bereketli hilal

• medeniyetin gelişiminde önemli bir itici güç olan buğday ,arpa gibi çeşitli ürünlerin ilk evcilleştirildikleri bölgedir.
• mezopotomya'nın takma adıdır. insanlığın ilk çağlarında o bölgedeki fırat ve dicle nehirleri sayesinde verimli hale gelen topraklarda "büyük olasılıkla" insanlar tarıma başlamıştır ve yerleşik hayata geçmişlerdir. bugünkü devlet yapısına bizi getirecek olan toplumsal artı fikri ve bu günkü medeniyetin yapıtaşlarından olan yazı da bu topraklarda ortaya çıkmıştır. hilal şeklinde olmasının sebebi ise o bölgedeki kentlerin o dönemde bereketli toprakların konumlarına uygun olarak bir hilal şeklinde dizilmiş olmasındandır.
• biranin da kesfedildigi bolgedir.
• türkiye, ırak, iran, suriye, lübnan, ürdün, filistin, israil'i kapsayan güneybatı asya coğrafyasına verilen isimdir. tarım ilk olarak burada başlamıştır. jared diamond'un güzel bir cümlesi var bununla ilgili: "ve tüm hikaye bundan 13.000 yıl önce orta doğu'da yaşayan bir insanın bir buğday tanesini toprağa ekmesiyle başladı."
• yerleşik hayatın, yani medeniyetin doğduğu yer olarak biliniyor.
  
  jared diamond, muhteşem kitabı tüfek, mikrop ve çelik'te bunun sebeplerini; medeniyetin, neden dünyanın başka yerinde değil de ilk burada başladığını irdeler. anlattıkları kesinlikle doğrudur diyemem; zira yaptığı, halihazırda gerçekleşmiş olayların sırasını (safhalarını) gerekçelendirmek de olabilir. kitapta, kendi tezine kendisi de ihtiyatlı yaklaşır: anlattıklarım kesin doğrulardır, demektense, olsa olsa böyle olmuştur herhalde, diyerek tahminlerinin düzeltilmesi için açık kapılar bırakır.
  
  medeniyetin ilk olarak neden burada geliştiğine dair açıklamasının özeti:
  
  - kaliteli öğün paketi: insan hayatında birçok gıda türü önemli ama yerleşik hayata geçmek için olmazsa olmaz temel gıda türlerine ihtiyaç var; gelişim için protein, enerji için şeker, daha uzun süre karnı tok tutmak için tahıl, lifli bitkiler... bereketli hilal'de bunların hepsi bir arada. buğday, arpa, nohut, mercimek, bezelye, keten, incir, zeytin... bunlar bereketli hilal'in endemik bitkileri. dünyanın başka yerlerinde de bunlara benzer bitkiler var ama hepsi bir arada değil. yazar kitapta, bereketli hilal ile amerika kıta doğusunu ve avustralya'yı karşılaştırarak örneklemiş. dünyanın bazı yerlerinde, insanın avcılığı bıraktığında mahrum kalacağı proteini telafi edebileceği baklagiller var ama tahıl yok. diğer bazı yerlerinde tahıl var ama protein ve şeker yok. vs...
  
  peki, tarıma elverişli bu bitkiler neden başka yerde yok ya da bir arada değil?
  
  - iklim etkisi: çoğumuzun bildiği akdeniz iklimi (yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı), bu bölgedeki bitki örtüsünün yerleşik hayat için daha elverişli evrimleşmesine sebep olmuş. kuzeydeki daha yağışlı hava koşulları, genellikle uzun süre hayatta kalan, kalın kabuklu, meyvesiz ve büyük ağaçların daha fazla yetişmesine sebep olmuş. güneydeki görece kurak iklim ise, pek de besleyici özelliği olmayan otsu bitkilerin yetişmesine elverişli... oysa akdeniz iklimi, sürekli bir ölüm / yaşam döngüsünü becerebilen bitkilerin evrimleşmesine fırsat vermiş. baharla birlikte yeşeren bitkiler, kalınlaşıp odunsu hale gelmeden yaz sonuna doğru ölürken, tohumlarını da bir sonraki bahara devredecek şekilde evrimleşmek zorunda kalmışlar (zorunda kalmışlar ifadesi tam oturmadı buraya; iklim, böyle bitkilerin daha fazla yayılmasına fırsat verirken, diğerlerine yeterli fırsatı tanımamış diyelim, daha doğru olur).
• tarımın ve hayvancılığın ilk kez bereketli hilal
  denilen alan da başladığı sanılıyor.
  
  bereketli hilal sözünü ilk kez abd'li arkeolog ve tarihçi james henry breasted kullanmıştır.
  
  türkiye'nin güneydoğusundan başlayan hilal, ırak'ın büyük bir bölümünü kapsayarak, mezopotamya'nın tamamını da içine alır. hilalin doğu sınırları ise ıran'ın güneybatısını da içine alarak suriye, lübnan, ürdün ve filistin'i de kapsar.
  
  bereketli hilalde tarım,
  sekiz bitkinin (çift sıralı buğday, tek sıralı buğday, arpa, mercimek, bezelye, nohut, acı burçak ve keten bitkisi) evcilleştirilmesiyle başladı.
  aynı bölgede koyun, keçi, inek, domuz ve at ehlileştirildi.
• insanoğlunun ilk yiyecek üretimine geçtiği, israil iran ve türkiye üçgeni
• 12000 yil once tarimin ilk olarak ortaya ciktigi, uygarliklar besigini de icine alan bolge.
• uzun zamandır uğruna çektiğimiz belaların en son hali; genişletilmiş ortadoğu ve kuzey afrika projesi denilen kınanmışlığın merkezinde olan topraklardır.
• nil vadisi, arabistan colu ve guneydogu anadolu arasinda kalan topraklar.