borsaya başlayacaklara öneriler

• başlangıçtan geçerken 4000 lira almayı unutmayın.
• 1) riskinizi önceden sınırlayın. spekülasyona ayıracağınız parayı önceden kaybedebileceğinizi kabullenin. başka bir amaç için biriktirilen paralarla yapılan spekülasyonda alınan kararların sağlıklı olmadığı gözlenir. başarılı alım satım kararları için zihnin bağımsız olması gereklidir. kararların kaybetme korkusu altında verilmesi hatalı sonuçlar doğurabilir.
  
  2) kendi kendinizi tanıyın. spekülatif hareketlerde duygulara hakim olmak gerekir. eğer girdiğiniz bir pozisyon gece uykularınızı kaçırıyorsa o pozisyonu mutlaka kapatmalısınız.
  
  3) küçük başlayın. bilmediğiniz bir alanda para kaybetme tehlikesi yerine kağıt üzerinde alım satım yaparak başlayın. borsada tecrübeniz yoksa ilk alışlarınızı küçük miktarlarda ve fazla hareketli olmayan hisselerle yapın. bu işe ilk defa başlıyorsanız hareketli hisselere girmeden alım satımdaki zamanlamanın önemini kavrayın.
  
  4) ara verin. her gün yapılan alım satımlar kişinin karar verme yeteneğini köreltebilir. başarılı spekülatörler, hatalı kararlarının artmaya başladığını hissettiklerinde borsayı unutup tatile giderler.
  
  5) seans içinde karar vermeyin. kararlarınızı, etkilenmeyeceğiniz bir ortamda verin. seans anında görüşlerinize ters düşen hareketlerin planlarınızı etkilemesine izin vermeyin. daha önce düşünmediğiniz yeni fikirler oluşturmayın. iyice incelenmeden yapılan hareketlerin genellikle zararla sonuçlandığı gözlenir.
  
  6) çoğunluğa uymayın. yapılan istatistikler, çoğunluğun her zaman yanlış düşündüğünü göstermiştir. herkesin bildiği fikirlerden, haberlerden kaçının. bazı istatistik büroları aracı kurum ve bankaları arayarak borsa hakkındaki görüşlerini düzenli olarak sorar. bu görüşler iyimserlik yüzdesi olarak her hafta yayınlanır. yüzde 85'in borsayı çok iyi görmesi, düşüş belirtisi olarak kabul edilir. iyimserliğin yüzde 25 in altına düşmesi ise yükseliş belirtisidir.
  
  7) kendi fikrinizle başkalarının fikrini birbirinden ayırın. kendi kararlarımızı verdikten sonra başkalarının sizi etkilemesine müsaade etmeyin. dış görüşlerden etkilenirseniz sürekli karar değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. çevrenizde her zaman sizi ikna edecek mantıklı sebepler olacaktır. kararınızı değiştirirseniz daha sonra ilk kararınızın yenisinden daha doğru olduğunu göreceksiniz.
  
  8) emin olmadığınız zamanlarda işlem yapmayın. kendinizi her gün alım/satım yapmak zorunda hissetmeyin. başarılı sonuca ulaşabilmek için disiplinli olmanız ve sabırla iyi fırsatları beklemeniz gerekir. bir pozisyona girmişseniz sonucunu bekleyin. şüpheleriniz varsa pozisyonunuzu kapatıp kenara çekilin.
  
  9) serbest fiyatlı emir vermeyin. kısa vadede alım/satım yapan spekülatörlerin serbest fiyatlı emirlerden kaçınması gerekir. limitli fiyat emirleri kullanmak daha doğrudur. inandığımız hissede birkaç basamak ucuz alma hesabını yapmayın.
  
  10) aşağı doğru ortalama yapmayın. önceden aldığınız bir hisse ucuzlayınca ek alımlar yaparak maliyetinizi ucuzlatmaya çalışmayın. aşağı giden fiyatlarda hiçbir zaman ortalama yapılmaz. eldekilerin satışı daha doğrudur. yükselen fiyatlarda ek alım yapılması mümkündür. bunun da piramit gibi kademeli yapılması gerekir.
  
  11) yüksek miktarlardaki alımı tek fiyattan yapmayın. büyük portföyler için yapılan alımları bir kaç güne ve değişik fiyatlara yayın. ilk alım yapıldıktan sonra hareketin doğru olup olmadığını gözleyin. pazarın yönünde aksi bir değişiklik yoksa alıma devam edin.
  
  12) kaybeden bir pozisyona hiçbir zaman ek alım yapmayın. kendinize ve aldığınız hisseye ne kadar güvenirseniz güvenin eğer zarar ediyorsanız ek alım yapmayın. aldığınız hissenin düşüyor olması, sizin piyasanın yönüne uyum sağlayamadığınızı gösterebilir. maliyet düşürme çabası pozisyonu daha da kötüleştirebilir.
  
  13) zararı kesin. piyasa sizin düşüncenize ters hareket ediyorsa hata yaptığınızı kabul edin. elinizdekini satın. zararın neresinden dönülse kardır. borsaya yeni girenlerin başarısız olmalarının en büyük etkeni hata yapmış olabileceklerini kabullenmemeleridir. piyasa istediğiniz yöne dönsün diye beklemek yerine, pozisyonu zararla kapatmak disiplin ve irade gerektirir. başarının sırrı buradadır.
  
  14) zararı sevin. zararda iken satış yapmak çok zordur fakat zararı sevmeyi öğrenmelisiniz. çünkü zarar, karın kardeşidir. onurunuzu zedelemeden zarar etmeyi kabullenirseniz, zararınız sınırlanacak ve başarınız artacaktır.
  
  15) beklenenin tersini yapın. piyasada beklenen bir olayın beklenen reaksiyonu görmemesi al/sat sinyalidir. beklenen olumlu bir haberin açıklanmasından sonra sonra fiyatlar hala yükselemiyorsa düşüş olacaktır. olumsuz olay ve haberler piyasayı aşağı doğru etkileyemiyorsa yükseliş olacaktır.
  
  16) tepe ve dip noktalardan kaçının. alçalan trendde fiyatın her yukarı çıkışı, trendin o seviyeden değişeceğini göstermez. her dönüş noktasında burası en düşük yerdi diye alim yapmak size çok pahalı bir ders olabilir. tepe ve dip noktalarının kendilerini ispat etmelerini beklemek daha az zararlıdır. en tepede satmak, en dipte almak çabasında olmayın.
  
  17) söylentiyi alın, gerçeği satın. eğer bir hisse için olumlu söylentiler yayılmaya başlıyorsa alın. söylentilerin kesinleştiği anlaşılınca satın. söylentiler ilk duyulduğunda hisseye talebi artırır. dedikodular resmiyet kazandığında fiyat zaten yükselmiştir. satış yapın. siz yine de söylentilerle hareket etmeyin.
  
  18) çok kısa vadede oluşan karı alıp hisseden uzaklaşın. bazen satın aldığımız hisse birden hiç beklemediğimiz kadar hızlı yükselmeğe başlar. yükselişin hep aynı tempoda devam edeceğini sakın düşünmeyin. satış yaparak mutlaka kar realize etmelisiniz.
  
  19) küçük hesaplar yapmayın.
  seçtiğiniz hissenin yükseleceğine gerçekten inanıyorsanız ucuz almaya çalışmayın. piyasa fiyatının 10 lira altında almaya çalışırken hisseyi kaçırabilirsiniz. bir kaç kademe ucuz almaya çalışmak bazen çok önemli fırsatların kaçmasına neden olur. kararlı olun. karar verdiğiniz zaman beklemeyin, uygulayın.
  
  20) içinde bulunduğunuz trendleri izleyin. fiyat trendi en iyi dosttur. bir hissenin uzun trendi, orta vadeli trendi ve kısa vadeli trendi hakkında bilginiz olmalıdır. bazen biri yukarı, diğeri aşağı doğru olabilir. hangi zaman zaman diliminde alım satım yapmak istediğinizi tayin etmelisiniz.
  
  21) trend dönüşlerini kollayın. bazı spekülatörler alım satım kararlarını oluştururken dikkatlerini bu noktaya toplarlar. fiyatın trend çizgisi dışına çıkması ve orada kendini ispat etmesi çoğunlukla trend dönüşünü ortaya koyar. yükselen çizginin aşağı doğru geçilmesi sat, alçalan çizginin yukarı doğru geçilmesi al sinyali sayılır.
  
  22) fiyat hareketleri ile birlikte işlem miktarlarını da izleyin. fiyat ile işlem miktarının birlikte artması, alış sinyalidir. yükselişin devam edeceğini gösterir. fiyat azalırken işlem miktarının artış göstermesi satış işaretidir. kararsız fiyat hareketlerinde miktar artıyorsa fiyatın yönü belli olana kadar bekleyin.
  
  23) pazarın değişen momentumuna bakın. eğer borsa her gün yükseliyor fakat yükseliş her gün daha azalıyorsa bu pazarın aşağı döneceğini gösterir. momentum zayıflamaktadır. borsa günlerdir düşüyor fakat düşüş hızı gün geçtikçe azalıyorsa yön değiştirme zamanı yaklaşmaktadır. pazarın momentumu artmaktadır.
  
  24) kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın. bir hisse kısa zamanda çok hızlı yükselmişse alım için gerilemesi beklenmelidir. bazen bu gerileme toplam yükselişin yüzde 60'ına varabilir. hızlı bir düşüşte satış kararı alındıysa düzeltme yaparak fiyatın biraz yükselmesi beklenir.
  
  25) alım/satım kararlarınızı o günkü fiyata dayandırmayın. fiyat çok düştü, artık düşmez veya çok yükseldi artık yükselmez sanmayın. fiyatların alt ve üstüne kendiniz sınır koymayın. çünkü fiyatlar sınır tanımaz. birkaç senede hiç ummadığınız kadar yükselebilir veya alçalabilir.
  
  kaynak: borsada teknik analiz - yusuf sarı
• istisnai haller haricinde büyük balığın küçük balığı yediği yer değildir.
  
  “sabırsızların, sabırlılara para aktardığı yerdir.”
• uzun uzun tavsiye listeleri verenlerden uzak durun, kafanız karışmasın.
  
  temettü nedir ne değildir öğrenin, 100 bin, 300 bin ve 500 bin lirayla alınabilecek evlerin kiralarını kontrol edip, ortalama temettü verimi kira gelirini geçen şirketlerden biriktirmeye bakın.
  
  şirket iyi ama temettü verimi düşmüşse, boş verin. mutlaka verimi daha iyi olan bir şirket vardır.
  
  f/k oranını yıllık tahvil getiri oranlarına göre değerlendirin. örneğin benim düşünceme göre yıllık faiz oranı %12 ise, 100/12=8.5 üzerinde kalan hisseler pahalıdır ve satılabilir, altında kalanlar ucuzdur ve alınabilir. bazı şirketlerin f/k oranları 25-30 civarına gelmiş olabilir, bunları hemen pahalı diye değerlendirmemek gerekir. fiyatın bu kadar şişmiş olması ya spekülatif bir hezeyandır, ya da şirketin öngörülen gelirleri çok yükselmiştir. öngörülen gelirleri kap açıklamalarından ve basın bültenlerinden takip ederek hesaplayın. eğer az önce verdiğim formüle göre ucuzsa alınabilir, pahalıysa satılabilir. aynı şey f/k oranı çılgıncasına düşük şirketler için de geçerlidir ve bu şirketlerin, örneğin finansman giderine veya petrol fiyatlarının yükselişine bağlı olarak, genellikle gelirlerinin daralacağı beklentisi mevcuttur. o yüzden bu tür değişimlerin geliri ne kadar daraltacağını değerlendirdikten sonra fiyat ucuzsa alınabilir, pahalıysa satılabilir.
  
  son olarak yayvan ağızlı, herkese mavi boncuk dağıtan yöneticileri olan şirketlere sakın ha sakın bulaşmayın. kısa, öz, anlaşılır ve eleştirel konuşabilen yöneticilerin şirketlerini alın. yani yöneticisini araştırmadığınız, röportajlarını okumadığınız, youtube'dan hal ve tavırlarını gözlemlemediğiniz insanların şirketlerine yatırım yapmayın. kendiniz beş vakit namazında niyazında birisi olabilirsiniz, sırf bu yüzden islami tandanslı şirketlere yatırım yapmayın, çok ağlarsınız.
• sonuna kadar okursanız size faydası olacağını düşünüyorum.
  
  5 yıldır borsa camiasının içindeyim ve hep kendime neden daha erken başlamadım diye sorarım . keşke 20li yaşlarda girebilseydim. ama etrafımızda yönlendirecek. işi hakkıyla izah edebilecek birileri yoktu. bize hep borsayı kumarhane, iddia gibi anlattılar. bilgisizlik işte.
  
  şahsım adına 5 yılın ilk 2 yılı borsanın mantığını anlamaya çalışmakla geçti. zaten mizacım itibariyle hiçbir şeye öyle zrank diye atlamam. ölçer biçerim. mantık ararım.
  
  2.000 tl gibi bir parayla başladım. başlarda al-sat ile uğraştım. kaybım da oldu kazancım da. ezbere al-sat yapıyordum. fk-pd-dd bunları bile bilmeden. sonra teknik analiz öğrenmeye çalıştım. 2 çizgi çekince kendimizi bir şey zannetmeye başladık falan:)
  
  geçen yıla kadar süreç böyle ilerledi. hatta borsadan vazgeçme noktasına gelmiştim. bana göre değil sanırım diyordum. daha sonra uzun vade ile alakalı videolar izlemeye başladım. bana daha uygun olduğunu gördüm. özellikle temettü yatırımcılığının. bilanço okuma ve faaliyet raporu inceleme konularında kendimi geliştirmeye odaklandım. hala inceliyorum. alanımın ekonomi olmaması ekstra çaba sarf etmeme neden oluyor ama problem değil.
  
  2 yıldır hisse biriktiriyorum. fiyat hareketleri benim için önemsiz hale geldi. düşmüş çıkmış ilgilenmiyorum. ne krizler savaşlar gördük, borsa battı bitti dediler ama boş. yapmanız gereken sadece bu tip yamyamlara kulaklarınızı tıkamak. stratejinizi soğukkanlılıkla devam ettirmek.
  
  tabi artık çok daha yüklü girdim borsaya. ve kartopu etkisiyle meblağ gittikçe büyüyor. buna ek olarak temettüler geliyor ve onları da aynı hisselere ekleme yapıyorum. 2 tane de büyüme hissesi seçtim (en az 5 yıl vadeli düşünüyorum) onlara da düzenli alım yapıyorum. elimde toplam 7 hisse var.
  
  siz siz olun başlarda küçük parayla girin. size hangi yöntemin uygun olduğunu test edin. ama bence uzun vadeci olun. 5 hisseyi de geçmeyin. düşüşlerde panik yapmayın eninde sonunda kara geçeceksiniz. tabi seçtiğiniz hisse çok önemli, gidip dandik bir spek hisse seçtiyseniz ağlarsınız. bist 100 dışına çıkmamaya çalışın. youtube'da bir sürü temel analiz videosu var bol bol izleyin. tiyo ile iş yapmayın.
  
  borsadan ilk 2 yıl içinde soğumazsanız ömür boyu borsacı olursunuz. belki size şaka gelecek ama portföyüm planladığım gibi giderse 5 yıl içinde istifa eder onun bunun ağız kokusunu çekmem. finansal özgürlüğün en kolay kazanılacağı yer bence borsadır. tabi iyi bir strateji ve sabırla. kolay peynir sadece fare kapanında. telegram gruplarında hisse pazarlayan çakallara yem olayın.
  
  son olarak; borsa herkese göre değildir. borsanın %90'ı psikolojidir. psikolojisini iyi yöneten uzun vadede her türlü kazanır. ama tez canlı biriyseniz muhtemelen ilk 2 yıl içinde daldan dala atlayarak borsanın bir kumarhane olduğunu düşünüp vazgeçenler kervanına katılacaksınız:)
  
  borsa sabırlılar için darphanedir, bilgisizler ve sabırsızlar için kumarhanedir. bol şans!
  
  edit: arkadaşlar çok sayıda mesaj gelmiş, neredeyse beğeni sayısı kadar. hepsine dönmem zor ama zaman buldukça yazmaya çalışırım. hisse ismi sormayalım ama lütfen:)
• haddim olmayarak birkaç taktik vereyim. her daim kazanmanız diye bir şey hiçbir zaman olamaz ancak yeterince sabır gösterirseniz borsadan para kazanmamak gibi bir durum yoktur.
  
  hazırsanız başlıyoruz.
  
  1- bist 100 dışına çıkmıyoruz.
  
  2- bırakın forumları, telegram sayfalarını, 40 yıllık arkadaşımız veya babamızdan bile duysak kağıt almıyoruz.
  
  3- temel analiz öğreniyoruz. çok zor değil zaten.
  
  4- teknik analizde kendimizi kaybetmiyoruz. birkaç gösterge dışında teknik, ky'yi uyutmak için uydurulmuş bir şeydir. neden zarar ettiğinizi rasyonel bir zemine oturtun diye uydurulmuştur o analizler. herkes çizgiyi işine gelen yerden çizebilir, kulbu istediği yere takabilir, flamayı keyfine göre oluşturabilir. takılmayın bunlara. rsi, bollinger, 200ema yeterli.
  
  5- sepet önemli. farklı sektörlerden kağıt bulundurmak sektörel riskleri bertaraf eder.
  
  6- büyüme kağıdı bulmanız lazım. niş sektörler, gelecekte az sermaye ile çok kar yazacak şirketler bulursanız en fazla 3 tane olacak şekilde al/yat olarak belli bir sermaye ayırabilirsiniz. bunun içinde temel analiz ve yerel ve küresel konjonktüre hakim olmak gerekiyor tabi.
  
  7- kademeli al ve sat her daim.
  
  8- 80'e 20 kuralım vardır benim. kağıt %20 değerlendiyse %80'ini boşaltırım. sonra düşmesini bekler yine alırım. burada madde 7'ye geri dönüyoruz tabi. her zaman kademeli alıp satıyoruz.
  
  9- 8. maddenin istinası var tabi. kağıtla ilgili çok olumlu haber varsa bu kural devre dışı. misal bedelsiz gelecektir, yatırım yapacaktır, hayvan gibi iş bağlamıştır, bilanço beklenti üzeri gelmiştir vs. bu tarz durumlarda rüzgarın götürdüğü yere kadar devam. sonrasında iniyoruz kağıttan. inme zamanımız da seri yükselişi takip eden 2 veya 3 gün geri gelmeler %1-2 gibi. bu durumlar harici rutin bir borsa döneminde, ortada hiçbir şey yokken kağıt %20 değerlendi mi ufak ufak kaçacaksın. salarsa alırsın. salmazsa ve pozitif ortam devam ediyorsa yine girersin kademeli.
  
  10- para elinizdeyse hareket etme şansınız olur. o nedenle portföyün bir kısmı her daim nakitte olmalı. atıyorum 1m tl ile girecekseniz borsaya önce 300k ile alım yapıyoruz. bir felaket anında elinizde alttan mal toplamaya yetecek para olması lazım. 1/3 kuralım var burada da. 1/3 borsada, 2/3 dövizde. her daim likit olabilirim bir felaket anında. terste kalsam bile çok alttan mal toplayabilecek nakitim her daim olur.
  
  11- önceki maddeden dolayı param erir diye düşünmeyin. düzeltme her zaman olur. endeks her daim yukarı gitmeyeceği gibi her daim de aşağı gitmez. bir yerden illa ki döner. burada darbenin etkisini hesaplamak lazım. pandemi misal 2020 mart ortasında oldu. 3-4 gün zarfında mal toplayanlar iki senede paralarını 4-5 katına çıkardılar antin kuntin kağıtlardan vurgun yapma riskini almadan. misal pandemi döneminde 1 milyon tl'lik pegasus şu anda 6 milyon tl yapıyor. o yüzden kriz dönemlerini yakalayabilmek önemli. tüpraş 60'lara kadar gelmişti. al yat işte bak bu gün 273 tl. kesseler acımaz artık o dönemden beri elinde mal olanı. o zamanlar dolar 8 tl civarıydı. her türlü dolar karşısında kardasınız 2 örnekte de. asuzu falan demiyorum bakın. endeksin en sağlam kağıdı tüpraşı 60'dan kapadıysan neyine üzüleceksin.
  
  12- sepet önemli demiştik. misal bende 34 tl'den ereğli var. 69 tl'den de tofaş var. tofaş arttıkça peyderpey ereğliye kaydırdım. maliyetim 31'e geldi. tofaşı bu hafta içinde büyük oranda da boşaltabilirim 90'a yaklaşırsa, yine ereğliye kaydırırım. ereğli bu gün arttı ama çok da önemli değil. çünkü tofaş karım %20 civarı. alır karımı tutarım nakdi elimde. endeks elbette bir düzeltme yapacak bir yerde. orada girerim yine ereğliye.
  
  13- borsada bir kağıdı alış fiyatınız, doğrudan o kağıtta bekleyeceğiniz süreyi belirler. bir seferinde mesela çok pis kilitlendim garantide. 1 seneye yakın tutmak zorunda kaldım. güzel bir karla satabildim ama 1 sene boyunca bir sürü fırsatı kaçırdım. o nedenle fiyatı her daim aşağı çekebilecek nakiti bulundurmak önemli.
  
  14- tavan tavan giden abuk sabuk kağıtlara elimize tuzluk alıp koşmayacağız hiçbir zaman. bunu uzatmaya gerek yok. öyle işte. bırakın yapsın tavanlarını. o sizi ilgilendirmez. geriye dönüp baktığınızda bir fırsat kaçırmışsınız gibi gördüğünüz o kağıt bazı insanların da yuvalarını yıkıyor taban taban gitmeye başladığında.
  
  15- oluşmuş bir grafiğe bakıp şuradan alsaydım, şuradan da satsaydım demek dünyanın en kolay işi. onu eğitimli bir maymun bile yapabilir. o yüzden geçmiş verilere bakıp kendinizi paralamayın. bizim geçmişle işimiz sadece eğilimi gözlemlemek. önemli olan gelecek.
  
  16- bir kağıdı alırken beklentinizi her daim belirlemiş olun. kafanızda bir kar oranı belli olsun. oraya ulaştı mı satın. misal ben şimdi uzuncuyum. ama geçen sene çok al/sat yaptım. %2 ile hareket ettim. 30 dakikadan 2 güne kadar al/sat yaptım hep %2 ile. oldukça zor, sürekli takip gerektiren bir çaba.
  
  17- üstteki madde ile bağlantılı olarak yatırımcı profilinizi, risk algınızı belirleyin. yatırım, tamamen kişinin risk algısıyla ilgili bir durumdur. yine kendimden örnekle fiziki hiçbir karşılığı olmayan kriptolar benim için kumardır ve oldukça risklidir. para kazanabilir misiniz kriptodan? elbette... kaybedebilir misiniz? tabii ki. risk işte budur. bazen şöyle şeyler görüyorum. atıyorum adam 20.000 dolar olsun btc'ye tam portföy girerim , nasılsa 200.000 dolar olacak diyor. işte risk algınızı bu noktada oluşturmanız lazım. bir varlığa (sanal veya gerçek) yatırım yapma aşamasında o varlığın x10 yapabileceğini düşünüyorsanız, /10 yapabileceğini de hesaba katmanız lazım. borsa için de geçerli. bende smrtg diye bir kağıt var. 15 tl'den aldım ve seneye 150-200 tl olacağını düşünüyorum. demek ki 1,5 tl'ye kadar düşme ihtimaline de hazır olmam gerekir aynı süre zarfında.
  
  18- yatırımcı profili konusuna geri dönersek borsada sepet ne kadar önemliyse, borsa dışı kanallarda da yatırımlarınız olması lazım. dediğim gibi 1/3 kuralı ie hareket ettik ve yatırıma ayrılabilir paramızın 1/3'ünü borsada tuttuk. kazanmaya başladık mı ne yapacağız? 1/3 oranını her daim koruyacağız. sepet çeşitlendireceğiz. atıyorum 60.000 tl'miz vardı. 20.000 tl borsaya koyduk ve 40.000 tl dolara attık. gel zaman 20.000 tl'miz 25.000 oldu. toplam portföy 65.000 tl oldu. hemen 5.000'i çekeceğiz ve 3.400'ünü yine dolara (veya euro. hangisi ucuzsa. şu anda dolar pahalı euro ucuz. ben olsam euro alırım.) kalan 1.600 ile yeni bir kağıt alabilirsiniz mesala. portföy büyümüş olur.
  
  19- üstteki madde ile ilintili olarak yine kendimden bir örnek vereyim. bu sene temettü emekliliği yoluna baş koydum. gelen temettüler ile misal 5.400 lot isyat aldım. cebimden para çıkarmadan, gelen kar payları ile, hiç elimde olmayan bir şirkete ortak oldum. üstelik bu da temettü dağıtan bir şirket. seneye de mesela egeen (veya başka bir kağıt) eklerim gelen temettüler ile.
  
  20- yatırımın amacı nakit akışı yaratmaktır. nakit akışı yaratmayan bir şey yatırım sayılmaz. örnek üzerinden anlatmak gerekirse, oturmak için alınan bir ev veya binmek için alınan bir araba yatırım değildir. bunlar nakit akışı yaratmaz. hatta nakit çıkışı yaratır. araba almak, devlete de bir araba almanın yanıda, bir sürü vergi, bakım, sigorta, masraf, muayene vb. harcamaları da yanında getirir. ama bir araba alıp taksiye çevirerek işletmek bir nakit akışı yaratır. hatlı dolmuş almak nakit akışı yaratır. iş makinası (forklift vs.) alıp kiraya vermek nakit akışı yaratır. ikinci bir ev alıp kiraya vermek nakit akışı yaratır gibi gibi...
  
  21- o nedenle nakit akışı yaratmanız lazım. borsada kazandıkça bu tutarları az/çok demeden biriktirerek nakit getirecek kanallara aktarmanız lazım. nakit akışı geçiminizi rahatlatır, hatta bir noktadan sonra kesseler acımaz noktasına gelirsiniz (şansınız yoksa yaklaşık 10 yıl, şanslıysanız 2-3 yıl da olabilir.)
  
  22- sabır en büyük erdemdir borsada. elbette bir yerde terste kalacaksınız. buna katlanabilmek lazım. verdiğim taktikler zaten hep bu gibi durumlara katlanabilmek için. 1 ay sonra lazım olacak parayla tek kağıda girip kendinizi sıkıştırmayacaksınız hiçbir zaman. gelen maaşla ufak ufak alacağız veya kenarda paramız varsa 1-2 yıl lazım olmayacak, onunla hareket edeceğiz. kendimize oyun alanı açmak bizim elimizde.
  
  son söz olarak da şunu yazayım. orta vade kısayı, uzun vade ortayı her daim yener. en iyisini umun ama adımlarınızı en kötüsüne hazırlanarak alın.
  
  balkanlardan gelen soğuk hava editi: yeni maddeler eklendi.
• kim olduğumu borsayla ilgimi vs acıklamadan sadece öneriler sunacağım , ister dinleyin ister dinlemeyin,nasılsa hem burada hem tüm türkiye’de herkes borsacı,dovizci,forexci , umarım işinize yarar tavsiyeler
  1) sular yükselince balıklar karıncaları,sular çekilince karıncalar balıkları yer bunu hepiniz biliyorsunuz,o zaman karınca yada balık olmayın,suya uyum sağlayın,adam smith’ten beri kapitalist sistemde piyasaları yöneten elin sahibi yok, hakikaten yok,bazı arkadaslar yukarda ak parti yandası olmayana yedirmezler fln demiş, ne akpartisi ne hükümeti güzel kardeşim,istersen borsanın baskanı ol istersen ekonominin bakanı, dedin ki ben parayı bulayım yandaslarım vursun hadi bakalım halkbank hisselerini ucuralım, aldın ucurdun ucurdun ucurdun , tak, abd halkbank genel müdür yardımcısını tutukladı,ne yapacaksın abd baskanını mı azarlayacaksın, bak canım kardesim filden büyük fil avcısı var,elin deutsche bank’ı tek basına , tek ba şı na! senin ülkenin tüm bankalarının toplamından daha büyük, adam senin yaptıgı spekülasyonu tek tuşuyla bozar,bunları geçin, ne karınca partisi ne balık partisi,geçin bunları “invisible hand”e inanın,suya uygun davranın
  2) ne olduğunuza karar verin,günlük rızkının peşindeki bir çakal iseniz (burada çakal hayvan cinsi olarak kullanılmıs asla argo-hakaret anlamı tasımamaktadır) ortadaki avdan bir iki parca koparıp kacın, bu şu demektir , borsa hafif hafif yükseliyorsa bir noktadan girin aldıgınız rakamın yüzde iki - üç üzerine talimat verip satın ve cekılın, cekilin güzel kardesim çekilin siz çakalsınız aslan değil avın sahibi siz değilsiniz payınızı aldıysanız gidin , diyelim çakallığı iyi başardınız öğrendiniz,kopardıgınız birkimleriniz ana paranız kadar oldu, kurtluğa geçebilirsiniz,kazandıgınız parayla inandıgınız bir avın (hissenin) peşinde bir süre koşabilir takıp edebılır alıp bekleyebilir efor sarfedebilirsiniz,lakin siz aslan değilsiniz,avınızı yakalayın yiyin ama daha buyuk canlılar sıze saldırıyor zarar veriyorsa ölümsüz değilsiniz zararı sineye cekın yaralarınızla geri dönün,iyi bi kurt olduysanız aslanlığa gecebilirsiniz,kazandıgınız paralar anaparanızın ıkı uc katı olduysa istediğiniz hisseye düşerken! düşerken düşerken! bak düşerken diyorum! girebilirsiniz, rüzgarın dönüp kara gecmesini bekleyebilirsiniz, ama hiç bir senet tavan yaparken alınmaz aptallıgın luzumu yok hiç bir aslan kendinden daha ondeki aslanların kovaladıgı avın pesınde kosmaz , hepsini güzelce yaptınız mı , şimdi fil olabılırsınız kocaman bi cüsseniz , hiç bir canlının size zarar verebılecek haddi yok iken takılın ormanda ister hisseye girin ister altın alın ister dolar kafanıza göre, ama güzel kardesim siz siz olun ne oldugunuzu bilin
  3) teknik gösterge var mıdır,vardır,nedir teknik gösterge, der ki size ey kurt bu gordugun ceylan saglıklı ıkı yasında saatte 100 km ile kosabilir,sende bakarsın kendine ya ben maksımum 80 ile kosabılıyorum dersın vazgecersın,teknik budur,ama teknik size ceylanın ayağının tasa takılıp takılamayacagını veyahut o gun hasta olup olmadıgını veya sız kovalarken baska avcıların da karsıdan onu kovalamayacagını soylemez,hele bizim ulkede kurtun kovaladıgı ceylanı avcıların vurması da buyuk ıhtımaldır,bilin teknik ama cok takılmayın aslolan sizin arzunuz ve kader kaza şartları
  4) dünya bir günde terse dönmeye baslamaz,gunes mılyarlarca yıldır dogudan doguyor,sular yukardan asagı akıyor, kendınızı alemi cihan sanmayın , bi hisse cakılıyorsa abi çok düştü ben bunu alayım hiop terse doner demeyin,dönmez,şimdi diyeceksiniz ki az once de duserken al dıyordun,evet kardesım de fark su,mesela migros hisse senedi,gecen sene temmuz 30 tl imiş bugun 15 tl, şimdi bakıyorsun bu hisse 20 yıldır tabanı 13 görmüş,yani tabanda şu an, bir yılda yarıya düşmüş,peki niye, caddendeki migros kapandı mı,hayırgecen seneden bugune bakıyorsun şubelerı yuzde 20 artmıs cirosu artmıs kipayı almıs buyumus vs,peki ne olmus yarıya dusmus, ee ulkede krız olmus borsa dusmus bu da dusmus bi de euro borcu varmıs euro cıkma ondan olmus,tamam ne oldu battı mı migros ,yok,ülke battı mı yok,ee,eesi şu bunu burdan al tamam ama bil ki sen 15 ten alınca 13 e 11 e dusebılır,bil,kendini hazırla,ilerde çıkar de inan güven oyle al
  5) kardesım mümkünse bist 30-bist 100 al vioptan,hisselerde sahtekarlık olur tüm borsada olmaz,bunu yapamıyorsan bunların içindeki hisselerden al,gidip tatıl yaptıgın 200 yataklı otelın hissesini alıp burada aglama
  6) kardesım kendi paranla yatırım yap,el şeyiyle gerdeğe giren güvey değil gelin olur, deme ki param yok,artık para mühim değil,viop’ta 100 dolara 20 bin dolarmıs gibi işlem yapabılıyorsun,tabi bunu yapma riskli ama babanın emeklılık ikramıyesını batırmandan değil
• borsada hatri sayilir kar elde etmis biri olarak yazmaya baslayayim, yazi biraz uzun olacak sabredip okuyun.
  
  borsada ilk alti ayim kaybetmekle ve isin jargonunu ogrenmekle gecti. benim salakligim bu ise girerken yallah diyip girmek oldu, cok para yaktim ilk sene. ilk girdigim ve yatirim yapmaya basladigim zamanlar tamemen yatirim olarak degilde kumar olarak bakiyordum mentalite olarak. bu birinci yanlistir borsada. bu isin mihenk tasi ilk oncelikle sabirdir, yatirim yaptiginiz miktarin normal hayatta sizin elinizde somut olmasi, sizin hayatsal islerinizi aksatmayacak ve herhangi bir zor duruma sokmamak uzerine olmalidir. bu borsayi ogrenmek isteyen veya baslayan arkadaslarin bilmesi gereken ilk kuraldir.
  
  ikinci en onemli kural, bu piyasada tahtaci ve spek denilen iki tip vardir. tahtaci kagitla istedigi gibi oynayan, kagida yuklu girmis kisilerdir. bu bir bankanin yatirim ayagida olabilir, herhangi bir kiside. bu kisinin amaci yuklu miktarda kelepirden girdigi kagidin sisirilmesini ve talep gormesini saglayarak atlatilacak dirsekden sonra elindeki kagitlari satip kacmaktir. buyuk vurgun veya silkeleme deriz jargonda buna. tahtacilar kagidi satarken aylik veya yillik hissenin ilk olarak direnclerini hedef alir. direnci asan hisse yeni baslamis veya tavsiye almis kisiler icin iyi bir yatirim tavsiyesi olarak gozukebilir. eger yeni girdiyseniz veya borsayi ogreniyorsaniz, olabildigince hizli buyuyen veya hergun karla kapatan kagitlardan kacin, buda ogrenmeniz gereken en onemli ikinci sey. spek dedigimiz ise, tamamen tahtaciya calisan kisilerdir. kagit hakkinda manipulasyon yaparak oldugundan fazla sisirilmesine veya dusuk gosterilmesine olanak sunar, tahtacinin internet aleminde troludur kisaca.
  
  ucuncu onemli sey ise öncelikli olarak takas analizi ve ardından isteğinize göre teknik ve temel analizdir, takas ve temel analizibilmeden bu ise girmeyin arkadaslar, bir kagidin yatirim olarak degerlendirilebilmesi icin birden fazla parametre kullanilir, bunlardan sadece birisi indicatordur. sadece indicator uzerinden yatirim yapmak sacmaliktir. takas ve temel analiz bu işin olmazsa olmazidir, temel analizde koyarsanız yanına nice 2 have olur. peki nedir analiz ? takas, temel teknik analiz kagidi her yonuyle ele almanizi saglar. parametreler yatirim yapanlara gore degisebilir, bunlari size kisaca ve basitce anlatayim,
  
  ** edit: bir arkadas yazmis temel analizde fk lar pd dd ler geciyor diye, dogrudur. ben temel ve teknik olarak bolmek gerine hepsine teknik analiz diyorum, burada zaten grafik yorumlamamizin imkani pek yok.
  
  fk orani: fiyat bolu kazanc demek. fk si 10 olan kagit fksi 5 olan kagida gore daha iyi yatirim tercihi olabilir, fakat bu yazdiklarimin hicbiri karar verme asamasinda tekli parametre olarak kullanilmamali. fksi 30 olan bir kagit karda saglayabilir zararda.
  
  pd/dd: bu oran birden buyukse kagidin pahali oldugu birden kucuksede kendi piyasa degerinden ucuz oldugu anlamina gelir, mesela pd/dd si 0,40 olan bir kagit degerinden ucuza islem gorurken 25 olan kagit ederinden fazla anlami tasir. 25kat pahali olan kabaca bir kagit 50 kata cikabilir. 0,40 pd/ddli bir alim firsati gorulen kagit daha dipleri gorebilir.olabildigince sade ve yeni baslayanlara yonelik yaziyorum. detaya inmeyecegim.
  
  **** takas analizi : gozunude bir kağit kestirdiniz, matriks veya idealdatadan lisansınızı alıyorsunuz, bu kağıtta kim satıyor kim alıyor not ediyorsunuz, takas dökümünden kağıdın lotları kimin elinde görüyorsunuz, kağıdın yükseldiği dönemlerde kimin mal aldığına kimin sattıgına bakıyorsunuz, bu aslında almak istediğiniz kağıtla sizin aranızda kurduğunuz ilk somut adım diyebiliriz, çünkü somut olarak para giriş çıkışlarını görüyorsunuz, bu analizi kafasında oturtan adam işin yüzde %80'ini çözer. gerisi zamanla, şarap gibi yıllanmaya bakar.. deneyim kazandıkça spegin, tahtacının peşine takılırsınız, tahtacının uğradığı tarihleri bilirsiniz, gözünüz kapalı tek parametreye bakarak deli paralar kazanırsınız...
  
  sermaye/varliklar ve piyasa degeri: sirketin temel kalemleri. taban gordugu en kucuk deger tavan ise en yuksen degeri kagidin diyebiliriz.
  
  indicator: sizin yerinize tahminde bulunabilen program kisaca.
  
  dusus ve yukselis trendleri: hissenin kumulatif artip azalmasi, bir surectir. basindan yakalarsaniz ekmek yersiniz.
  
  birazda jargondan ekleyelim temel kelimeleri..
  
  hisse arbitrajlama: 3.30 luk hisseniz var hedefiniz 3.35 diyelim. 3.35 e emir verdiniz sattan hisse 3.35 oldu ve satti, pusuya yatip hissenin tekrar dusup alim firsati dogurmasini beklemek diyebiliriz. tekrar ayni hisseyi 3.16 dan almak gibi.
  
  tahtasi agir: yavas ilerleyen hisse senedi
  
  direnc: hissenin asmakta zorlandigi fiyat.
  
  destek: hissenin fiyat dususunun durmasinin beklendigi seviye.
  
  tahtasi hafif: onunde engel bulunmayan dirence kafa tutup asabilme potansiyeli olan hisse.
  
  pullback atma: yatirimci icin ikinci alim sansi.
  
  arkaya pullback: pullback durumu olsa bile, alinmamasi gereken hisse.
  
  kot yeme: usulsuzluk yapan firmalara spk nin ban atmasi.
  
  ayi piyasasi: gelecekte fiyatlar duser karamsarlik olabilir.
  
  boga piyasasi: gelecekte daha iyimser. gelecekte fiyatlar yukselme egiliminde.
  
  bedelli: sirketlerin degerlerini sermaye artirimiyla normalden fazla itelemesi.
  
  cekic: piyasalarda yukseliş beklenir.
  
  spek: vatan haini
  
  temettu: guvence
  
  dipci: kagidi ucuzdan toplayıp yukardan veren arkadaslar.
  
  iteleme kagit: hacimsiz hisseye doldur bosalt yapilmasi. alakasiz sekilde inip cikmasi. gunluk saatlik alsatcilarin gozde yeri.
  
  silkeleme: kagidi sisirip tavandan girenlere elindeki kagidi kakalayip gitme, panik baslar herkes kacmaya baslar gunluk dibe cakislar gorebilirsiniz. bugun hatta cok guzel ornegi oldu.. isim vermeyeyim.
  
  alim emri: hisseyi al. senden yukarda fiyat veren varsa ilk onun dedigi oluyor.
  
  sat emri: hisseyi sat.
  
  bist 100: borsa istanbul'da işlem gören, piyasa değeri ve işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse burada bulunur , bolca akbaba var. xu100 kodu.
  
  bist 30: viop+ doviz. uc ayda bir yenilenir, 30 kagitta burada var. 4 grubu var a,b,c,d
  a en yuksek fdp degerine sahip, d ye kadar azaliyor. xu030 kodu.
  
  fdp: fiili dolasim pay orani. bistte islem goren paylarin halka aciklik oranini gosterir.
  
  viop: vadeli islem opsion piyasasi. kimine göre daha garantici, spot piyasaya gore daha yuksek risk, az miktarla yatirim saglayan piyasa. spk denetiminde burasida. vergi avantaji var stopaj 0. kaldıracli islem yapilir kariniz da zarariniz da x5.
  
  vadeli islem sozlesmeleri : viopda islem goren kiymetlerin onceden belirlenmis fiyata gore alim satim isleminin yapilmasi. sabit fiyat.
  
  spot piyasa: alim satim oldugunda fiyatlara saniyesinde yansiyan piyasa. örnek olarak hisse senedi piyasası.
  
  kaldirac piyasasi: risk buyuk getiri buyuk, dogru adimi atmazsaniz direk cukurun en dibine cakilacaginiz piyasa. kaldirac arttıkca riski iki ile carpin o derece sacma bag var aralarinda. spk ana paranin maks 1/10 belirlemistir. forex bu piyasaya ornek.
  
  *viop kaldıraç oranı = sozlesme buyuklugu/ baslangic teminati
  
  bist100 ve bist30'unda bir degeri direnci ve destek noktasi vardir. birde bist 50 var, o uvey evlat.
  
  tavandan sat: kagit borsada atiyorum 9,5 gozukuyor ama al dediginde kagit 10.1 gibi sacma birsey cikiyor. bu tavana cakilmis kagidin degeri oluyor.
  
  git-gel : gunluk bes kademe ileri gidip bes kademe geri gelen hisseler icin kullanilir, gittigi kademe kadar geri gelen yani.
  
  keriz silkeleme: silkelemede yapilan seyin bir farklisi. bunu tahtacilar yapar. 3.19 den kagit aldim, 3.30 a sisirttim. 3.30 da toplu sat verdim, gunluk yukselis trendine giren kagit icin tavandan siraya girecek dolu adam bulursunuz. tahtaci hepsine 3.30 dan kitleyip kagittan kacar, al sat dengesinde sat emri one gectigi icin anlik cakilma yasanir, bazilari kagittan kacmaya baslar kacma basladikca saatlik kagit 3,19 a duser. tahtaci 3,19 dan doldur bosaltla tekrardan hisseleri toplar.
  
  bant: kagidin alim ve satim emirlerinin kafa kafaya gitmesi.
  
  kafa girmek: hisseye ederinin cok ustunde girmek.
  
  hedge: riskten korunma
  
  aciga satis: elinde olmayan menkul kiymetin odunc alinarak satilmasi, aman uzak durun cok risklidir.
  
  vsvs uzar gider yatirimcinin dusuncesine gore.. en temellerini dilim dondugunce yazdim. terimleri neden yazdim, internette birseyler okuyup takip etmek isteyen, yeni baslayan veya ogrenen arkadaslar okuduklarinin cogunu anlamaz. cok kullanildigini gordugum aklima gelen seyleri yazdim. konuya geri donelim..
  
  borsada al sat ve tut vardir, basit olarak. bir kagidi alirken asla ve asla tavsiye uzerine alip satmayin, yatirim yapacaksaniz ne istediginize karar verin kisa ve orta vadeli kar beklentiniz varsa, sektorel gelismeleri, ekonomik verileri, ulkenin durumunu, yatirim yapmayi dusundugunuz sirketin bilancolarini, kap haberlerini ve faliyet raporlarini okumak zorundasiniz.
  
  iste bunlari okuyup anlamak icin teknik bilgi ogrenmek zorundasiniz. bilancoda her kar yazan kagit ucsaydi borsadaki herkes zengin olurdu, bu parametreleri kagidin direnclerini, grafik uzerinden de okuyabilmelisiniz.
  
  temel olarak bunlardan olusuyor, teknik bilgi sart. tavsiye uzerine alsat diye birsey yok. amator olarak baslayacaksaniz bir hesap olusturup ufak paralarda teknik analiz ve kendinizce belirlediginiz parametreleri kullanarak yatirim yapin. uzun vadede cok az kagit sizi uzer, o yuzden uzun vadeciyseniz bu isin yuzde ellisi sabir, son olarak kendinizi cok kaptirmayin yatirim guzeldir, ytd :)))
  
  ---teknik bir kac ekleme daha yapayım---
  
  * hisseye para giriyor, al satın onunde ilerliyor ise bu hissenin yükselis trendine girme imkanı olduğunu gösterebilir.
  
  * hisse yükselişte olupta para cıkısı oluyorsa tepe noktasına erismis olur.
  
  *hisse düşüyor para girisi oluyorsa hisse dip noktasına ulaşmıştır.
  
  *panik reaksiyonu: doyuma ulasmıs kagıtta aniden satış emirlerinin verilmesi sonucunda düşüş yaşanırken, yatırımcı da oluşan sat istegi.
  
  *kücük girdiyseniz, portföy cesitlendirme sacmalıktır. yumurtaları tek bir kagıtta toplayıp beklemek kücük yatırımcı için daha mantıklıdır. cünkü yüksek meblalardan günlük al satcı degilseniz, kücük yatırımla orta kısa vadede kar elde edemezsiniz.
  
  * alım yapmak icin en uygun saatler sabah 10-11 arasıdır.
  
  * tahtacılar tatil aralarında veya borsanın kapalı oldugu günlerde parasını ele çeker. buna cash on hand deriz, cunku olası bir kötü senaryo durumunda 10 liralık kagıdı yüzde on deger kaybı günlük tahtacıyı batırır. borsa kapanmaya yakın sat verir, ilk sıralardan acılınca al ile tekrar girer. buda kagıtta gün sonlarına dogru düsüs gösterebilir, suni bir düşüştür.
  
  * eğer sabırlı ve uzun vadeli yatırım yapan bir borsa yatırımcısı olmaya karar verdiyseniz, unutmamanız gereken en önemli şey, almak için de sabırla beklemeniz gereğidir. iyi zamanlamayla yapılan bir alış, daha ilk günden, ilk haftadan kazandırmaya başlar, en azından riskinizi düşürür. bir hisseyi gözünüze kestirdiniz, izleyin, gerekirse 2 yıl almadan bekleyin, borsadaki dalgalanmalar size o hisseyi uygun fiyatlardan alma şansı verecektir. bizde küçük yatırımcının en büyük problemi vade değildir, genellikle alışlarını zirveye yakın fiyatlardan yaptıkları için çok uzun süre zarardan kurtulmayı beklerler. oysa zarardan kurtulmayı bekleyecekleri sürenin çok azını almak için beklemekle geçirselerdi, bu sabır onların en büyük silahı olurdu.
  
  *cogunluk nereye gidiyorsa tersine gidin. dun iki kimya firması mesela birisi günlerdir yüzde on geri atıp pullback icin sinyal çakıyordu. diger kimya firması ise maske yapacağını acıkladı ve şişti, dikkatleri oraya çekti herkes tavandan girdi, tahtacı patlattı ve diger düsüs yasayan kagıda girdi. herkes tavandan aldıgı kagıtlarla kaldı.
  
  * diyelim bin liralık bir yatırım yapacaksanız, girdiğiniz hissenin fiyatı 20 liranın üzerinde, fakat bir beklentiniz varsa bin lirayı bese bolun, ilk gün iki yüzlük alın, kagıt öbür gün düserse bir iki yüz daha atıp daha fazla miktarda alın. lot sayınızı ufakta olsa artırır kagıttan daha fazla kar ile yatırım beklersiniz. obur turlu dusus degilde yükselis olursa, alarm kurup kafanızdaki fiyattan sıraya girin. direk gidip paranızı abanmayın.
  
  * kaybeden bir pozisyona hiç bir zaman ek alım yapmayın
  
  * tavan tabandan olabildiğince kacın, ortalardan seyredin.
  
  *trendleri sektorel gelismeleri hergun takip edin. yatırım yapacağınız firmanın son bilancolarını, kap faaliyet raporlarını okuyun.
  
  * hedef belirleyin, bu hedefe uyun. buyuk yatırımcı olmak icin bu en önemli maddedir. 3 den kagıda girdiniz hedef 4,30 diyelim. kagıt 4,30u gordugu anda satın, isterse kagıt 20 lira olsun. hedefinden satmak bu iste basarıyı getirir.
  
  * kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın. bir hisse kısa zamanda çok hızlı yükselmişse alım için gerilemesi beklenmelidir.
  
  * trend donuslerini iyi kollayın, ornegin virus türkiye'ye geldiğinde 70 liralık kagıt 20 lirayı gordu. fırsatları takip edin.
  
  ek: ilerleyen zamanlarda entryi daha fazla teknik bilgi ile dolduracagim. imla hatalari olabilir kusuruma bakmayin.
  
  --ucuncu edit---
  
  arkadaslar cok sayida tesekkur mesaji geldi, yaziyi devam ettirmem icin bir suru mesaj aldim. bos vakit buldukca eklemeler yapmaya devam ediyor olacagim, simdi birkac ekleme daha yapalim.
  
  * trend donuslerinin oneminden bahsetmistik. fakat burada atladigim konu su oldu, mesela 70 liralik kagıt 20 liraya dustu, o kagidin 70 lira olacagini dusunup yatirim kesinlikle yapmayin, bu bir firsat olabilir, evet haklisiniz ama bilancoda 450 milyon lira zarar yazmis atiyorum bir sirkete bunun ederi 70 lira diyip girmek parayi yakmaktir, cok ama cok uzun sureler beklemek durumunda kalabilirsiniz. bi kere kagidin sismesi icin, ya tahtacinin oyuna dahil olmasi gerek yada insanlarin uyanip artik aa bu kagit 20 lira bende yatirim yapayim algisina sokulmasi gerek. suan corona sebebiyle bazi sektordeki kagitlar dibi gordu, bazilarida tavan yapti. yatirimci her zaman o gunun kosullarina gore hareket eder, olu sektore parasini sokmaz. sektor ismi versem yatirim tavsiyesine girer, bir arama ile ulasabilirsiniz.
  
  * kisa vadeciyseniz bile her dakika ekrana bakmayin, kagit her geri gittiginde bir sure sonra kafayi yersiniz, kagit surekli yukselir bu seferde neden bu kagit direnci asamiyor dersiniz. bakmayin, islem yapacaksaniz en uygun saatleri yazdim. sat emri icin kafanizdaki alarmi kurun. arkaniza yaslanin.
  
  * twitterda kendini borsaci olarak gosterip ytd ama borsa hakkinda goruslerimi paylasiyorum diyen sayfalarin alayi uckagitcidir. yazida spek demistik, spek bunlar iste. iyi giden hissenin teknik analizini yapip neden twittere koyarsin ki? bu kadar beklentin varsa buyuk gir sen ye ekmegi. hicbirinin borsayla uzaktan yakindan alakasi yoktur, okumamis etmemis insanlar cogu.
  
  * bir yatirimcinin en buyuk dusmani insani yanidir, duygusuz olacaksiniz bu iste.
  
  *dipcilik yapip dusukten girerseniz ornek 3 den girdim hedef 15. bunun icin gercekten beklemek zorundasiniz. yada cok ekstrem hacim genislemesi, yatay para buyumesi veya talep gormesi gerekir kagidin.
  
  sirketin hacim atmasi: isletmenin faliyet veya kap raporlarinda yeni faliyet yerlerini aciklamasi. iki cimento firmasinin birlesme karari vermesi mesela, lokasyonu x olan bir isletmenin lokasyonu y olan yere fabrika acmasi gibi. hacim atma budur.
  
  * borsada her zaman alaylilar daha cok yer, bunun sebebi borsanin ciktigi gunden beri kurallarinin degismemis olmasidir. eski kurallar devam eder.
  
  * sirketlerin cogu gizlilik anlasmasi imzaladigi icin patlayamaz, borsada islem goren sirketler yaptigi faliyetlerin belirli kismini kap ile duyurur.
  ornegin, bir firma koronavirusle mucadele icin ultraviyole elektrik kiti uretiyor, ama bunu aciklayamiyor. aciklasa piyasa degerini x5 yapin
  
  * cok onemli bir detayi atlamisim, siz al emri verirken mutlaka birisinin sat icin sirada olmasi gerek. aynisi tam tersi icinde gecerli.
  
  * ne kadar borsa turklere ozgu gibi gorunsede, buyuk ekmegi yabanci yatirimcilar yer, cogu borsa oyuncusu bunun farkinda bile degildir. borsanin daha cok yerlilesmesi ve millilesmesi herkesin daha hayrina olacaktir.
  
  *farkli yollardan birisi ise, birikim yatirimcisi olmak. benim bu ise baslayan butun arkadaslara tavsiyem budur, teknik analiz ogrendikden sonra kucuk olarak girecekseniz, yukardaki maddelerimden birinde yumurtalari ayni sepete toplamanin mantikli ve daha cok kazanc saglayacagindan bahsetmistim. birikim yatirimcisi olmak icin, birden cok kagidi onunuze koyacaksiniz, hepsinin parametlerine bakip tek tek kagitlari eleyecekseniz. sona kalan kagida bir sinir koyacaksiniz kafanizda, ornegin bu kagidi ben 3.05-3.15 bandinda aliyorum, hissenin direnci 3.70 olsun. surekli ayni kagit uzerine yogunlasip 3.05- 3.15 bandindan alip 3.60 dan satiyorum olmali. bekleyin sabredin, dusus yasadiginda tekrar yatirim yapin, kaybedecek zamaniniz yoksa hizli bir trend ve sektor analizi ile baska bir alana yonelin. bunu uzun bir surece donusturmeye calisin.
  
  ***** benim yatıırma başlayacak arkadaşlara tavsiyem, buradakilerin yazılanların tam tersine belirledikleri bir hisse üzerine yogunlasmaları ve bu dusunceyi tamamen savunuyorum. bu hisseyi öncelikle yakından tanıyacaksınız, analizini ediceksiniz, alım yapacaksınız ama paranızın hepsiyle değil bir kısmıyla, ilerde düzeltme veya düşme durumunda ek alım yaparak maliyetinizi düşürüceksiniz. birden çok hisse yerine yumurtaları tek sepette toplamak hem daha kolaydır hemde daha az stresli, yatırım yapacagınız hisseyi cok iyi tanımanız gerekli.
  
  --dorduncu edit--
  
  * bilancoyla ilgili bir kac can alici noktaya deginmek istiyorum, bazi yatirimcilar sadece aciklanan bilancolara gore yatirim yapar, bu kabul edilebilir bir durumdur. cunku bilancoda gecmis bilancosunun ustune 2.5 kat koymus sirket pek yerinde seyretmez, hem yatirimcilar icin cazip hale gelir. hemde yatirimci parasini yatirirken pek tereddut etmez kagit siser.
  
  *bilancoda en dikkat edilmesi gereken hususlar net kar ve faliyet kari olmalidir, favok.
  
  favok: faiz amortisman ve vergi oncesi karlilik.
  
  --besinci edit--
  
  * arkadaslar yatırım tavsiyesi isteyenler oluyor, herkes kendine bu işte, lütfen kimse alınmasın, benim dedigim kagıda bile gidip yatırım yapmayın. size bir akıl verilmiş, lütfen araştırın kullanın aklınızı, borsada yatırım yapanların cogu okumamıs etmemis iddiacı tayfa, dunyadan haberleri olmayan cope tonla para basan insanlar, bu insanlar icinde yükselmeniz ve kar elde etmeniz basit, bu saydıgım tayfa kapa girip haber okumaktan aciz, tavsiye üstüne al sat yapan lesciler. %95'i kaybediyor, cevrenizde illa duymussunuzdur borsada bir ev parası yaktım diye. bu tiplerden bolca mevcut, aklınızı çalıştırın. kimsenin lafına tekrardan dedigim gibi kagıt alıp satmayın, özellikle twitterdaki dolandırıcılara paranızı kaptırmayın.
  
  * bilancodan devam edelim, bilancoda en önemli kalemleri yazmıstık, bilanco incelerken biraz daha teknik dusunmek gerekli, yani işletmenin acıkladıgı son bilanco bu işteki en önemli somut delildir fakat, borsada öngöremedigimiz bizimde boyumuzu aşan garip olaylar oluyor, uzun süredir izledigim firmalardan biri 33 milyon zarar açıkladı bir önceki bilançoda, son bilançosu ise 21 milyon lira kar yazdı, ters köşe yaptı herkesi, kapada haber düsmüyordu ayrıca bu firma.
  
  *karşılaştırmalı bilanço teknigi kullanılmalı, son dort bes dönem bilancoları izlenmeli. bazıları yatay analiz kullanır bilanco izlerken.
  
  ** yatay analiz: işletmenin bilanço ve gelirlerininin degişimini gösteren analiz. temel iki madde var şirketin karlılıgı ve şirketin satış miktarı.
  
  ** dikey analiz: bilancoda karlar ve zararlar bir tarafa toplanır, elma armut gibi. sirketin karlılık oranını yuzdeye vurur, geçen bilanco x birim mal sattım %10 kar ettim, son bilanco y birim mal sattım karım %25. bu dikey analiz.
  
  ** rasyo analizi : şirketin acıkladıgı iki bilanco var diyelim. biri martta biri temmuzda, 2020 yılı için açıklanan bilanco kalemlerini birbirine bölüp diger yıllara analiz edersek buda rasyo analizi oluyor, pek kullanılmıyor artık. yatırımcılar içinde bulundugumuz yılın acıklanan bilancosuna göre yatırım yapıyorlar artık.
  
  ** bilancoyu kısaca özetlemek gerekirse donen duran varlık şirketin yatırımları diyebiliriz. dönen varlıklar kısa süreli yatırımları duran varlıklarda genellikle uzun vadeli yatırımları gösterir. muhasebe olarak dusunmeyin, borsa ayagı böyle.
  
  * kitap tavsiyesi isteyen bir kaç arkadaş oldu, onlara yazdıgım mesajı burayada yazayım, mesela üniversitede iktisat egitimi alırsınız mezun olursunuz, bir firmanın finans ayagında bir iş gör deseler göremezsin. borsada böyledir, bazı şeyleri deneyim etmek herkes için önemlidir, borsada bir terim vardır bir laf vardır, ben bunu örnek alırım; " tecrubeyi parayla satin alana akilli, yasayip gorene gerizekali denir diye" biraz bu işte gerizekalı olmak lazım, yatırım yapmak isteyenlerin işin ciddiyetini anlaması açısından, paranın kolay kazanılmadıgını anlaması açısından.
  
  * illa kitap okumak istiyorum diyenler warren buffett -benjamin graham'dan akıllı yatırımcıyı okuyabilir.
  
  --- altinci edit ---
  
  arkadaslar temel bilinen kural ve kavramlarla devam edelim,
  
  ** ky : kucuk yatirimci
  
  ** brut takas : hisseyi aldiniz, ayni gun icerisinde elinizden cikaramiyorsunuz bir gun beklemek zorundasiniz.
  
  ** karanlik oda : borsadaki cogu yatirimciya gecikmeli veri gelir, borsa 18.10'da kapanir son on bes dakika gecikmelide olsa veri alamazsiniz, direk hissenin son halini gorursunuz 17.55 diyelim kaba taslak, bu saatten sonra hisseler kendini kitler, yaptigi on bes dakikalik hamleleri goremezsiniz son veri yansir onunuze, hissenin karanlik odaya girmesi demek budur.
  
  ** cok indicator tavsiyesi isteyen oluyor. rsi, chande kroll stop, macd , ichimoku cloud, fisher transform piyasanin krallaridir. illa kullanacaksaniz bunlar uzerinde yogunlasin.
  
  ** rsi'ye ayrı değinmek istiyorum cünkü en cok kullanılan piyasadaki indicator budur, indicatorlerin birbirinden ayrıldıgı noktalar vardır. rsi fiyat hassasiyetini esas alır, fiyata karsı aşırı hassasdır. illa hangisini kullanayım diye soran arkadaşlar için fisher transform veya macd öneriyorum. teknik analizi kendine esas arkadaşların ilk durakları buralar olmalı.
  
  ** kucuk yatırımcı iseniz bu savaşta piyonsunuz, vezirle savaşamazsınız. hisseye destek için sakın ek alım yapmayın, patlatırlar.
  
  ** bist30 bist50 farketmez butun piyasalarda spek ve tahtacilar mevcut.
  
  ** temettu emekliligi kavrami her borsacinin hayalidir, acip biraz arastirma yapin ne oldugu ile ilgili. 2023 editi, parası 1 milyonun altında olan arkadaslar icin sacmalıktan ibarettir, bulasmayın. zaten belli bir miktar üzerine çıktıysaniz, bu konu hakkında bilginiz vardır diye umut ediyorum.
  
  ** karanlık oda kavramı bazı hisseler için baya baya sıkıntı yaratabiliyor, hisse %7 kardan %8 zararla kapattıgını gördü bu gözler 15 dakikada. edit: eski kafa oldugum için atlamışım burayı.. yeni gelen düzeltme ile %3 oynayabiliyor en fazla +3 -3.. yeni dedigimede bakmayın olmuştur baya bi yıl.
  
  ** 1 liranın altındaki hisselere pek yatırım yapmanızı önermiyorum, inanılmaz derecede garip olaylar oluyor, akıl mantık ile acıklanamayacak kadar hemde.
  
  ** yüzdügün denizi tanı arkadaşım, sektör belirlediysen yatırım yapmaya karar verdiysen, o firmanın rakiplerine bak. ne durumdalar diye.
  
  ***** 5 yıldızlık bir madde daha ekliyelim büyük balinalar asla bilancoya kar zarar marjına bakarak yatırım yapmıyor, illa ki bir parametre olarak kullanıyorlar fakat, basından kapa düşen haberlerinden, yatırım yapmayı dusundugu şirketin üst düzey yöneticilerinin yorumlarından sonuçlar veya anlamlar çıkararak para kazanıyorlar.
  
  ** spk şuan gayet iyi iş çıkarıyor, en ufak usulsuzluk durumunda bileti kesiyorlar, umarız böyle devam ederler.
  
  ** akıntının tersine kürek çekin, yukarıda belirttim cogunluk nereye gidiyorsa, tersine gidin. o toplulugu akıntıya çekmeyi başaranların ekmegine yag sürmüs olursunuz akıntıya kapılırsanız, sonunuz hüsran olur.
  
  ** endeks ile borsa arasında dogru orantı her zaman olmayabiliyor.
  
  2023 editi : arkadaslar her sene trendler degisiyor, bu sene takas trendi diğerlerinden bir adım öne çıkıyor, takas takip eden arkadaslar parayı katlamaya devam ediyor. borsa sene basindan sene sonuna kümül güzel fırsatlar verdi ve güzel kar marjı bıraktı, sabredip guzel para kazanan dostlarımı tebrik ederim :)
• #60468758 numarali yazıda basit bir yöntem önermiştim ama yapılması gereken doğrulama işlemi oldukça zahmetli olduğu için bugün daha da basit bir yöntemi önereceğim (bkz: daha ben ne yapayım)
  
  borsada işlem gören şirketlere yatırım yapmadan önce kendimize birkaç soru sormamız gerekir. bu sorular ve nacizane cevaplarım şöyle:
  
  1. borsa şirketlerinin kazançlarından faydalanarak ana paramı sabit faiz getirisinin üzerinde büyütmek mi istiyorum, yoksa al-sat yaparak adrenalin dolu günler geçirmek mi istiyorum? (ikinci seçeneği düşünenler yazının devamını okumasa da olur.)
  
  borsa yatırımı bana göre tamamen sabit faiz getirisini geçmeye dayalı olmalı. şirketlerin hisseleri sınırlı, ancak oluşabilecek talep teoride sınırsız olduğu için, sabit faiz getirisinden fazla kar eden şirketlerin hisseleri uzun vadede sabit faiz getirisinin üzerinde primlenmelidir. bu şu demek, toplam malı mülkü 100 tl olan bir şirket bugünkü oranlar üzerinden gelecek yıl içinde en az 12 tl kazanamamışsa, parayı yanlış kullanmıştır. elbette bu orandan düşük gelir elde eden şirketler bu açığı gelecekte kapatabilir ama ben yatırımcıyım ve gizli gelirlerin tablolara yansımasını beklemek zorunda değilim. o nedenle 5-10 yıl gibi uzun vadeli periyodlarda bu karlılığın hissenin primlenmesine kaynak olmasını ve elimdeki hisselerin yatırım periyodu boyunca üst üste eklenen (bileşik) faiz oranının getirisini geçmesini beklerim. kaba bir aritmetik işlem olarak, 72 / yıl sayısı = ortalama getiri denklemi üzerinden ortalama yıllık getirimi ölçebilirim. yani 6 yıllık bir yatırım periyodunda en az %12 getiri üzerinden en az ana paramın iki katı kar etmem gerektiği sonucuna varılabilir.
  
  2. paramı kendim yönetmek mi istiyorum, yoksa borsa şirketlerine yatırım yapan fonlar aracılığıyla yönettirmek mi istiyorum?
  
  paramızı kendimiz yönetmek zorunda değiliz. türk milletinin ciddi ego sorunları olduğundan genellikle paramızın kontrolünü bırakmak istemeyiz. ancak bilimsel araştırmalarla da tespit edilmiş bir gerçek şudur ki parasını kendi yönetenler ağır çoğunlukla hem sabit faiz getirisinin hem de piyasa getirisinin altında sonuçlar almakta ve yüksek getiri elde edenlerin hedef tahtası olmaktalar. yani hisseleri yüksek fiyattan alıp düşük fiyattan sattığımız her seferde bizden daha çok getiri sağlayanların yükünü taşımış oluruz. bu nedenle paramızı kendimiz yöneteceksek bunu yapabileceğimizden, finansal ve psikolojik riskleri göze alabileceğimizden emin olmamız gerekir. özellikle gelişmiş ülkelerde parayı yönettirmek çok daha fazla tercih edilir. ayrıca yatırımlarımız takasbank tarafından saklandığı için tamamen devlet güvencesindedir ve fon ve portföy yönetim şirketlerinin yatırımlarımızı iç etmesi mümkün değildir.
  
  3. paramı yönettireceksem en basit seçeneklerim neler?
  
  parasını kendi yönetmek istemeyenler için çeşitli fonlar mevcuttur. özellikle bist 30 gibi endeksleri takip eden yatırım fonları bu maksada oldukça uygundur ve herhangi bir yatırım hesabı açmadan da bu fonlara katılmak mümkündür. bu tür fonlar hem piyasadaki dalgalanmalardan hem de temettü gibi gelir kanallarından faydalanılmasına imkan verir. ayrıca yatırımlar otomatik bir algoritmayla yönetildiği için beceriksiz bir fon yöneticisinin sizi zarara uğratması hemen hemen imkansızdır. sizi zarara uğratacak tek şey piyasanın kendisi olabilir ama uzun vadelerde piyasa getirisi en becerikli para yöneticilerinin getirilerinden bile fazla olmuştur. bu nedenle parasını kendi yönetmek istemeyen ama piyasanın büyüme eğiliminden faydalanmak isteyen yatırımcılara bu tür endeks fonları çok uygundur. hatta benim kişisel önerim, bireysel emeklilik sistemi için yaptığınız bir plan varsa bu tür fonlardan aylık alımlar yaparak çok daha yüksek bir getiri sahibi olunabilir. çünkü kendi kendinize yapacağınız fon alımlarında sistemden çıkışla ilgili hiçbir kaybınız, bağımlılığınız ve zorunluluğunuz olmaz ve çok çok daha düşük bir yönetim ücreti ödersiniz. biraz araştırma yaparak fon portföyünü çeşitlendirmeniz de mümkündür. kişisel favorim temettü 25 endeksini takip eden fonlardır.
  
  4. paramı ille de kendim yöneteceksem, bu uğurda ufak tefekten dümdüz aptallığa kadar uzanan hataları göze alıyorsam, ancak gene de finansal disiplinime ve uzun vadeli beklentilerime güveniyorsam, yatırım yapılabilecek şirketleri nasıl seçebilirim?
  
  bu konuda tatmin edici bir yöntem bulabilmek için çok çalıştım ve nihayet değer yatırımı diye bilinen yatırım yöntemini oldukça makul buldum. özellikle ingilizcesi olanlar için joel greenblatt tarafından kaleme alınmışlittle book that beats the market kitabını şiddetle tavsiye ederim. kitapta özetle şu söyleniyor: hisseleri alınacak şirket; 1. karlı olmalı, 2. ucuz olmalı. ancak kitap abd piyasalarını temel aldığı için ve türkiye abd gibi gelişmiş bir ekonomi yerine gelişmekte olan bir ekonomiye sahip olduğu için, şu düzeltmeleri yapmamız gerekir: 1. türk şirketlerinin karlılıkları düzenli olmaktan çok uzaktır, 2. günümüz itibariyle şirketlerimizin karlılıklarına oranla dünyanın en ucuz borsalarından birinde işlem gördükleri göz önünde bulundurulmalıdır. bu değerlendirmeyle beraber şöyle bir yöntem izlenebilir:
  
  * öncelikle buradan ulaşacağınız sayfada "finansal oranlar (gerçekleşen)" linkine tıkladıktan sonra borsada işlem gören bütün hisselerin temel değerlerini içeren tablo excel formatında bilgisayara indirilebilir.
  * eğer şirketleri piyasa büyüklüklerine göre de filtreleyeceksek, ilk açılan sayfadaki excel dosyası indirilip piyasa değerinin olduğu kolon finansal oranlar tablomuza eklenebilir.
  * bu şekilde devam ettiğimizi (yani piyasa değerlerini de içeren bir kolonu finansal oranlar tablosuna eklediğimizi) varsayarsak,dosyanın en üst satırına filtre eklenir ve piyasa değeri kolonunda istenen en küçük şirket büyüklüğüne göre filtreleme yapılır. türkiye gibi ülkelerde ne kadar büyük şirkete yatırım yaparsak, batma riskinden o kadar korunmuş oluruz. en azından 300 milyon tl (veya 100 milyon dolar) piyasa değerine ulaşmamış şirketleri ihmal etmenin hiçbir sakıncası yoktur.
  * benim son zamanlarda denediğim ve oldukça memnun kaldığım bir başka filtreleme yöntemi de çeşitli endekslerde bulunan şirketleri tek bir listede toplamak, örneğin kendim temettü ve kurumsal yönetim endeksinde bulunan 75-80 şirketlik bir liste yaptım, aşağıdaki yöntemi bu liste üzerinde uyguluyorum.
  * yeni bir excel sayfası açılır ve filtrelenen sonuçların şirket kısaltması ve fd/favök sütunları yeni sayfaya yan yana gelecek şekilde kopyalanır.
  * son olarak fd/favök sütunundaki oranlar küçükten büyüğe doğru sıralanır.
  
  böylece borsamızdaki elde ettiği gelire göre en ucuz şirketlere ulaşmış oluruz. buradan hakkında en çok gözlem yapma veya bilgi edinme imkanımızın olabileceği sektörlerden şirketlere yatırım yapılabilir. bu işlemin yılda bir kere yapılması yeterlidir, ancak dört defadan fazla yapılması tamamen gereksizdir. bunun için bilançoların açıklanma tarihlerinden bir hafta sonrası düşünülebilir. benim önerim bu işlemin yılda bir kere yapılması ve bilançolardan sonra kontrol edilmesidir. eğer oranlarda ciddi bir değişim yoksa portföyde değişiklik yapmamak daha makuldür. sabırlı olmak çoğu zaman kazandırırken daldan dala atlamak çoğu zaman kaybettirir.
  
  son olarak bence dikkate almamız gereken en önemli konulardan biri de böyle bir araştırmada ulaşılan şirketlerin ucuz olmalarının öyle ya da böyle sıkıntılı bir sebebinin olmasıdır. kimse bize her şeyin güllük gülistanlık olduğu bir şirketi ucuzdan vermez. bu nedenle risk alırken şirketlerin siyasi çevrelerle ilişkilerini iyi tartmak gerekir. ucuz ve karlı şirket alıyorum diye batma ihtimali olan şirketlere prim verilmemelidir. örneğin yukarıdaki yöntemle yapılan filtreleme işleminde en üstte çıkan sonuçlardan biri koza altın (mevzu bahis durum 17-25 aralık soruşturmaları sonrasındaki dönemdeydi. koza altın'a tmsf el koyduğundan beri coştu resmen. tabi kim bilebilirdi ki? böyle bir riski almayı kabul edenler çok kazandı o ayrı.). koza ipek grubunun geçirmekte olduğu soruşturmalardan haberiniz varsa (ki olmaması mümkün değil), ucuz diye bu şirkete yatırım yapmanın gereksiz risk olduğu anlaşılacaktır. keza havacılık sektörü şirketleri de terör ortamından aşırı etkilenmiştir ve şirketler elde ettikleri karlılığa göre oldukça ucuz kalmıştır (ki terör algısı biraz zayıflayınca en az coşan havacılık hissesi bile yıllık tabanına göre %250 primlendi).
  
  bu tür risklerin ne derece katlanılabilir olduğuna karar vermek herkesin kendi bileceği iştir. çünkü sırf benim dediklerimi harfi harfine uyguladınız diye annenizden emdiğiniz sütün burnunuzdan fitil fitil gelmesi gayet gerçekçi bir ihtimaldir. öte yandan iyi yönetilen ve iyi ilişkileri olan karlı şirketlerin uzun vadede kazandıracağı unutulmamalıdır. bu tür "değerlere" fiyatlar ucuzken yatırım yapmak getirinin potansiyelini fazlasıyla artırır.
  
  (bkz: copy paste değil alın teri)
  
  edit 1: sabit faiz getirisini hesaplarken kullanılan 72 değeri, %1 oranında uygulanan bileşik faizin kaçıncı seferde ana parayı ikiye katlayacağının cevabı üzerinden yaklaşık bir ifadeyle kullanılmaktadır (1.01^70=2.007, 72 daha fazla çarpana sahip olduğu için kabaca kullanılmaktadır).
  
  edit 2: link yenilendi, parantez içlerine güncel yorumlar eklendi.
• kendinizce ayırdığınız size ihtiyaç olmayacak yatırım birikiminizi her daim döviz ve altında tutun ta ki bir ekonomik kriz patlak veresiye kadar. (ki bunu istemesek de malesef tarih bu kriz fırsatları ile doludur.) kriz derinleşince imkb 30 diye adlandırılan hisselerden özellikle bankacılık alanında geniş yatırımı olan holdinglerden hisse toplayın. ekonomik kriz demek yeni hükümet demektir ki yine geçmişte bu hep böyle olmuştur, ekonominin düzelmesi gelişen şartlara bağlı olarak 1 sene kadar sürecektir. ayırdığınız yatırım bedelini unutun ve panik yapmayın. sürekli endeksi takip etmeyin ve sabırla bekleyin. istenilen oran kazanılınca hiç düşünmeden satın. unutmayın tahtada görünen cebinizde olmadıkça kazanmış sayılmazsın. genelde şu iştah kaybettirir yeni yatırımcıya "%20 daha yükselsin satarım." bu tuzağa düşmeden satın.
  
  stabil bir piyasada yeni başlayan bir yatırımcı ancak yem olur yazıktır, hevese kapılmayın. krizlerde giren her daim para kazanır, geçmiş krizleri inceleyin ona göre kendinize profil çıkarın. 12 senedir kriz olmadı biz ne yapalım? derseniz girmeyin derim. 2015 dünya'nın pozisyon değişimi olacaktır, çin; abd ekonomisine kafa tutmakta olduğundan, dünya ekonomisi abd merkezli iyice karışacak gibi durmaktadır.
  
  2001 kirizinde 10 doları olan bir yatırımcı bunu tl'ye çevirip, imkb 30 hissesi alıp, 1 sene sonra ortalama 55 dolar olarak cebine koymuştur.