç bölümden oluşan dea pecuniae'nın ilk bölümü olan "mr. money" ile sevdiğini kaybettikten sonra masumiyetini de yitirip, tanrı'ya yakarmasına rağmen kötü bir yola doğru süzülüp giden karakterimiz "bay para"yı daha da yakından tanıyoruz. karakter, oldukça karikatürize bir zengin zibidi. elinde avucundakilerle övünen, herkese üstten bakan birisi. sözler biraz kör göze parmak olsa da var olan ekonomik düzenin kendisine meşruluk verdiğine değinmesi şarkıyı biraz daha derin kılıyor. karakterin vuruculuğunu arttırmak için de bir önceki şarkıdaki sandra'yı andıran ama paraya ve şöhrete ondan daha düşkün olan "bayan sıradan" karakterini ortaya çıkarmışlar. ama daha da önemli olan şarkıya adını veren dea pecuniae karakteri. dea, latince tanrıça anlamına geliyor. pecuniae ise para. türkçe'deki talih meleğine denk gelen bu karakter, bay para'ya zenginlik sunan doğa üstü bir güç olarak şarkıya anlatıcı olarak dahil oluyor ama bunun karşılığında bay para'nın karakter anlamında yaralı ve degersiz kalmasını sağlıyor. şarkının ikinci bölümü olan "permanere"de de zenginliğin yanında getirdiği bu kayboluş hissini bay para'nın ağzından bir itiraf gibi duyuyoruz. permanere, kelime olarak "devam etmek", "hayatta kalmak", "ısrar etmek" gibi bir anlama geliyor. bu kelime ile yalnızlığın ısrarla kendisini bırakmaması ya da karakterin ısrarla zenginliğe tutunma çabası anlatılıyor olabilir. üçüncü bölüm olan "raise my glass"da bay para, zirveye cikmak için üstüne bastığı senin benim gibi tüm emekçilere "teşekkür etmek" için kadeh kaldırıyor ve de "zaten bundan başka da bir teşekkür alamayacaksınız" diyerek ukalalık bayrağını zirveye taşıyor.
  
  üç bölümden oluşan dea pecuniae, bu epikliğine yakışan bir şekilde albümün en uzun şarkısı. şarkı, ciddi bir şekilde caz havası taşıyor. bunu sağlayan en önemli şeylerden birisi yine bas gitar. piyanonun da bunda etkisi var. şarkının başka bir özelliği de kadın vokalleri tabii ki. bayan sıradan, direkt konuşma şekilde olsa da dea pecuniae'yı isveçli vokalist cecilia ringkvist seslendirmiş. bir blues vokalisti olan ringkvist, bu vokallerin altından çok sağlam bir şekilde kalkmış, oldukça güçlü bir performans sergiliyor. şarkının ikinci bölümüne geçmeden çok sağlam bir gitar solosu da gözden kaçmamalı. şarkının ikinci bölümünde kahramanımız kendisi ile yüzleşirken, şarkı yavaşlasa da üçüncü bölümde bay para, tekrardan kendini toparlarken müzik de güçlenmeye başlıyor. şarkı bitene kadar da yükselmeye devam ediyor. hatta durmadan konuşan ana vokaller, geri vokaller, solo gitar, dea pecuniae'nın çığlıkları, davul atakları derken inanılmaz kaotik bir hal de alıyor. burayı biraz fazla uzun tutmuşlar, insanın kafası belli bir yerden alamıyor. yine de bay para gibi gösteriş meraklısı bir karakter de elbette kendi hikayesini böyle "over the top" bir şekilde bitirmek isteyecektir. bu nedenle konsept içinde yaptıkları tercih yanlış değil.
  
  bu sırada "nauticus" sonundaki bay para ve sandra arasındaki muhabbetin arka planında bir radyo röportajı yer almakta. grup, bu muhabbete dikkat çekmek için bir "ipucu" olarak albüm kitapçığına bu konuşmanın iyi dinlenmesi için not düşmüş. burada bay para'nın sağlık sektöründe çalışan bir iş adamı olduğunu, spikerin "kış uykusu" kendisinin ise "bilinçsiz dondurulma" dediği bir tıbbi yöntem bulduğunu ve de bu yöntem ile organların ömrünü uzatırken, tümörleri durdurmanın mümkün olduğunu söyleyerek tıpta yeni bir sayfanın açıldığını iddia ediyor. röportajı yapan hanımefendi ise bu duruma daha dikkatli yaklaşıp önce hayvanlar üzerinde yapılan testler hakkında sorular sorup, sonra da bu uykudan çıkan insanların içine düşecekleri durumu sorguluyor. hikaye burada biter gibi olsa da "dea pecuniae" bitince tekrardan radyoya geri dönüyoruz. burada da bay para, bu sistemi kendileri gibi şanslı olmayan insanlar için, sadece insanoğlunun iyiliğini düşünerek yarattığını söylüyor. ancak bay para'yı tanıyoruz ve de gerçekleştirdiği bilimsel gelişimleri insanlık için değil, cebini doldurmak için yaptığını biliyoruz.
  
  machinageddon
  
  bir sonraki bölüm de yine machina'nın bir başka kelime ile birleşmesi. bu kelime de armageddon - yani kıyamet. bu bölümde gerçekten de insanın kendi kendini bitirmesi hakkında bolca konuşulmakta. ilk bölüm animae partus, tanrı ve insan kavramları üstünde düşünürken, ikinci bölüm bir kişiye odaklanmıştı. üçüncü bölümde tekrardan daha genel konulara dönüyoruz. insanoğlunun gittiği yol ve tanrının buna gösterdiği tepki, bölümün genel konuları. alt başlık olarak ise "nemo idoneus aderat qui responderet" kullanılmış. az çok şöyle bir cümleye denk geliyor: "uygun bir kimse yok cevap verebilecek". gerçekten de insanoğlunun koşar adım gittiği kıyamet için bir çok yorum yapılabilir ki bu bölümde de yapılacak. ancak buna tam bir cevap verebilecek biri bulmak mümkün olmayacak.
  
  bölüm vocari dei ile başlıyor. "tanrı'ya mesajlar" gibi bir çeviri yapilabilir. gerçekten de grubun dinleyicilerinin tanrı'nın telesekretine bıraktığı mesajlardan oluşan bir çalışma bu. grubun böyle interaktif bir işe girmesi gerçekten çok güzel bir hareket. genel olarak insanların tanrı'ya olan öfkesi buradaki mesajlara yansımış. zaten şarkının yan başlığı için "sordes aetas - mess age" kullanmışlar. message kelimesini ikiye bölerek, bir "karmaşa çağı"nda yaşadığımızı çok hoş bir kelime oyunu ile vurguluyor. "sordes aetas" da bu tabirin direkt çevirisi. bu isme uygun olarak da gönderilen "message"lar "mess age" ile alakalı. tanrı'nın dünyada olup biten kötülükleri durduramaması ya da onlara kayıtsız kalması bu mesajlardaki en önemli nokta. özellikle de insanların yalnız ve güçsüz hissettiği anlarda bir destek ararken hiçbir ilahi bir işaret almamaları çok insanı hayal kırıklığına uğratmış. ciddi bir kısım ise tanrı'ya kızmak yerine, onu sorgulamakta ya da onu anlamaya çalışmakta. bolca neden ve nasıl sorularını duymaktayız. küçük bir kısım ise bu şansı tanrı'ya bütün güzellikler için teşekkür etmekte. buradaki bazı mesajların japonca, flemenkçe ve yunanca olduğunu da not düşmek lazım. yine de genel olarak olumsuz bir tablo çizen bir durum ortada. bu konuşmaların altına da bu konuşmaları öne çıkaracak genel olarak sakin bir müzikal altyapı kaydetmişler. klavye ve klasik gitarın çok hoş bir ortaklığı var. hatta mesajların genel olumsuzluğuna ters bir neşe bile var diyebiliriz. orkestra da şarkının bu pozitif havasına önemli bir katkıda bulunmakta.
  
  sözlerdeki olumsuz hava, bir sonraki şarkı diffidentia'da daha da belirginleşiyor, müzik de bu doğrultuda sertleşiyor. bu kelime zaten "inanmama", "güvenmeme", "itaat etmeme" gibi bir anlama gelip, bir önceki şarkının mesajlarındaki genel havayı anlatmakta. yan başlık olarak da "breaching the core" seçilmiş. şarkı boyunca da insanlığın "öz"ü ihlal etmesi, unutması, görmezden gelmesi anlatılıyor. daha ilk cümlede insanoğlu tanrı'ya karşı geldiğini söylüyor. burada anlatıcı, kendisini kafese konmuş kuşa benzetip, kendisine verilen o güzel özellikleri kullanamadığından dert yanıyor. burada da albümü de açan "i am" tabirine vurgu yaparak, bir bilince sahip olduklarını ve de var olduklarını tanrı'ya hatırlatıyor. burada dediği şeylerden biri de içlerinde yaralı olsa da bunu dışarı yansıtmamaya ve güçlü kalmaya çalışmaları. bu da akıllara bay para'yı getiriyor elbet. şarkı, tanrı'ya da söz hakkı tanıyor. o da en baştaki "genel bağlam eksikliği"mi hatırlatıp, insanın bir bağlam ararken asıl aradığı şeyi kaybettiğinden dert yanıyor. insanı, aradığı evin içinde yer alan birine benzetiyor. halbuki aradığımız şey aslında her yerde. tüm bu "anlam" ve "bağlam" arama çabası çok soyut ama şarkıya göre asıl problem bu. her ne olursa olsun sonuç şu ki, tanrı'nın kendi suretini yansıttığı insan yaratma deneyi başarısızlık ile sonuçlandı ve her şey daha kötüye gitti. bu kötüye gidiş ve olması gereken düzenden insanoğlunun çıkması, şarkının bir başka yan başlığı olan "exitus" ile yansıtılıyor. ama şarkının yan başlığı bir türlü bitmiyor. şarkıya ayrıca "drifting ii" notu düşülmüş. drifting i olan nauticus'da bay para, dua ederken süzülüp gittiğini söylerken burada tanrı aynı şeyi söylüyor. bu durum bay para'nın dualarının neden dikkate alınmadığını açıklıyor. keza tanrı da aslında insanın ta kendisi gibi kontrolünü kaybetmiş ve amacını yitirmiş. yani aslında tanrı ve insan arasında öyle çok büyük bir fark da yok. süzülüşe dair sözlerin geçtiği bölümlerde şarkı genel havasına kıyasla yavaşlıyor. ancak bu bölüm dışında bu şarkı, albümün en sert yorumlarından biri. müzikal olarak çok ilginç bir şey yapmasalar da gildenlöw'ün insanoğlunu seslendirdiği andaki öfkesini müzikte de yansıtmayı başarmaktalar.
  
  bölümü bitiren nihil morari de albümün söz olarak en güçlü eserlerinden biri ve de "diffidentia"yı çok güzel tamamlıyor. şarkının adı "hiçbir şey duraklamaz" gibi bir anlama geliyor. şarkıda da yerinde durmayıp değişen ama maalesef daha kötüye giden bir dünya tablosu var. değişmeyen tek şey ise insanoğlunun kendisi, ki bir önceki şarkıda insanoğlu "değişebilirim" diye bağırıyordu ama bu şarkı daha pesimist bir görüşte. keza şarkının yan ismi "homines fabula finis". yani "insanın öyküsü biter". pluvius aestivus şarkısındaki yağmur damlaları ile başlayan insanın hikayesi bu şarkıda bitiyor. bu bitişi büyük ölçüde şarkının içindeki radyo haberleri ile vermişler. bu da başta ve sonda iki bölüm olarak tasarlanmış. ilk bölümdeki radyo haberleri elektrik kesintileri, depremler ve de denize dökülen petroller nedeniyle yaşam savaşı veren hayvanlardan bahsediyor. ikinci bölümde ise kısa kısa daha çok haber var: dinci terör, ırkçılık, tecavüz, kanser, çocuk pornosu, alkol problemi, kirlilik. arada ise gildenlöw'ün insanoğlu hakkında söyledikleri zihin açıcı. şarkıda insanoğluna 40'000 yıllık bilgi ve tarihin aktarıldığını ama bir yüzyıllık bakış açısını ve de kadim bilgiyi toplayamayacak kadar kısa yaşadığımızı söyleyerek bu sistemdeki büyük bir problemi ortaya koyuyor. ama bu problem sadece sistemin kendisinde değil. tekrardan "deus nova"daki nüfus artışı problemine dönüp bir dakikada 250 kişinin dünyaya geldiği bir düzende nasıl ayakta kalabileceğimiz sorgulanıyor. bu noktada nüfus artışı beklentileri sıralanmış. şarkıda 2020'de 7.5 milyar olacağımızın beklendiği söyleniyor. gerçek hayatta bu beklentiyi aşıp 7.8 milyar olmuşuz. yani 2004'te anlatılan problem tüm hızıyla devam etmekte. öte yandan insanın beceriksizliğine de vurgu yapılıyor. o kadar bilgi ve birikim ortada olsa bile insanların %99'unun sıfırdan bir ampulü bile bir araya getirmeyeceği söyleniyor. en sonunda insanoğlu için bir trajedi tanımlaması yapılıp "özür dilerim" cümlesi ile bu iç karartan ama doğru söylemekten çekinmeyen bölüm sona eriyor. nihil morari'de de diffidentia'da olduğu gibi müzikal olarak koyu bir duruş var. girişten beri duyduğumuz gitar rifi, görece sakin bir altyapı ile sunulsa da karanlık bir havaya sahip. şarkının ilerisinde ise bu rif, bir power chord şekilde verilmeye başlıyor ve tüm grup da şarkıya dahil olup, altyapı sertleşiyor. sözlerin "deus nova"yı takip ettiği anlarda müzik de o şarkının riflerini çalmaya başlıyor. ancak grup basite kaçıp aynı şeyi bir daha yapmak yerine bu tekrarlarda daha deneysel çalışmalarda bulunuyor. ancak bu şarkıda da bir önceki şarkıda olduğu gibi müziğin, sözlere ve konsepte kıyasla ikinci planda olduğunu düşünüyorum.
  
  machinauticus
  
  artık albümün sonuna yaklaşıyoruz. birinci ve üçüncü bölümler daha çok insan ve tanrı konularını irdelese de ikinci ve dördüncü bölümler biraz daha bay para odaklı. ancak bu bölümde bay para'nın hikayesi büyük resme bağlanıyor. bu bölümde de machina ve nauticus kelimeleri bir araya getirilmiş. bu bölüme dek "nauticus" tabiri daha soyut bir şekilde, süzülme manasında kullanılmış. lakin bu bölümde nauticus, somut bir nesne gibi anlatılıyor. internette "nauticus"un aslında uzayda süzülen ve de insanın aradığı cevabı bulmak için uğraşan bir uzay aracı olduğu söylense de albümde ya da gildenlöw'ün ağzından böyle kesin bir söz duymadım. bu nedenle ben "nauticus"u biraz daha farklı bir şekilde yorumluyorum. kanımca nauticus, bay para adlı karakterimizin ta kendisi ya da kendisinin yarattığı "kış uykusu" modülünün adı. bu konu biraz tartışmalı aslında. ancak kesin olan şu ki bir önceki bölümde bahsedilen cehennem sonrası dünyanın yok oluşunu dinlediğimiz bir bölüm burası. zaten bölümün yan başlığı da "of the ones with no hope". artık dünyanın ayakta kalabilmesi için hiçbir umut yok.
  
  albümün ilk şarkısı latericius valate, sırasıyla "tuğladan yapılmış" ve de "güçlü kalmak" gibi iki kelimenin birleşmesinden ismini alıyor. "thick as a brick" gibi bir manada kullanılmış olması lazım. lakin sözlere baktığımızda böyle bir durum yok. aksine, bir önceki şarkıda 2050 yılında nüfusun neredeyse 10 milyar olmasını beklerken, 2060'da nüfusun sadece 1.2 milyona düştüğünü öğreniyoruz. artık dünya, insanoğlunu üstünden fırlatmış. bu bilgi gelene kadar da sakin akustik gitarlarla ilerleyen şarkı bir anda sertleşerek yok oluş gerçeğini bizimle yüzleştiriyor. ana melodi de gitardan piyanoya geçiyor. kısa olan bu şarkı, işlerin ciddiyetini ortaya koyup fazla karışık müzikal numaralara girmeden sona eriyor.
  
  omni, ki "her şey" anlamına gelmekte, şarkıyı "nihil morari"de en son duyduğumuz deprem haberinin aynısı ile açıyor. sonra da aynı şarkıda duyduğumuz tsunami, kanser, hastalıklar gibi problemleri anlatan haber kayıtları sonrası nükleer silahlar ve de üçüncü dünya savaşı haberleri ile dünyayı nasıl yok ettiğimizi anlatıyor. şarkının sonunda ise insanoğlu "nauticus" ile konuşuyor. bölümün yan başlığında umutsuzluk teması olsa da bu şarkıda insanoğlu umutlu ya da daha doğrusu tek umuduna büyük anlamlar yüklüyor. insan, nauticus'un ortaya çıkışının geç olduğunu bilse de yine de her şey yok olmadan, genç ve güçlü olan ve yok olmamak için yaratılan nauticus'un insanoğlunun yer yüzünde kalmasını sağlayabileceğini umuyor. bu nedenle bu şarkının yan başlığı, "permanere?". dea pecuniae şarkısının ikinci bölümüne de adını veren bu kelimenin "devam etmek" ya da "hayatta kalmak" anlamına geldiğini söylemiştim. ancak burada kelimeye eklenen soru işareti ile insanlığın devam edip edemeyeceği muallakta bırakılıyor. müzikal olarak kilise orgu kullanılması garip değil. "nauticus" şarkısının kendisinin bir tanrıya yakarış olduğunu biliyoruz. bu şarkıda da nauticus'a kutsal bir anlam yükleyen insan, tanrıya yakarır gibi nauticus'a yakarıyor. insanın kurtulmak için tanrı'dan umudu kesip, insani bir şeye dua ediyor olması ve tanrı algısını değiştirmek zorunda kalması çok dikkat çekici. bu durumda nauticus'a "yeni tanrı" / "deus nova" demek mümkün. zaten hikaye de oraya doğru ilerliyor.
  
  yine ismi ile baştan bizi yoracak bir şarkıya geçiyoruz: iter impius. iter, yolculuk ya da pasaj gibi bir anlama gelirken. impius ise lanetli, allahsız gibi bir kelime. insanın dünya üstündeki yolculuğunu lanetli bir yolculuk olarak adlandırıyor şarkı. ama burada bitmiyor. şarkının bir yan ismi martius, son of mars. martius, aslında antik roma tanrısı mars ile alakalı kelimeler için kullanılan bir sıfat. mesela martius lupus, mars'ın köpeği gibi bir anlama gelmekte. ayrıca bizim mart ayının roman takvimindeki adı. ama burada bu kelimenin mars'ın oğlu anlamında kullanıldığını görüyoruz. mitolojide roma şehrinin kurucusu olan romulus ve remus'un mars'tan dünyaya geldiği iddia edilir. belki de yeni düzenin kurulmasını anlatmak için bu benzetme tercih edildi. şarkının diğer ismi ise obitus diutinus. bu tabir de yaklaşık olarak uzun süren bir ölüm anlamına geliyor.
  
  bir önceki şarkıda insanoğlu tüm kurtuluş umudunu nauticus'a yüklemişti. bu şarkıda ise öğreniyoruz ki bay para, insanoğlunun her şeyi yok ettiği dünyada gözlerini açıyor ve de kendisini yapayalnız buluyor. peki bay para nasıl oldu da hayatta kaldı ve de kendisinin nauticus ile alakası ne? tahminim şu: hatırlarsanız bay para'nın bulduğu "kış uykusu" yöntemi ile insanların ömrü uzatılabiliyor ve olası hastalıklar yok edilebiliyordu. kanımca bay para, dünyanın kötü gidişinden kendini korumak için kendisini uyuttu. bu şarkıda da "bugün uyandım" lafı sıkça geçtiği için bu çok büyük ihtimalle doğru olsa gerek. insanoğlu ise kendisini uyutup, tüm bu yok oluştan kurtulan kişiye nauticus adını verip, ona insanlığın bütün sırlarına sahip çıkması için dua etti ve de ortadan kayboldu. şu ana kadar albüm içinde süzülme kavramı ile bay para'nın sık sık bir araya gelmesi de kendisinin "nauticus" adını aldığı ya da kendisini yaşamda tutan "kış uykusu" modülünün bu isimde olduğu fikrini veriyor. bay para, etrafındaki yıkımı, doğanın yok olmasını görünce bir an sanki pişmanlık hissedecekmiş gibi düşünüyoruz ama şarkı bizi ters köşeye yatırıyor ve de bay para, "sonsuza dek burada kalacağım ve de tüm bu yıkıntıların hükümdarı olacağım" diyor. bu da kendisinin dünyanın sonunda bile hırsından ve sahip olma hissinden kurtalamadığını ve de insanoğlunun hiçbir ders alamayacağını göstermekte. kendini bu durumda bile tanrı mars'ın çocuğu olarak görmesi de ukalalığının başka bir göstergesi. şarkıyı piyanist hermansson bestelemiş. zaten şarkı uzun bir süre bir piyano ballad'ı gibi ilerliyor. yine de gildenlöw'ün bestelerinden çok farklı olmayarak gruba çok yakışan bir sonuç ortaya çıkmış. vokaller çok başarılı. genel olarak çok duygusal olsa da şarkının sonunda bay para'nın kendini kaybetmesindeki sertliği çok iyi yansıtıyor. orkestra şarkı boyunca piyanoyu çok güzel destekliyor. şarkı bay para'nın "bir yere gitmiyorum, buradayım" mesajı ile beraber biraz daha sertleşiyor. hallgren, albümün en iyi sololarından birisini bu şarkıya bahşetmiş. albümün en iyi şarkılarından bir başkası olduğu kesin.
  
  bu bölümü kapatan şarkı martius / nauticus ii, bir önceki şarkıdaki mars'ın oğlu temasını devam ettirirken, kendisini tanrı'ya yakarma şarkısı olan nauticus'un ikincisi olarak tanımlamakta. bir önceki şarkıda bay para, "o çizgiyi geçip dünyayı terk etmeyeceğim" derken, bu şarkıda "i am at the line - i see it all" diyor. yani albümün başına dönüyoruz. albümün başında bu tabir daha bitmeden nefes alarak bir varlık doğup kendisine tanrı adını vermişti. "martius"ta ise harap bir dünyada tek başına kalan bay para, yaşam ve ölüm arasındaki çizginin tam üstünde bir noktaya geldiğinde her şeyi gördüğünü farkediyor ve de kendisinin nauticus olduğunu açıklıyor ve de her şeyin kendisi olduğunu, her yerde kendisi olduğunu anlıyor. adım adım gözü açılan nauticus, "omni" diyerek insanoğlunun kendisine aynı isimli şarkıda verdiği kutsal görevi anıyor ve de en sonunda "be" diyerek, kendisini kutsal bir varlığa döndürüyor. kendisinin bütün maddeler, bütün mevsimler olduğunu, her duyuya sahip olduğunu ve de en sonunda nefesin kendisinin olduğunu anlayarak sıradan bir insandan bir tanrı'ya dönüşümünü tamamlıyor.
  
  "martius / nauticus ii", başındaki marş ritmi ile dikkat çekiyor ve de kendisini artık bir tanrı'nın oğlu olarak gören bay para/nauticus'un hissettiği güce uygun bir şekilde bir güç pompalıyor şarkıya. sanki savaşa gidiyor gibi hissettiriyor. savaşa gitmesek de bir yerlere yolculuk yaptığımız kesin çünkü "be" lafından sonra "imago" şarkısının melodisi başlıyor. zaten "martius"un başında kullanılan mandola ile etnik bir havaya geri döneceğimizin spoiler'ı verilmişti. müzikal olarak insanın doğuşuna geri dönüyor olmamız önemli. film geri sarıyor gibi. nüfus olarak zirveye ulaşan insanım nüfusu düşmüş, geriye bir tek bay para kalmış ve de en sonunda insanın ilk doğduğu zamandaki ilkelliğe geri dönülmüş. lakin, "deus nova"nın tekrar edildiği "nihil morari"de de söylediğim gibi grup aynı şeyi bir daha çalmadan daha önce dinlettirdikleri melodiyi bize yeniden, farklı bir anlayış ile yorumluyor. "imago"yu sevenler bu şarkıyı da sevecektir. şarkının sonunda artık bütün enstrümanların kesilip ilkel vurmalı çalgılara dönülmesi ile artık ilkel dönemin bile en başına döndüğümüzü hissettiriyor. şarkı, bir patlama ile sonlanıyor. bu da herhalde big bang'i sembolize etmekte. sonra ise hışırtılar ile bir bilinmeze yol alıyoruz.
  
  deus nova mobile
  
  ve de albümün son bölümündeyiz: deus nova mobile. "mobile"nin ne demek olduğu malum. yeni bir tanrı'nın harekete geçtiğini anlatan bu tabire sahip bölümün ingilizce alt başlığı da "...and a god is born". aslında bunun işaretleri en baştan verilmişti. albümün başında tanrı doğmadan bile önce bay para'nın "martius / nauticus ii"'de söylediği sözü duymaktaydık. bay para karakterini ilk duyduğumuz "lilium cruentus"un yan başlıklarından biri "deus nova"ydı. bay para "nauticus" şarkısında süzülmekten bahsederken tanrı da "differentia" şarkısında aynı şeyden bahsediyordu. aslında albümün ilk şarkısında bile bir süzülme teması kendine tanrı adını veren varlık tarafından dillendirilmişti. insanlar "omni"de nauticus için dua ediyorlardı. en sonunda da bay para, tanrı olarak yeniden doğdu. şarkı da ilk "animea partus"ta olduğu gibi bay para'nın ağzından çıkan sözler ile açıldı ve de "i am" sesi ile yeni bir tanrı doğdu.
  
  ilk şarkıda tanrı, var olmadan önce neler olduğunu bilmediğini, eğer bilseydi her şeyin daha doğru ilerleyeceğini ve de bir şeylerin arayışında olmayacağını söylemişti. ama artık biz dinleyici olarak tanrı'dan önce ne olduğunu biliyoruz. tanrı'dan önce, masumiyetini kaybedip ruhunu paraya satan, bencil bir insan vardı. ama bu bencilliği ve zenginliği sayesinde hayatta kaldı ve de tanrı haline geldi. lakin, biz dinleyici olarak neler olacağını da biliyoruz. bu bilinç, kendisinin de gözünü kör edecek. hiçbir şeyi hatırlayamayacak. bu arayışta kendi sureti olan insanı yaratacak. bu da kontrolden çıkıp yeni tanrı ortaya çıkana kadar sonsuz bir çember olarak devam edecek.
  
  şarkı "i am" sözü sonrası duyduğumuz kalp atışlarıyla sona eriyor ve de uzun bir süre sessizlik dinliyoruz. bu sessizliğin sonunda ufak bir hidden track koymuşlar. küçük bir kız, "tanrı'nın bütün yarattıkları için bir yer var, patates püresinin tam yanında" diyor. burada çok anlam aramaya gerek yok. çok ağır bu albüm biterken, ortamı yumuşatmak ve de hayatın absürtlüğünü hatırlatmak için eklenen küçük bir geyik. çocuğun yanındakiler de bu söze gülüyor ve de albüm bitiyor.
  
  ne albüm ama. müzikal olarak pain of salvation'ın belki en iyi işi değil. özellikle progresif metalin "metal" kelimesine kafayı takanlar için hayal kırıklığı bile denebilir. lakin "progresif" kısmına kafa yoranlar için eğlenceli olduğu kesin. koşarken ya da arka planda dinlenecek bir albüm değil. çok zor ya da yaratıcı olmasa da puzzle şeklinde verilmiş bir konsept olduğu için en azından verdiği mesajı anlayana kadar kafa yormak gereken bir albüm bu. ama albümün vermek istediğini anlayınca hayatın anlamına ermiş nauticus gibi hissediyorsun. o nedenle bu albümü sadece bir metal albümü olarak değil, bir deneyim olarak olarak görmek lazım. işte o zaman albüm daha çok sevilecektir.
  
  5/5 verdim gitti.
  albümü en iyi anlatan şarkılar: imago, differentia, iter impius
• su an tumunu dinlemekte oldugum pain of salvation albumudur kendisi...
  ayni sekilde birkaç gun icerisinde de yorum yapmanin farz oldugu bir albumdur.
  
  edit olarak da yorum yapalim.
  oncelikle klasik bir pain of salvation albumu bekleyenlerin heveslerini kursaklarinda birakan bir album. elemanlarin artik trademark'i haline gelen bir çok seyi kullanmadiklari asikar. 2. parcanin sonunda "i think they will teach me something" repligi gayet iyi oturmus yerine. hakikaten dinleyiciye çok farkli seyler gosteren hissettiren bir album. ilk evvela albumu parca parca dinlemek buyuk bir hata ve boyle yapilirsa çok rahat bir sekilde gayet boktan yaftasi yapistirilabilir. "be" tek bir parcadir. muzikal olarak olmasa da hikayesi ile dikkat ceken bir rock opera'dir. ancak 2 yilin yogun beklentisi ile eminim ki albumden beklediklerini alamayacak cok fazla fan olacaktir. acikcasi ben de hala kararsizim. pain of salvation eseri degil de x grubunun eseri olarak baktigim zaman gercekten inanilmaz bir eser. ama pos devreye girince yeni bir tpe saheseri beklendigi dusunuldugunde hayalkirikligi yaratan bir album. ayrica belirtmekte fayda var ki tum albumler icerisinde fredrik'in bariz bir sekilde en onde oldugu album (bkz: pluvius aestivus). (ki bahsi gecen parcanin girisinde x-files melodisi duymayan, parcanin genelinde de abarmis bir yann tiersen'i piyano basinda sanmayan dombilidir taocudur). keske ayni baskinligi klasik enstrumanlar icin de soyleyebilsem ama sanki sounda çok entegre edilememisler. soyle ki:
  grup caldigi zaman onlar susuyor, onlar caldigi zaman grup geri plana cekiliyor.
  sonuç olarak gunumuz progressive metal camiasinda bu gibi komplike bir isi kotarabilecek tek grup olan pos sonuca cok yaklasmis. ama bir seyler eksik sanki. sanirim bu eksiklik de grubun yillardir bizi alistirdigi inanilmaz melodiler. muzikal anlamda bir çok oge lyrical konsept icin geri plana atilmis gibi olsa da muhtesem bir album. iter impius adli esere ozellikle dikkat cekilmesi gereken bir albumdur ayni zamanda
  
  ikinci ve zorunlu edit: bu album dinledikce kolesi edenler familyasindandir. kullanmadan once doktorunuza basvurunuz