lovehippi

yaşar kemal

eskiden basinkoyde komsu oldugum, babaannemin alt katinda oturmus olan buyuk insan, turkiyenin gelmis gecmis en buyuk roman yazari.. kucukken gel zaman, git zaman surekli evine girip ciktigim, oturup konusmasini dinledigim bazen bir sey anlamadigim, bazen ise cok sey anladigimi hissedip "evet ben buyudum" dedigim ama ne zaman olursa olsun her gidisimde alt katta oldugunu bilip degisik bir his ile, sevgi ile, sevinc ile doldugum, dolduruldugum ve her basinkoy ziyaretimde iyice yaslanan babaannemi her gormeye gidisimde yine aklima gelecek, kapisinin onunden gecerken birkac saniye duraklatacak kisi ayni zamanda.. evinin kapisi acik olurdu eskiden, rahatsiz oldugu icin kapiyi acmaya gelmemesi mantigiyla.. eve girer, bakar cikardim.. cogunlukla yaziyor olurdu, iri gozluklerini takmis, burusmus kagitlar yaninda.. zaten hep de oyle tasvir ederdim kucuklukten gelen bir aliskanlik mi yoksa gorduklerimi hafizaya almis beynim mi bunu yapmisti bilmiyorum ama hep yazardi, konusacagi zaman sert vurgular yaptiginda korkutur ama bir sure sonra aslinda o vurgunun sahibi olan kelimenin en buyuk anlama sahip oldugu kavranirdi.. o gittiginden beri basinkoy de baska, insanlar da.. evet, biz buyuduk, onlar yaslandi.. hayatin klasik oyunu suregeldi bir kez daha..

"benim kisiligimi ve sanatimi halktan ayirmak mumkun degil.ben iki seye inanirim, iki seyin sonsuz gucune, sonsuz yaraticiligina, sonsuz degisimine: halk ve doga.. sanatimi halkimla birlikte, onun buyuk yaraticiligi ile birlik olarak onun icin yaparim.politikam da sanatimdan ayrilmaz. halka kim zulmediyorsa, etmisse, halki kim eziyor, ezmisse, onu kim somurmus, somuruyorsa, feodalite mi, burjuvazi mi.. halkin mutlulugunun onune kim geciyorsa ben sanatimla ve butun hayatimla onun karsisindayim. ben etle kemik nasil birbirinden ayrilmazsa, sanatimin halktan ayrilmamasini isterim.bu cagda halktan kopmus bir sanata inanmiyorum" seklinde cumlelerin sahibi olarak kendini, kendi sanatini, yapitlarini benzersiz bir tasvirle ifade etmistir ayni zamanda.. evet boyledir, yasar kemalin ister yuzlerce sayfalik romanlarini okuyun, ister alin sari sicaktan bir hikayeye bakin, icinde doga ve insanin olmadigi, ezilenin, acinin belirtimedigi bir yapit bulamazsiniz.. cunku felsefe, mantik bu degildir.. cunku kendisi ezilenin, hor gorulenin hakkini cumleleriyle, betimlemeleriyle en iyi veren, en iyi yazan en iyi yorumlayandir...

tek tek butun eserleri okunmalidir bu insanin.. her yapitinda belli cumleleri, belli abartilari bulmak mumkundur; ancak o kaliplarin bulundugu her yapit kendi icinde baska bir yere dogru akar cukurovanin o oldurucu, bogucu sicaginda dayanmanin tek kosulu olan nehirlerinde.. cunku her yapit kendi icinde baska bir haksizligi gosterir, ici baska sekilde burkar, baska sekilde celallendirir ve heyecanlandirir.. yasar kemalin surukleyiciligi gercekten baskadir, baska boyuttadir.. oysa gunumuzde aci bir sekilde farketmekteyim ki; yalnizca kitap okumaktan adim adim vazgecen, kendini teknoloji denen kimi zaman canavar olmaya pek musait bir mahiyette yer tutmus varliga birakan ve sadece bilimkurgu, fantastik ve simgebilimi alanlarinda kendisini yeterli olcude surukledigine inanan gencler degil sadece tuna kiremitci,cezmi ersoz benzeri yazarlari okuyan -ki burada kesinlikle okunmamali demiyorum bu isimlere, tabii ki okunmali, tabii ki saygiyi ve ilgiyi hakeden basarili insanlar- insanlar degil genel olarak cogu insanimizin yasar kemali yeterince okumadigini, yapitlarini bilmedigini gozlemliyorum.. ossye hazirlanan genclerin o sikici paragraf sorularinda yapitlarindan ya da roportajlarindan alinti birkac cumleyi o da soruyu cozme telasi icerisinde gelisiguzel okudugunu, demek istediginin ne olduguna dair hakli olarak hicbir ilgi gostermedigini, yasar kemali okuyanlardan bazilarinin ise "ya o giristeki 50 sayfalik betimlemeler cok sikici yaa" seklindeki bezmisliklerini buyuk bir hayretle, husranla ve hayalkirikligiyla takip ediyorum..

evet, tarzi begenmemis olabilir insanlar.. sonucta sanat bahsedilen ve her ne kadar cogu insanin hemfikir oldugu bir sanatci hakkinda fikir teatilerinde bulunuluyorsa da aradan birinin olumsuz elestirisi cikabilir.. fakat okumadan, bilmeden, yapitlarini incelemeden buyuyen bir neslin, yasar kemali tanimayan ve de o betimlemelerini, o dogayi anlatis tarzindaki doga ustu yetenegini, memedini,dondusunu, salihini, efelerini,agalarini anlayamamis bir neslin kendi edebiyatina ve kendi sanatcisina ne kadar sahip cikacagi konusunda da nasil olumlu elestiri yapilabilir, bunu da ben anlayamiyorum.. turkiyenin en buyuk roman yazarini bilmemek, onun ezileni, topragindan zaman zaman alikoyulani,direnecek gucu bulamayani yani koyluyu bir efenin yardimiyla, bazen kendi kendilerine ayaklanmalariyla nasil ifade ettiginin, yasanir kildiginin farkinda olamamak nasil buyuk bir kayiptir ve de ne denli ayiptir, anlayamiyorum..

ben yasar kemalin eserleriyle buyudum ve onun eserlerinin ardindan kisiligimin ne kadar degistigini, gelistigini agir agir, bir zaman gectikten sonra farkettim.. ve cokca dusundum tanridan bu buyuk insanin yazma yeteneginin bir benzerini istemenin haksizlik olacagini.. cunku bir yasar kemal daha olamayacaginin ve onun bir benzerinin bulunamayacaginin farkindaydim.. iste bunun uzerine tanridan diledim ki; bu ezilmislige karsi icinde biriken kizginligin,hirsin,sinirin,heyecanin ve bilumum butun duygularin bu muthis cumlelerle disavurumunu saglayan insan gibi benim de bir sekilde hala insanlarimi ezmekte olan,somuren, un ufak etmis, sesini cikarmasini engellemis,aci ustune aci katmerlemis insanlara karsi, duzene karsi olan kizginligimin,hirsimin,heyecanimin ve bilumum butun duygularimin disavurumunu saglayacak bir nesne,arac,yetenek olsun..

dusundum, diledim; diledim, dusundum.. sonunda bunun bende bu hislerin hepsini yaratan kisinin yine bu disavurumu saglayacak kisi oldugunu anladim.. okudum, sinirlendim, alevlendim haksizliga.. okudum, sakinlestim, duruldum.. son olarak buraya da kendisinin hayatima yaptigi katkidan dolayi ona olan tesekkurlerimi belirterek noktayi koydum.cok yasa yasar kemal!

devamını okuyayım »