myrkul

varanasi

dünyanın en eski şehirlerinden biri. yok edici tanrı shiva’nin şehridir. fakat shiva iyi şeyleri değil sadece kötü şeyleri yok eder. yani şeytanla falan asla karıştırmamak gerekir.

hindistanın dört bir yanından insanlar ganj’a girmeye, çeşitli ayinlere katılmaya, ölülerini getirip yakmaya, ölülerinin küllerini getirip ganj’a birakmaya veya bizzat ölmeye varanasi’ye gelirler. peki nereden geliyor varanasi’nin bu populerliği?

bilindiği gibi hint mitolojisinde bu hayattaki karmanız yüksekse bir sonraki yaşama daha üst bir kastta başlayabilirsiniz ve bu süreç en nihayetinde cennete gidince son bulur. veya tam tersi karma düşükse hayvan, bitki vs. olabilirsiniz- ki bir kere hayvan vs. olursanız bunun geri dönüşü yoktur; yani en düşük kasttan dahi olsa insan olarak dünyaya gelme ihtimaliniz (yani cennete gitme ihtimaliniz) yoktur. işte kutsal şehir varanasi’de ölmek kimilerine göre bu sürece yardım eden, kimilerine göre ise direkt olarak cennete gitmeyi garantileyen bir şeydir.

etrafta neredeyse çırılçıplak birçok yaşlı insan görürsünüz bu yüzden. varanasi’ye ölmeye gelmiş bu insanlar sizden (turistlerden) odun parası isterler. ‘odun ne kadar pahalı olabilir?’ demeyin, öyle her odun bu iş için uygun değildir. çabuk ve gür yanan odunlar olmalıdır, mesela sandal ağacı (sandalwood) denilen odun tipi gibi. ayrıca bir kişinin doğru düzgün yanması için 360kg civarı odundan bahsediyoruz. yani bu iş kolay ve ucuz bir iş değil. bu yüzden varanasi’de ölüsünü yakan kişiler genelde üst kasta mensup kişiler oluyor.

çocuklar, din adamları ve hamile ölmüş kadınlar yakım sürecinden muaftır. onların ölüleri öylece ganj’a birakılıverir. bu gruplar dışındakilerin ölüleri ölümün ardından 24 saat içinde varanasi’ye getirilmeli eğer getirilemiyorsa en azından külleri bir kavanozda getirilmelidir. en büyük oğlan çocuk yakım süreciyle ilgilenir. bu kişi kafasındaki saçı kazır ve bembeyaz giyinir. bu yüzden varanasi sokaklarında kafası kazınmış bembeyaz giysilerle etrafta dolanan birçok kişi görebilirsiniz. bu acılı insanlar belki de ‘yaşam devam ediyor’ diyebilmek için turistlere yardım etmek için çırpınırlar. labirent gibi varanasi sokaklarında sık sık kaybolduğunuz için yardıma ihtiyacınız olacaktır. en güvenli yol dükkan sahiplerine sormak olsa da (sokaktan birine adres sorarsanız günün kalan kısmını beraber geçirme gibi bir hata işlemiş olabilirsiniz, hemen herkes turistlere kolay para kazanma yolu olarak bakıyor haliyle) bu arkadaşların yardım teklifini geri çevirmeyin derim.

yakım sürecine dönersek, bu süreç varanasi’de 24 saat aralıksız sürüyor. 2-3 tane ana yakma ghat’i oldugunu düşünürsek (bir ghattta aynı anda 12 civarı ölü yakılabiliyor- ama arkalarda daha yüksek kapasiteli başka ghatlar oldugunu da duymustum) bu asla yeterli değil. ama böyle gelmiş böyle gidiyor.

yakım sürecinde kadın olması artık yasaktır. eski hindistan’da ölen adamların yanında karılarının da canlı canlı yakıldığı korkunç olaylar kulağınıza çalınır. bu kültürde çocuk yaştaki kızların 70 yaşında erkeklerle evlendirilmesinin yaygın olduğunu söylersem sanıyorum durumun vahameti daha bir açığa çıkar. hoş, eski hindistan’da dul kalmaktansa yakılmak daha mı iyidir o da ayrıca tartışılabilir. (mesela deepa mehta’nin water isimli ve varanasi’de geçen filmi tam da bu konuyu işlemektedir, herkese tavsiye ederim).

bunun dışında eğer türkiye’den geliyorsanız rikşacıların sizi uyaracağı gibi bunu pek belli etmemeniz yerinde olacaktır. şahsen olumsuz hiçbir durumla karşılaşmadım. fakat müslüman babür imparatorluğu zamanında varanasi’ye ciddi hasarlar verildiğini ve hindistan/pakistan arasındaki keşmir gibi konulardan hala devam eden çekişmenin en çok dini ibadet alanlarını hedef alan terör saldırılarında ortaya çıktığını biliyoruz. mesela varanasi’de bundan yalnızca birkaç yıl önce, 2006’da tanrı hanuman tapınağını hedef alan ve 28 kişinin öldüğü bir terör saldırısı olmuştu. bu tip olaylar dünyanın en hoşgörülü insanlarını (hindistan’da türkiye çok hoşgörülüdür vs. muhabbetinin külliyen yalan olduğunu bir kez daha anlıyorsunuz) bile yabancılara şüpheyle yaklaşmaya itebilir.

sözün özü dünyada ‘büyülü’ olarak adlandırılabilecek bir yer varsa o da sanıyorum varanasi’dir. sokaklarında kaybolunmalı, sonra yanaşan ufacık veletlere para verip yol tekrar bulunmalı, genişliği 2-3 metreyi geçmeyen sokaklarda köpek ve maymun sürüleri birbirini yerken yolun ortasına serilmiş dünya umurunda olmayan öküzün üzerinden atlanmalı; tütsü, esrar ve ölü kokusunun birbirinin içine girdiği yeni bir günde ganjda duş keyfi yapanların selamı alınırken, hindistanin öbür tarafından yakınını yakmak için getirmiş insanlara selam verilmeli.

devamını okuyayım »