burundi

• zamanın tarif edildiği yer.
  yani, zaman sorulduğunda size 6'yı beş geçiyor yerine, o zamana bir özellik atfedilerek söyleniyor.
  örneğin karanlık bir geceye "sen-kimsin-gecesi" deniyor. zira göz gözü görmeyeceğinden karşındakine kim olduğunu sorman gerekiyor ve bu da zamanı tarif etmek için kullanılıyor.
• din ile cahilleştirilip fakirleştirilmiş başka bir ülke.
  
  ''beyaz adam geldiğinde ellerinde incil vardı. bizimse altınlarımız ve topraklarımız. bize gözlerimizi kapatarak dua etmeyi öğrettiler. gözlerimizi açtığımızda bizim elimizde incil, onların elinde altınlarımız ve topraklarımız vardı.''
• burundi dünya açlık endeksinin son 25 yıllık verilerine göre dünyanın en fakir ve en mutsuz ülkesi.
  
  okumak yerine dinlemek isteyenler için link
  
  afrika kıtasının orta bölümünün doğu kısmında yer alan ve ruanda, tanzanya ve demokratik kongo cumhuriyeti arasında, denize kıyısı bulunmayan bir ülkedir. ülke ismi bantu dilinde rundiler'in yaşadığı ülke anlamına gelmektedir.
  
  2013 verilerine göre ülke nüfusu 10 milyondan fazladır ve bu nüfus 3 etnik gruptan oluşmaktadır. nüfusun yüzde 85’ini hutu’lar, yüzde 14’ünü tutsiler ve yüzde 1’lik kısmını twa’lar oluşturur.
  
  burundi çok genç bir nüfusa sahiptir. nüfusun yüzde 65’lik kısmı 25 yaşın altındadır. yüzde 3’lük kısım ise 65 yaş ve üzerindedir. 6 yıl önceki vikipedia kaynağına göre ortalama yaşam süresi 46’dır. fakat bu dünyadaki en düşük yaşam süresi değildir.
  
  ülke bayrağında bulunan kırmızı alanlar bağımsızlık için mücadele eden insanları, yeşil alanlar ise ilerlemeyi ve umudu temsil eder. orta bölümde yer alan 6 köşeli yıldızlar ise ülkede yaşayan 3 etnik grubu temsil etmektedir. hutular, tutsiler ve twa’lar. tüm bunları tek bir noktada buluşturan ortadaki çarpı işareti de barış manasına gelmektedir.
  
  ülkenin ana dili kirundi’dir ve nüfusun yüzde 95’i bu dili kullanmaktadır. bu dil haricinde bir zamanlar belçika sömürüsünde olmasından dolayı fransızca ve 2014 yılı meclis kararıyla ingilizce resmi diller arasına girmiştir.
  
  burundi’de insanların yüzde 84’ü hıristiyan’dır. bu oran kendi içinde üçe bölünür. yüzde 62’lik kısım katolik, yüzde 20’lik kısım protestan’dır. geriye kalan yüzde 2’lik kısım ise diğer hıristiyan mezheplerine bağlıdır. ülkede en yaygın ikinci din müslümanlıktır ama bu da nüfusun sadece yüzde 5’lik kısmına tekabül etmektedir.
  
  burundi’nin denize kıyısı yok fakat baykal gölünden sonra dünyanın en derin ikinci gölü olan tanganyika gölünün sınırındadır. bu sebeple dünya tatlı su rezervinin yüzde 15’ini elinde bulundurmaktadır. diğer afrika ülkelerine oranla temiz suya ulaşım çok yüksektik. fakat bu bile hastalıklardan kurtulmak için yeterli değil. ülkenin yüzde 52’lik kısmı ilkel yollarla sağlık hizmeti almaktadır ve bundan dolayı ishal, hepatit, tifo, sıtma, humma ve kuduz çok sık rastlanan hastalıkların başında gelir. afrika kıtasının baş belası olan aids ise bu ülke nüfusunun sadece yüzde 1’lik kısımda rastlanır.
  
  burundi anayasa ile yönetilen bir cumhuriyettir. ulusal mecliste bulunan 118 sandalyenin üyeleri beş yıllık süre için seçilmektedir. 2005 yılında kabul edilen yeni anayasaya göre ulusal meclis üyelerinin %60'ının ülkede çoğunluğu oluşturan hutu etnik grubu üyesi, %40'ının ise tutsi etnik grubu üyesi olma zorunluluğu bulunmaktadır. aynı anayasa gereği bu üyelerin de %30'unun kadın, üç üyenin de ülkedeki en küçük etnik grup olan twa etnik grubu üyesi olması gerekmektedir.
  
  ülke ekonomisinin en önemli kaynağı tarımsal faaliyetlerdir ve yüzde 85’lik bir dilime tekabül etmektedir. kahve, manyok, muz, mısır, tatlı patates ve sebze ülkede yetiştirilen ürünlerin başında gelmektedir. tarımsal faaliyetlerin yanı sıra hayvancılıkta mevcuttur fakat hayvan sayısı çok olmasına karşın alınan verim çok düşüktür.
  
  ülkenin kişi başına düşen yıllık geliri 267 dolardır yani bugün ki kurla 1520 lira. bu da aylık 125 lira kazanç demek.
  
  ayrıca ülke maden açısından da zengindir. başta altın, nikel, kobalt olmak üzere; uranyum, bakır, platin, vanadyum, kalay, kaolin, niyobyum, tantal, tungsten ve kireç madenleri mevcuttur.
  
  ülkenin fakir ve mutsuz olmasının en önemli sebebi siyasal sebepler. bir zamanlar gayet mutlu bir şekilde yaşayan hutu ve tutsiler belçika’nın etnik köken politası ve her iki grubu birbirine düşürmesinden dolayı birbiriyle çatışmaya başladı. bu durum siyasilerin suikastlerine kadar uzandı ve günümüzde de derin bir yara olarak izlerini taşıyor. nelson mandela’nın kişisel çabalarıyla 2000 yılında aruşa antlaşması imzalanmış olsa da bu antlaşma ne yazık ki dertlere deva olmadı. 2005 yılında cumhurbaşkanı seçilen ve günümüzde hala mevcut cumhurbaşkanı sıfatı taşıyan pierre nkurunziza bu antlaşmayı kendi lehine kullanmasıyla olaylar tekrar alevlenmiş oldu.
  
  burundi’de okuma yazma oranı ortalama yüzde 85 civarındadır. ilkokul 6 yıldır fakat okula giden kız ve erkek çocuklarının oranı bilinmemektedir. 6 yıllık bu eğitim devlet tarafından karşılanmaktadır. devlete ait sadece 1 üniversite mevcuttur bunun haricinde sayısı tam bilinmemekle birlikte özel üniversitelerde mevcuttur. 5 ila 14 yaş aralığındaki çocukların yüzde 19’u işçilik yapmaktadır.
  
  ülkede 8 adet havaalanı vardır fakat en gelişmiş ve asfaltla döşenmiş tek havaalanı başkent bujumbura’da bulunan uluslararası havalimanı’dır. ayrıca ülkenin 1975 yılında kurulmuş air burundi adında bir de havayolu şirketi bulunmaktaydı. şirket maddi zorluklar nedeniyle 2009 yılında iflas etmiştir. 2013 yılında çin şirkete 2 adet uçak hediye etmiş olmasına rağmen yetersiz personel sebebiyle günümüze kadar bir uçuş düzenlememiştir.
  
  burundi’de 13 bin km civarı karayolu mevcuttur. fakat sadece 1286 km’lik yol asfalt ile kaplıdır. ülkeye hiç raylı sistem kurulmamış olup, tanganyika gölü üzerinde insan ve yük taşımacılığı denizyolu faaliyetleri ile mevcuttur.
  
  ülkede şiş kebap, ızgara ve muz ulusal yemek statüsündedir fakat halk eti çok kolay bulamıyor. sebze ve meyve tüketimi bu sebeple daha yaygındır. ayrıca tanganyika gölünden çıkardıkları balıklar da sıkça tüketilen yemeklerdir.
  
  her afrika ülkesinde olduğu gibi burundi’de de müzik ve dans kültürlerinin vazgeçilmez bir parçasıdır. kendilerine özgü dansları ve müzik aletleriyle ve kendi dilleri olan kirundi ile söyledikleri şarkılarla mutlu olmaya çalışan insanların ülkesidir burundi.
  
  doğası aslında bu ülkenin en büyük nimeti fakat ülke turist çekecek kadar güvenli durmuyor. oysa güvenli bir ülke olsaydı her yıl milyonlarca turist alma ihtimali çok yüksektir. özellikle tanganyika gölü, heha dağı, kagera şelaleleri ve birbirinden farklı doğasıyla ulusal parkları okyanusun içinde keşfedilmeyi bekleyen inci gibi orada öylece duruyor.
  
  kaynaklar
  vikipedia, tarihiolaylar.com, gezimanya, afam.org.tr, nkfu.com, neyerdenegokte.com, 10layn.com, anadolu ajansı, turna.com
• dünyanın en fakir ülkesi. ama içilebilir su oranında dünyanın en zengin ülkesi. su savaşları döneminde bayağı göz önünde olacak.
• aralık 2018 itibariyle başkentini değiştirmiştir. yeni başkenti gitega'dır.
• son zamanlarda albinoların öldürüldüğü ülke. hem de vahşice. bir ara böyle haberler alıyorduk tanzanya'dan falan. yine hortladı, allah akıl fikir versin.
  
  link ölürse diye 2 ekim 2010 tarihli haber:
  
  orta afrika ülkelerinden burundi'de, 14 yaşında albino bir gencin öldürüldüğü bildirildi.
  brundi'deki yetkililerden dieudonne niyonzima afp'ye yaptığı açıklamada, burundi'nin başkenti bujumbura'nın 140 kilometre kuzeyinde meydana gelen olayda, 5 kişinin dul bir kadının evini bastığını, 14 yaşındaki oğlunu kaçırıp, öldürdükten sonra kol ve bacaklarını kesip, uzuvları yanlarında götürdüklerini belirtti.
  
  olayın kendisini son derece sarstığını söyleyen ve kendisi de albino olan burundili albinoları koruma derneği başkanı kasım kazungu, "yetkililerin, bu tür vahşi cinayetlere bir son verdiğini düşünüyorduk ama bu son olay hala biz albinoların tehlikede olduğunu gösteriyor. iktidarı, albinoları korumaya yönelik daha katı önlemler almaya çağırıyoruz" diye konuştu.
  
  burundi'de, 2009 yıllında, 8 kişi, albino cinayetinden veya cinayete teşebbüsten bir yıldan, müebbet hapse kadar değişen hapis cezasına mahkum edilmişti.
  
  "under the same sun" (aynı güneş altında) adlı kanadalı sivil toplum kuruluşu yaptığı açıklamada, burundi'de eylül ayından beri cinayete kurban giden albino sayısının 14'e yükseldiğini belirtti.
  
  bazı toplumlarda, albinoların uzuvlarının büyülü güce sahip olduğu, şans ve refah getirdiği inancı hakim.
• afrikada burkina fassonun yaninda kucuk bir ulke. halen ic savas devam ediyor. politik merkezli gerillalar ile bir grup komunizm yanlilari arasinda sicak gelismeleri olan super sicak ve sevimli bir ulke (acik pazarlama yapiim belki reha muhtar gider burdan bildirir)
• baskenti bujumbura olan afrika ülkesi.
• milli gelirden kişi başına yıllık 300 dolar düşen ülke.
• eski bir belcika somurgesi ulke.