buzdolabı

• küçükken beni nerdeyse katil yapacak olan eşya.
  bilirsiniz eski buzdolaplarının buzluk kısmı vardı. buzluk kısmı kalın kocaman buzlar tutardı. ayda bir ya da bilemedin iki ayda bir buzdolabının fişi çekilir o buzlar atılır, eritilirdi. ben ilkokul 2. sınıftayken bir gün açtım buzluğu kocamaaannn bir buz kütlesi çıkardım tepsi gibi geniş ve oldukça kalın... zar zor düşe kalka taşıyarak gittim balkondan attım (5. kattan) hem de hiç aşağı bakmadan !!! çocukluk işte !
  sonra yarım saat geçti dadi dadi sesi duydum. ambulans geldi, insanlar toplandı. meğerse o buz kalıbını zavallı adamın tekinin kafasına atmışım. adam bayılmış falan kendine getirememişler. sonra yaptığım şeyi anneme anlattım duyunca nerdeyse annem de bayılıyordu. hala vicdan azabı çekiyorum amca umarım kafan çok acımamıştır :(
• bilgisayarla birlikte, en başarılı türkçeleştirmelerden biri...
• uygarlığın zirvesi.
  
  deliller vardır kapanınca açılmayıp açılınca kapanmayan kapısında, çıkardığı seslerde, altında. ama hiçbir mucize sıcakla soğuğu, ıslakla kuruyu insanın gönlünce yönlendirmesi kadar büyük bir mucize olamaz. fön, şemsiye ve termosla birlikte buzdolabının mucizesi bu. doğa kendi bildiğini okurken, sıcak istediklerimizi sıcak, soğuk sevdiğimiz şeyleri soğuk, kuru sevdiğimiz şeyleri kuru tutmak insanlığın macerasıdır diyorum. elinizde termometreyle dünyayı dolaşınız göreceksiniz, o burun kıvırdığınız kuruyemişçi, o kokusundan tiksindiğiniz kurutemizlemeci, aydınlığı alnında ilk hissedenlerdir diyorum.
  
  insan çevreci olabilir ama kompresör görünce "çevrenin içine böyle de mi edilirmiş" dememek insafsızlık. cast away'de tom hanks adadan kurtarıldıktan sonra uçakta bardak bardak buz yer.
  
  buzdolabı uygarlığın zirvesi. ateşin icadı neyse buzdolabının icadı da odur.^*
• kapısı 10 saniyeden fazla açık tutulduğunda annelerin dedektörlerini çalıştıran cihaz. evet 10 saniye kadar açık tutuğunuz anda mutlaka içerlerden bir yerlerden bir anne gelir ve "oğlum açık tutma şunun kapısını, al ne alacaksan sonra da kapa. neyi izliyorosun orda" şeklinde söylemler duyulur.
• ironik bir şekilde buz tutmayanı makbuldür. sen buzdolabı de, buzlanınca da anasına söv. yanlış işler bunlar.
  
  (bkz: nofrost)
• babaanneme "ha bu dolaplari yapanlar gavur ise allah affetsun olari" aforizmasını yaptıran teknoloji ürünü. düşünün ne çekmişse kadıncağız zamanında hala şükrediyor. siz de şükredin.
• saklama kabını saklama kabı.
• ilginç bir ev eşyası. insanlar bunu çok alakasız bir alanda kullanıyor; 'arkadaşlık derecesi ölçme' aracı olarak.
  
  "fikret'le çok samimiyiz. bizim eve geldiğinde buzdolabını açıp kendisi alır içer suyunu." anlatımında görüldüğü üzere buzdolabı son derece farklı bir amaca hizmet etmiş; iki arkadaş arasındaki samimiyet derecesine gönderme yapmak için kullanılmıştır. toplum da bu ölçü birimini yıllar boyunca desteklemiş ve gelişimine katkı sağlamıştır.
  
  düşününce 'koskoca evde insanoğlu samimiyet derecesini göstermek için bula bula buzdolabını mı bulmuş?' demekten kendimi alamıyorum. nedense benim için çok da mahrem bir araç hiç olmadı buzdolabı. çok susamışsam ve bir bardak su içebilmek için arkadaşımın evindeki buzdolabını açmam gerekiyorsa bunu yaparım. evime gelen arkadaşımın da buzdolabını açmasını yadırgamam.
  
  evlerimizde buzdolabına varana kadar onlarca alet, edevat vardır bence samimiyeti ölçmek için kullanılabilecek.
  
  mesela nedir? bilgisayar. arkadaşın evine gelip bilgisayarı açıyorsa; kendisinde o hakkı görüyorsa, gerçekten samimidir.
  
  mesela nedir? çekyat. arkadaşın yatılı geldiğini gösterir ki bu önemli bir ayrıntıdır.
  
  mesela nedir? şofben. arkadaştan da öte diyebiliriz.
  
  mesela nedir? düdüklü tencere. düşün, sen bile kullanmıyorsun.
  
  mesela nedir? fırın. "sana kek yaptım!" diyecek kadar samimi. neşet ertaş'tan bir türkü açıp, kek yerken dertleşebilirsiniz.
  
  mesela nedir? elektrikli süpürge. evin yedek anahtarını almış olabilecek aşamadaki arkadaş.
  
  mesela nedir? diş fırçası. şaka şaka!
• servislerin en çok para kazandığı eşyalardan biridir. müşteri çoğunlukla anlamadığı ve yokluğu zor olduğu için insanları dolandırıyorlar. türkiye'de genellikle evin hanımı için ''rezil olduk, aç kaldık, yemek yapamadık, her şey zayi oldu'', evin babası için ''dışarıdan kaç kere yemek söylemek zorunda kaldık'' durumudur. ustalar da fırsat kapısı görüp iş disiplini haline getirmiş. mesela dolabın altının soğutmaması başınıza gelebilecek en muhtemel problemlerden biri. bu disipline göre:
  
  1- gelip kontroller yapılır. üst kapak açılır, içerisi buz. ''evap buz tutmuş, 2 gün kapakları açıp bekleyin, sonra düzelir'' 100 tl
  2- 15 gün ile 90 gün arasında o dolap tekrar buz tutar. bu sefer buz orada sıcak suyla ya da ısıtıcıyla çözülür. cam rezistans yanmış denir ve parça değişimiyle birlikte 150 tl alınır. cam tipi rezistansı 15 liraya toplu alıyordur muhtemelen ve multimetre ile kontrolü yapılabilir.
  3- 15 gün ile 90 gün arasında o dolap tekrar buz tutar. bu sefer defrost timer da arıza var denir. 50 liralık parçayı size 250 liradan söyler, üstüne bu sefer işçilik almayacağını hatta ablanın güzel hatrına indirimli söyleyerek yüce gönüllülükle 200 liraya takar.
  4- 15 gün ile 90 gün arasında o dolap tekrar buz tutar. gazı biraz fazla bunun, genleşince arada böyle yapar. ben gazını aldım şimdi siboptan bir daha buzlanma yapmaz. yaparsa beni ara. 50 tl
  5- 15 gün ile 90 gün arasında o dolap tekrar buz tutar. başka usta çağrılır.. bimetal diye bir parça var abicim bunda onda sorun var, piyasada herkes ezbere iş yapıyor. 20-25 yaşındaki çocuklara usta diyorlar.. 100 tl
  6- 15 gün ile 90 gün arasında o dolap tekrar buz tutar... fan bozulmuştur..
  
  dolap hiç soğutma yapmıyorsa:
  
  1- motor bozulmuş. işte biraz memur tipliyseniz, yeni dolap fikrinin sizi uçuklatıyor olduğunu sezdiyse işte asıl yolunacak kaz sizsiniz. motor bozulduysa 500 tl ile 2500 tl arası fiyat çıkartabilir. 200-600 tl arası o kompresörler. bak adam daha üzerindeki termik röleyi ya da ptc'yi kontrol etmeden motor bozuldu diyebiliyor. sizin motordan da üretilmiyordur artık, dükkanda arayacaktır sizi çok sevdiğinden.. bulamaz ve daha iyi hem de son modeli getirir..
  2- motor ile eski termik röle/ptc uymuyor, o sizin eski motordan artık üretilmiyor da zaten söylemişti. 25 tl olan ürünü işçilik istemeden 100 tl düz hesap ister.
  
  gazı bitme ekolü var bir de:
  
  1- gazı bitmiş/tarihi geçmiş.. kapalı devre sistemde gaz nasıl biter, tarihi geçer demezsiniz tabii. gazı artık o gün ne kadar paraya ihtiyacı varsa 200-600 tl ne isterse o fiyata doldurur. ama kaçak var mı diye saat takıp kontrol etmez.
  2- eğer evin hanımı dolabı pek beğenmiyorsa, garantisi de bittiyse gazı tekrar biter. :) devrede kaçak var, bu dolap artık çalışmaz, çöp denir. bir de sizden bu dolabı kelepir fiyata alır. işte o 1500 tl'ye taktığı kompresörleri de böyle bedevaya getirir. bayiyse çok güzel bir indirim de yapar size, yeni dolap satar.
  
  termostat, kondenser fanı, sensörleri de bozulmuş olabilir. işte bunları bu hikayelerde aralara motif olarak ekleyebilirsiniz, o ayki çocuğun masraflarına, taksitlerinize göre..
  
  adımlar arası geçiş de yapabilirsiniz. mesela müşterinin artık sabrı kalmamış, diğer ustaya bir dolap parası yedirmiş. orada hiç adım atmadan dolabı direkt kelepire getirip, yenisini aldırabilir. ya da direkt tamir edip, diğer ustanın çakallıklarını tek tek anlatıp güven kazanabilir. bundan sonra her arızada onu çağıracaksınız değil mi? şimdi baştan tekrar okuyun..
• bunların buzluk kısmı altta olanla ilgili çok mühim bir bilgi vereceğim. bunlardan almayın, ben ettim siz etmeyin. sebebi şu: buzdolabının arka kısmında malum bir hava kanalı var, soğutma bu hava kanalı vasıtasıyla oluyor. buzdolabınızın içinde bir sıvı döküldüğü zaman, bu hava kanalına gidebiliyor. bu hava kanalından aşağıya süzülüyor haliyle. normal bir buzdolabında aşağıya süzülmesi demek, sebzelerin altına dökülüp birikmesi demek. buzluğun altta olduğu durumda ise maalesef suyun donması anlamına geliyor. ve donan su genleştiği için o bölgeyi patlatıp arızaya sebebiyet vermesi demek oluyor. uzun boylu insanlar için büyük kolaylık olsa da ilerleyen zamanlar için ciddi masraf.