shellyy

sars-cov-2

sars-cov-2 pandemisine bir de sitokin fırtınası gözünden bakalım: (bkz: cytokine storm)

dürdal us'un kuş gribiyle ilgili makalesinden alıntıladığım kısımda hoca şunları aktarıyor:

"sitokin fırtınalarının ayrıca, pandemi ve epidemilerde de önemli rolü olduğu ileri sürülmüştür. 1918 influenza a/h1n1 pandemisinde, 1997 influenza a/h5n1 epidemisinde ve 2003 sars epidemisinde ortaya çıkan yüksek ölüm oranlarının sitokin fırtınaları ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. bu hipoteze göre ölümlere neden olan virüsün kendisi değil, oluşturduğu olağandışı immün yanıttır. bu görüş h5n1 epidemisne benzer olarak 1918 h1n1 pandemisiinde ölümlerin büyük çoğunluğunun sağlıklı ve genç popülasyonda görülmesinin, bu kişilerdeki yetkin ve dinamik immün sistemin yol açtığı sitokin fırtınasından kaynaklandığı vurgulanmaktadır."

gelin bu sitokin nedir hep beraber öğrenelim...

sayın yağmur tunalı hocamızın immünoloji kitabından aldığım tanıma göre:

"sitokinler, immün ve enflamatuvar olaylara katılan hücrelerin etkinliklerinin artışı veya azalışını sağlayan, uyarılan, t, b lenfositler, monositler ve diğer bazı hücrelerce salınan hormon benzeri etkili moleküllerdir."

peki bu sitokinlerin fonksiyonu nedir?

1) immün cevap ve yangıda hücreler arası iletişim sağlarlar.
2) immün cevabı arttırır veya baskılarlar.
3) antiviral etki gösterirler.
4) *** baş ağrısı, bitkinlik, ateş gibi genel enfeksiyon semptomlarını, yüksek konsantrasyonda şok, toksik öldürücü etki oluşturabilirler. ***

dördüncü madde tanıdık geldi mi? işte covid-19 pandemisinde görülen belirtiler ve ölüm sebepleri de bundan ötürü tamamen.

yine sayın dürdal us hocamızın kuş gribi makalesinde değindiği genetik kısma bir bakalım:

"daha önce görülmüş bir hastalık olan kuş gribi hastalığında meydana gelen ve sitokin fırtınasını da kapsayan tüm immünopatolojik olayların moleküler temelinde, virüsün replikasyon hızını artıran, doku tropizmini genişleten, sistemik yayılmını kolaylaştıran ve konağın antiviral immün yanıt mekanizmalarından kaçışını sağlayan birtakım genetik değişikliklerin yer aldığı anlaşılmıştır. bunların arasında en çok suçlananlar ns1, ha,na ve pb2 genlerindeki mutasyonlardır."

peki neden sars-cov-2 başlık altında komplocuların belirttiği gibi abartılıyor? altında ekonomik sebepler mi yatıyor?

birinci sebeplerden biri korku.
aslında insanlar her zaman korkarlar. evrimsel sürecimizin bize hediye ettiği en güzel şeylerden biri korkmak ve temkinli olmak. bilmediği sonucunu kestiremediği şeylerden insanlar korkar. peki neden gripten korkmuyoruz? çünkü onu tanıdık onunla yıllardır yaşamayı öğrendik.

peki domuz gribinde ve kuş gribinde neden böyle olmadı?

dsö'nün verilerine göre mart başındaki verilerde:

sars-cov-2 r0 değeri 2-2,5
ebola r0 değeri 2
h1n1 r0 değeri 1,4-1,6
mers r0 değeri 0,3-0,8

olduğu görülmektedir. ilk olarak bilinen diğer popüler hastalıklara göre r0 değeri yani bulaşıcılığı diğer hastalıklara göre daha yüksek. yani bu hastalık çok çabuk yayılıyor ve bulaşabiliyor bu yüzden de vaka sayısı ve ölüm verileri bu yüzden gözümüze hep çok görünüyor... diğer bir sebep ise internetin çokça yaygınlaşması ve bu hastalığa karşı çıkan her habere, araştırmaya çabucak ulaşabilmemiz..

peki gerçekten çok mu tehlikeli?

aslında tamamen doğal seçilim... maalesef öyle. ben bu konuda sadece bağışıklığınızın değil genetiğinizin de iyi olması görüşündeyim. ingilterenin öncelerde izlediği politika buna benzer bir politikaydı. bu hastalıktan kaçış yok çünkü bulaşıcılığı çok yüksek o yüzden eve kapanmak yerine bulaşsın herkese ve antikor geliştirelim bi şekilde yolumuza devam edelim. mantıklı mı evet mantıklı ancak dünya milattan önce yıllarda yaşamadığı için halk tarafından çok tepki gördü... yaşlılar bi şekilde her türlü ölüyor, hayatta kalabilen zaten kalacaktır ama gerçekten güçsüz bir insanın hayatta kalma başarısı covid-19 pandemisiyle mi ölçülecek? bu insanları eve kapatarak covid-19'dan koruyabiliriz ancak gelecek kış bir grip salgınıyla zaten ölebilirler.. bu mantıkla hiçbir zaman dışarı çıkmadan eve izole yaşamamız gerekir. bu yüzden toplumsal bağışıklık kazanmamız şart! ancak sağlık hizmetlerine maliyeti ne olur onu da devletler ve sigorta şirketleri düşünsün...

--- alıntı yapılan ve yararlanılan kaynaklar ---

tisoncik, j. r., korth, m. j., simmons, c. p., farrar, j., martin, t. r., & katze, m. g. (2012). ınto the eye of the cytokine storm. microbiology and molecular biology reviews, 16-32.
tunalı, y. (2015). immünoloji. dora yayınevi
us, d. (2008). kuş gribinde sitokin fırtınası. mikrobiyoloji bülteni, 365-380 (yazının asıl kaynağına ulaşılamıyor)

devamını okuyayım »