bilgi paradoksu

• konuyla ilgili evrim ağacı'nın bilgilendirici bir yazısı mevcuttur.
  http://www.evrimagaci.org/fotograf/111/7115
• hawking, "çözdüm gibi...", diyor.
  bu arada paralel evrencilere müjdeler olsun!
  
  https://www.youtube.com/watch?v=dkrdmjpthxg
• ------ alıntı ------
  
  stephen hawking'in ölümünden birkaç gün önce tamamladığı belirtilen makale, cambridge ve harvard üniversitesi'de birlikte çalıştığı bilim insanları tarafından düzenlenerek internete kondu.
  
  cambridge üniversitesi'nden teorik fizikçi prof. malcolm perry, "`kara delikte bilgi yitimi (entropi) ve yumuşak saçlar`" adlı makaleyle ilgili açıklamasında hawking'in 40 yıldan uzun bir süre "bilgi paradoksu" üzerinde üzerinde çalıştığını söyledi.
  
  bilgi paradoksu
  
  bilgi paradoksunun kökeni alman teorik fizikçi albert einstein'ın 1915'te yayımladığı genel görelilik kuramına dayanıyor. bu teori kütle çekimini, maddenin uzay-zaman bükülmesi etkisiyle açıklıyor ve bu sayede gezegenlerin güneş etrafında dönebildikleri tezini temel alıyor.
  
  einstein, terorisinde kara deliklerle ilgili önemli öngörülerde de bulunuyor. teoride kara deliğinin bütün özelliklerini belirleyen üç unsurdan; kütle, elektriksel yük ve açısal momentumdan söz ediliyor.
  
  kara deliklerin ısısı
  
  hawking, einstein'den yaklaşık 60 yıl sonra kara deliklerin bir ısısının da olduğu tezini ortaya attı.
  
  prof hawking'in teorisine göre sıcak nesneler uzayda ısı kaybettiği için kara deliklerin sonunda buharlaşarak yok olması gerektiğine işaret ediyor ama bilim insanlarına göre bu, bir paradoks yaratıyor.
  
  zira kuantum dünyası kuralları, bilginin asla kaybolmadığını söylüyor ve "bu durumda kara delik tarafından yutulan bir nesnenin içerdiği fiziksel bilgiye ne oluyor?" sorusu gündeme geliyor. perry, "kara deliğe bir şey atarsanız, yok olur gibi görünüyor. sonrasında kara delik de yok olunca bu bilgiyi nasıl geri alabilirsiniz?" diyor.
  
  `kara deliklerin çevresindeki fotonlar bilgiyi kaydediyor`
  
  son makalede hawking ve birlikte çalıştığı bilim insanları, bu bilginin en azından nasıl korunabileceğini ilişkin tezler ileri sürüyor. makalede, kara deliğe bir madde atılınca kara deliğin sıcaklığının değişeceği aynı şekilde sıcaklığı arttıkça termodinamikte bir nesnenin iç düzensizlik ölçüsü olarak entropinin de artacağı belirtiliyor.
  
  hawking'in makalesinde, bir kara deliğin entropisinin, ışığın yoğun kütleçekim gücünden kaçamayacağı nokta olan, kara deliğin olay ufkunun çevresindeki fotonlar tarafından kaydedilebileceği vurgulanıyor. makalede, bu foton saçaklarına "yumuşak saçlar" adı veriliyor. prof. perry, "bu makale, yumuşak saçların entropiyi açıkladığını ortaya koyuyor" diyor ancak bilgi paradoksunun sonunun gelmediğini daha ileri çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
  
  ------------
• zaman yolcuğu ile ortaya çıkabilecek paradokslardan biri. örneğin terminator filmi bu paradoks üzerine kuruludur. bir çip gelecekten gelen bir robottan kurtarılır. daha sonra bu çipi kurtaranlar gelecekteki robot ırkını oluşmasını sağlayanlar olur. bir başka deyişle robotların bir muciti yoktur.
• hawking tarafından yayınlandığı söylenen bir makaleye göre,
  
  kara deliğe bir madde atılınca kara deliğin sıcaklığının değişeceği aynı şekilde sıcaklığı arttıkça, termodinamikte bir nesnenin iç düzensizlik ölçüsü olarak entropinin de artacağı söyleniyor.
  
  bir kara deliğin entropisinin, ışığın yoğun kütleçekim gücünden kaçamayacağı nokta olan, kara deliğin olay ufkunun çevresindeki fotonlar saçakları (bkz: yumuşak saçlar) tarafından kaydedilebileceğinden bahsediliyor.
• stephen hawking tarafından ortaya atılarak bilim dünyasında büyük çaplı tartışmalara sebebiyet veren ve yıllar sonra yine kendisi tarafından paradoks olmadığı ortaya çıkarılan kavramdır. kuantum fiziğine göre bilgi hiç bir zaman ortadan yok olmaz. örneğin; dünya üzerinde tek bir tane bulunan eşsiz bir kitap düşünün, bu kitabı önce suya attığımızı, mürekkeplerinin suda çözülmesini beklediğimizi, kitap hamur kıvamına geldikten sonra kurutup yaktığımızı, küllerini asidin içinde iyice ayrıştırarak uzay mekiği ile güneşe yolladığımızı, bu çözeltinin güneşte tamamen eriyip buharlaştığını, güneşin de bir karadelik tarafından yutulduğunu farz edelim. matematiği kullanarak kitapta yazılan yazıları tekrardan geri getirebileceğimizi düşünür müsünüz? kuantum fiziğine göre evet çünkü bu bilgiler asla yok olmaz. giren çıkan tüm enerjileri tek tek hesapladığımızda geriye doğru giderek kitabı harfi harfine tekrar oluşturabiliriz.
  stephen hawking, hawking ışıması teorisini ortaya attığında bu teori bilim dünyası için şoke edici bir sonucu da beraberinde getirdi. hawking ışıması yapan kara delikler zamanla kütle kaybetmekteydi ve eninde sonunda karadelik tamamen ortadan yok olacaktı. bu durum, karadeliğin yok olmasıyla birlikte yuttuğu her şeyin bilgisinin de ortadan yok olacağı anlamına geliyordu. bu teori bilim dünyasında bir sansasyon yarattı çünkü fizikte bilgi her zaman geriye doğru takip edilebilir. fizik kurallarına göre zamanda geriye gitmek bile mümkündür. geriye dönük olarak sonuç vermeyen tek bir fizik denklemi yoktur.
  hawking ve bir çok bilim adamı yıllarca bu paradoks üzerinde çalıştı. karadelik ortadan yok olsa bile bilginin bir şekilde ortadan kaybolmaması gerekiyordu. ve sonunda yine hawking ve bir kaç takım arkadaşı, karadelik yok olsa dahi bilginin uzaya radyasyon şeklinde yayıldığını ve ortadan kaybolmadığına dair önemli bulgular elde ettiler. dolayısıyla artık bilgi paradoksu, tam olarak bir paradoks değil diyebiliriz.
• (bkz: black hole information paradox)