büyük saat

• başucu kitabım diil üstüme örttüğüm kitaptır.
• bir rehber şarkısı. klibi de var.
  
  her günün bi' akşamı, gecesi, sabahı sonrası var.
  girdiğim uzun yolda, çetrefilli kavga döngüsü var.
  son, gitmekle gelmiyor.
  ömrümle uzuyor.
  sarmaşık bilmece sordukça söylüyor.
  her kim suretiyle eşse, içinde cennetse...
  ceremesi burada, cehennemi de.
  
  hayat sürerken ördün.
  zamanı günle böldün.
  gerekli miydi gördüğün,
  karanlık işte.
  yaşam olurken buydu.
  (or'da günlerin isimleri yok)
  elinde gerçek oldu.
  (vaad edilmiş hayatlar bur'da yok)
  sebepsiz gece oldu gün doğarken.
  (durduğum yer düşler...)
  seninle doğdu ömrün.
  (yazdığım sonun esamesi yok)
  hesap yaparken söndün.
  (içtiğim suyun semeresi yok)
  gün dönümüyle öldün.
  (durduğum yer düşler...)
  bitti işte...
• şiirin tamamı şöyledir:
  
  tarihi bir olmaz akış gibi,
  oh sanki evrenin en son gecesini yaşadım
  sanki dinozorlar ve ben ve en hızlısı öbürlerinin
  bir ilkel eşitlikte buluştuk. (evrenin kendi kurduğu gecesini.)
  ben! çocukları sevdim yaşadım. dünyaya alışmadım
  kuru güller gibi yersiz ve inceydim biraz. hep
  bunu duydum. bunu yaşadım. pastanelerde şurda burda.
  oturdum emekli konsoloslarla iskambil oynadım.
  emekli konsoloslar, kutu yapımcıları büyük pastanelere,
  hamurkârlar, pabuççular, polis hafiyeleri, kesekağıtçılar
  saraçlar, kurşun dökücüler, muhasebeciler, su yolcuları
  şarkı düzenleyenler, saat tamircileri'..
  şimdi tarihte saat kaç?
  
  tarihi bir olmaz akış gibi,
  tarihin yanlışı olmazdı biliyorum. olsaydı!
  yanlışı olmaz gecikir. ancak. bir yapma incelik gecesinde
  danteller ve tüllerle ve krizantemle ve
  belki de bir maktupla lady montague'den
  ve bayram şenlikleriyle. oysa ben, kış geldi
  dağlara filan gittim. gözlükleri sevdim,
  coin de feu'lü bankerler kullansın diye. incil'i ve
  aquinolu thomas'ı okurken. ve titrek yaşlı kadınlar,
  la dame aux camelias'yı dinlenme yurtlarında.
  
  sırf bir haziran doğru çıksın diye,
  oturdum, bütün bir kış dikiş diktim.
  gözlükleri ve saatleri sevdim, okşar gibi sildim camlarını
  okşar gibi siliyorum, gözlükçüleri ve saatçileri
  saatime bakıyorum, hiç kızmıyorum, hiç kızmıyorum
  biraz geri kalmış, düzeltiyorum.
  
  tarihi yersiz bir akış gibi
  geçmişte ve akdenizde çalkalanan. onaltı toplu kalyonlarda
  hatalı bir sekstant gibi. kahramandır. başa çıkılmazdık. acırdık
  cerbe dolaylarında ve celali dağlarında ve oralarda.
  ve amasya'da. başının sözü edilirken şehzade mustafa'nın
  ve hacı bektaş kulları bunalırken ve
  mustafa kemal bunalırken amasya'da.
  halk içinde bir büyük imkanı kaçırdık. ama
  bütün cinselliğimle akdenizi avuçluyorum. bütün. şimdi
  akdeniz.
  ortak. öyle büyük ki zaten bütün uluslara yeter,
  tuzu ve karidesi ile -karides malum deniz tekesi-
  ve bütün cinsel isteğimle akdenizi avuçluyorum.
  hazırlanıyorum -hâlâ- yanılmışların ve hazırların gecesine
  ölmüş bütün babaları suçluyorum. babalarla
  ne zorum var aslında. ben ki ölmüş bütün biçimleri kullanıyorum.
  güneş vuruyor başıma artık. ortalıktayım
  güneş vuruyor
  güneş vuruyor
  seni ve
  göğüslerini ve
  akdenizi ve
  başıma vuran güneşi birlikte avuçluyorum
  
  saat, saat kaç hâlâ
  bilmem? ben güneş saati kullanıyorum.
  
  tarihi bir hazin balkıma gibi
  biliyorum kafiyeyi bozduğumu.
  başka şeyleri de bozduğumu. ve biliyorum ki
  hüzün varsa içinde, bozukluk bile hoşuna gider naci'nin
  biliyorum ki bozukluk bağışlanır, sevilir bile
  içinde bulunan herkesin ölmüş olduğu eski fotoğraflarda
  ve akdenize yelken basan kotralarda
  kuytu mağaralarında karadenizin
  sessizlik ve görülmezlik bir büyük bahanedir.
  adam, şarkısını söyler ve çeker gider
  bir büyük meydana çıkınca gözbebeği
  ve sıkıntısı bir oda sabahına. tatsız ve
  yanlış geçirilmiş bir geceden... ve
  kim bilebilir bir ufak pirinç tablete
  bozulmaz adımı yazdığımı.
  yani eramilden birinin mührüne
  yemenden yahut yunandan kalmış
  yani sonsuz girdi çıktısından mütarekenin
  kim bilebilir bir aldanışın sonunda adımı
  bir köprünün
  enikonu bir köprünün korkuluğuna kazdığımı
  ve bütün tüller, iskarpinler ve seçme şaraplar
  ve danteller ve röprödüksiyonlar ve
  kocaman çiçekli balkonlar ve bir tüylü şapka için
  soğuk denizlerde balina avlarını ve büyük kırımları
  şimdi saat kaç?
  yıldızlar evet diyor uzaklarda.
• kutsal kitap.
• ölümünden birkaç yıl önce, can yayınları uyar'ın tüm şiirlerini "büyük saat" adıyla basar ve şairin itirazlarına rağmen bir de imza günü düzenlemek ister. uyar, şairliğin bu tür tertiplere ters olduğunu düşünse de, erdal öz'ü kıramaz ve teklifini kabul eder. imza günü, uyar'ın beklediği gibi, salona uzunca bir süre gelen-giden olmaz. şair de kitaplarının satışından pek fazla okuru olmadığını bilmektedir zaten.
  
  uyar'ın bomboş salona bakıp üzüntüyle votka-limonunun içtiğini gören erdal öz, yayınevinde çalışan iki kişiyi ayarlayıp şairin okuruymuş gibi uyar'ın masasına gönderir. yayınevinin elemanı olan o iki kişiden sonra gelen yedi kişiyle beraber, koca imza günü toplam dokuz kişi ile tamamlanır ve şairin dediği gibi, tarihe gömülen koca koca atlar, tarihe gömülür o kadar.
• turgut uyar’ın 1984’te can yayınlarından çıkan şiir kitabı..
  şu ara raflarda yapı kredi yayınları tarafından çıkarılmış haliyle yer almaktadır. ‘yeni’ büyük saat’in, turgut uyar’ın sağlığında yayımlanan 'büyük saat' ten farkı; içinde kendisinin elediği, bunun yanında kenarda köşede kalmış unutulmuş şiirlerinin de olması...
  bu şiirlerden bir kaçı;
  
  yad (turgut uyar’ın yayımlanan ilk şiiridir ayrıca)
  yasin efendi (arz-ı hal’in ilk basımında yer almıştır)
  sonnet
  mersiye
  turnam seninle (türkiyem’in ilk basımında yer alan şiir)
  kantar köprünün yalnizliği
  bir garip ölmüş diyeler
  gecelerde
  kasaba küçük sonbaharda
  sokaktan geçen kadin
  müstehcen şiir
  nutuk
  gazi mustafa kemal paşa
  cinayet
  şimdi gelsem ki
  ……..
  
  şimdi gelsem ki
  …. şimdi gelsem ki sen, yıkanmışsın
  saçlarını taramışsın
  alnında mini mini damlalar
  bir hafiflik bir incelik yüzünde.
  buğu ardından yıldızlar gibi
  parmak uçların pembeleşmiş,
  sere serpe yatağa uzanmışsın…
• şiirin modern manifestosu. gözleriniz varsa.
• bağımlılık yaratan bir rehber şarkısı.
• sonunda ikinci baskısı yapılmış olan şaheser. yky yapmış bu işi. katkısı olanların ellerinden öpmek gerekir. üstelik birinci baskıda olmayan şiirler de var.
• edip cansever'in yerçekimli karanfil ve şairin seyir defteri adlı şiir kitaplarıyla birlikte başucu kitapları arasında yerini alan turgut uyar`ın tüm şiirlerinin yer aldığı kitap... evet bir ara zor bulunuyordu ama şimdi çoğu kitapçıda bulunabilecek kitap.