bossor

iller bankası

türkiye'deki kamu sermayeli 3 kalkınma ve yatırım bankasından biridir (diğerleri; türk eximbank, türkiye kalkınma bankası). iller bankası diğer tüm kamu sermayeli ve kamu ortaklıklı bankaların aksine ekonomiden sorumlu başbakan yardımcılığına değil, çevre ve şehircilik bakanlığı'na bağlı ilgili kuruluştur. öncesinde ise uzun yıllar bayındırlık ve iskan bakanlığı'na bağlı bulunmuştur.

iller bankası 1933 yılında ülkenin kuruluş yıllarda yerel yönetimlerin finansman ihtiyacını karşılamak üzere belediyeler bankası olarak kurulmuş, 1945 yılında bir banka olmasının yanında yapısına teknik birimler de eklenerek iller bankası adını almış, bir bankadan çok yerel yönetimlerin ihityacı olan yüksek yatırım maliyetli sektörlerde önemli bir yatırımcı müşavir kuruluş haline gelmiştir. taşra teşkilatlanmasını devlet su işleri genel müdürlüğü ve karayolları genel müdürlüğü gibi ülke genelinde her biri birkaç ili kapsayacak şekilde bölge müdürlükleri teşkil ederek oluşturmuştur. mevcutta sayıları 18'i bulan bölge müdürlükleri idari binası, misafirhanesi, sosyal tesisi, lojmanları, spor ve oyun alanları ile bulundukları illerin önemli lokasyonlarında yer almaktadır.

iller bankası 1945 yılından sonra merkezi bütçe imkanlarından belediyelere ödenek imkanları çerçevesinde önemli yatırımlar gerçekleştirmiş, elektrik kullanımının yaygınlaşmasıyla öncelikle yerleşim yerlerine elektirk dağıtım hatları çekmeye başlamış, enerji yatırımlarını içmesuyu yatırımları takip etmiş, elektrik faaliyetlerinin türkiye elektrik kurumu'na devredilmesinin ardından özellikle 80'li yıllarla birlikte kanalizasyon şebeke yatırımlarına ağırlık verilmiştir. takip eden yıllarda atıksu arıtma yatırımları hızlanmıştır.

iller bankası yatırımcı kuruluş olmasının yanında etüd ve proje faaliyetleri ile kendine geniş bir proje havuzu oluşturmuş, tasarımı tamamlanan projelerin önemli bir kısmı yatırıma dönüşmüştür. banka 57. hükümet döneminde mhp'li bayındırlık ve iskan bakanı koray aydın zamanında hızla kan kaybetmiş, sermayesinin önemli bir kısmını geçici deprem konutlarının altyapısının yapımında kullanmıştır. bu dönemde kurum bakanlığın arka bahçesi olarak kullanılmış, kuruma siyaset girmiş, personel politikası bu siyasete kurban edilmiştir. ayrıca deprem bölgesinde yapılan yatırımların ihalelerinde şaibe olduğuna dair önemli dedikodular olmakla birlikte kurumdan pek çok kontrol mühendisi bu kapsamda yapılan işlerle alakalı yargılanmıştır.

bankanın deprem yıllarından maddi ve manevi olarak zarar görmesi, işlevlerinin yavaşlaması, yapısının hantallaşması gibi sebeplerden ötürü 57. hükümet sonrasında tasfiyesi gündeme geldi. abdullah gül'ün başbakanlığı döneminde 17.12.2002 tarihinde hemşehrisi hidayet atasoy bankanın genel müdürü ve yönetim kurulu başkanı olarak atanarak kurumun tasfiye edilme sürecine girmesi planlanmıştı. hidayet atasoy kurumun başına geçtikten sonra kurumun mali yapısını düzelterek, kurumsal yapısını ve kimliğini yeniledi. personel ücretlerini iyileştirdi, kurumu anonim şirkete dönüştürerek hareket kabiliyeti daha yüksek bir yapıya kavuşturdu. 9 yıllık genel müdürlük görevi bankanın ilgili kuruluşu bulunduğu bayındırlık ve iskan bakanlığı'nın erdoğan bayraktar bakanlığında çevre ve şehircilik bakanlığı'na dönüşmesiyle son buldu.

hidayet atasoy'dan sonra bankada bir süre fetret devri hüküm sürmüş, kısa zamanda bir kaç tane genel müdür vekili ve genel müdür değişimi yaşanmış, en son mehmet turgut dedeoğlu'nun göreve gelmesi ve erdoğan bayraktar'ın bakanlığının sonlanmasıyla birlikte banka için daha istikrarlı bir zamana gelinmiştir.

bankada özellikle 2010-2015 yılları arasında sukap projesi olarak bilinen ve yüksek planlama kurulunda kabul edilen, nüfusu 25.000'in altındaki belediyelerin su ve kanalizasyon ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak uygulanan program çerçevesinde %50 merkezi bütçe destekli % uzun vadeli-düşük faizli kredi desteğiyle 4-5 milyar liralık yatırım yapılmaktadır. ayrıca banka son yıllarda belediyelerin her türlü malzeme, araç, üstyapı, iş makinesi, kamyon alımına uygun koşullu kredi imkanı sağlamış, büyükşehirlerin metrobüs, tramvay, stadyum gibi projelerine finans desteği vermiştir.

ayrıca kentsel dönüşüm ile ilgili mevzuatta bankaya geniş görev tanımları sağlanmış olmasına karşın kentsel dönüşümün gerekli karşılığı bulamaması nedeniyle banka sadece değerli gayrimenkullerini satarak buradan elde ettiği gelirin yarısını teşkilat kanunu gereğince kentsel dönüşüm hesabına aktararak sürece katkıda bulunmakla yetinmiştir.

banka, türk bankacılık sektörünün son on yıllık periyotta ödenmiş sermayesi açık ara en fazla olan bankasıdır. sermayesine oranla çok fazla bir kredi yükü olmaması sebebi ile sürekli 1 ton yükle sefer yapan tır misali çalışmaktadır. anonim şirket olurken bankacılık faaliyetlerine yoğunlaşması hedeflenen banka aradan geçen 5 yıla yakın zamanda eski yapısından çok da fazla farklılaşamamış, anonim şirket olurken koyduğu hedeflerin oldukça gerisinde kalmıştır. son olarak ankara opera'da bulunan binasının yıkılmasıyla birlikte bir kısım birimi macunköy lojmanlarında hizmet verme durumunda kalmış, kendi kurumsal yapısına uygun düşmeyen bir pozisyonda bulunmuştur.

devamını okuyayım »