yosun amca

shema yisrael adonai eloheinu ve adonai ehad

eski ahit'in tesniye^* bölümünde yer alan bir duadır. şuradan dinlenebilir. türkçe aşağı yukarı: dinle israil, adonai efendimizdir ve adonai tektir" anlamına gelir.
ilk duyduğunda insan, adını koyamadığı bir ürperti hisseder derinlerinde. daha sonra, "bizdeki ezana benziyor sanki" diye geçirir içinden. bu düşünce daha da ürpertir onu. bu ürpermenin bir sebebi vardır. arapça ve ibranice, sami dil ailesi'ne mensup, bir nevi kardeş olan iki dildir. yıllar boyu, sosyal çevresinin de tesiriyle kutsal kabul ettiği ezana gerçek manada çok benzeyen bu dua ürpertir insanı. mükemmel ve nihai gerçek kabul ettiği ezanın, bir başka versiyonundan öte değildir aslında shema yisrael. yalnızca tarihi anlamda eskiye gittikçe daha bir ürpertici gelmektedir, hepsi bu.

inanıyorum ki; günün birinde shema yisrael'i kutsal kabul edenler de ürperecek karşısında; kökeni aramiler'e, babilliler'e ve hatta sümerler'e dayanan yeni ezanlar karşısında! yeter ki arkeologlar boş durmayıp kazmaya devam etsinler ürdün çöllerini. heyhat, ne kadar eskiyse o kadar ilkel ve o kadar ürpertici geliyor bazı şeyler insanoğluna! o unutulmuş medeniyetlerde yaşayan ve gözleri, bilinmezliğin sonsuz ufukları karşısında korkuyla dolmuş eski insanların yerine koyuyoruz kendimizi! yapayalnız bir insan düşlüyoruz. "düşünsene" diyoruz içimizden. daha sonra, milattan evvel beş bin senesinde ürdün çöllerinde gezinen yalnız bir adamı görür gibi oluyoruz. "kim bilir nereden gelip nereye gidiyorum?" diye mırıldanan...

duydum ki ibrahim'in torunları birbirine girmiş bugün yine. çok da endişelenmemek lazım! her on senede bir yaparlar böyle. öyle ya, tarafların bir yarısı ismail'in, diğer yarısı ishak'ın torunları! nihayetinde amca çocukları! iki-üç güne kalmaz barışırlar. dört bin senedir böyle gelmiş, bundan gayrı da böyle gider. "yesinler birbirlerini" diyor insan içinden! taraf değilsen neden bertaraf olasın? heyhat azizim, hiç değilse bir şeyler öğrenelim bu amca çocuklarından! öğrenelim ki, "benim babam senin babanı döver" mantığını bir kenara bırakıp kayda değer bir şeyler keşfedelim, eskilerin ürkünç ezanlarına dair! kim bilir, belki nur topu gibi bir lovecraft^* bile çıkarabiliriz aramızdan!

dağdaki tapınaktan gelmiyordu artık,
ibadete çağıran sesler!
nephrenka yolu üzerinden geçerken,
kayalık mağaralarında bizi izlerdi;
cinler ve periler...
(bkz: abdul alhazred)

devamını okuyayım »