çandarlı halil paşa

• istanbul'un fethine karşı çıkmasından dolayı, istanbul alındıktan sonra idam edilmiştir.
• ankaranın nallıhan ilçesine bağlı cenedere köyünde dünyaya gelmiştir. babası ali adında bir çiftçidir. ahi teşkilatı öncülerinden şeyh edebalinin akrabasıdır aynı zamanda, bu kadar yükselebilmesine sebep de bu olarak gösterilebilir. ilk önce orhan gazi döneminde bursa ya kadı olarak atanmıştır. örgütçülüğü sayesinde ordudaki olumlu çabalarından dolayı 1.murat zamanında kazaskerliğe getirildi. sonraları vezir en son da veziriazam oldu. ölümünden sonra da oğlu ali paşa getirilidi veziriazamlığa. fatih döneminde yaşamış olan candarlı bu kişinin torunudur, aralarındaki tek fark da zaman zaman büyük olanın kara lakabı ile anılmasıdır.
• aslında idamı (fatih dönemindekinin) osmanlı bürokrasisinde devşirme kökenlilerin mutlak etkinliğinin miladı sayılır. artık padişah ile egemenliği paylaşma pozlarına girebilen, gerektiğinde posta koyabilen türk soylu beyler dönemi kapanıp herşeyi ile padişaha tabi kul devşirmeler dönemi başlamıştır osmanlı bürokrasisinde. karamani mehmet paşa ondan sonra yaşayan bir türksoylu veziriazamdır ancak onun da icabına yeniçeriler bakmışlardır. nedeni ise cem'e^* haber göndermesidir.
  
  birleşik devletler muhibbi cengiz çandar'ın bu çandarlılar sülalesinden olduğu söylenir ayrıca.
• (bkz: osmanlı devletinde çandarlı sülalesi)
• fatih'in istanbul'un fethi sonrası, çandarlı'ya ait mektuplar bulunur. bizansa yazılmış, fethin gerçekleşmeyeceğini yazan, moral verici dayanın tarzı mektuplar. fatih bunun üzerine tereddütsüz asar.
  ailesi serbest bırakılır, çocuğunu bizzat fatih okutur. ancak çandarlı sülalesinden bir daha kimse devlette yer bulamaz.
• (bkz: çandarlı cengiz paşa)
• (bkz: 21 yasinda bir cocuk fatih sultan mehmet)
• iznik'deki mezarı bakımsızlıktan harabe haline gelmiştir. mezar taşı parçalanmıştır.
• babası da, ii.murad'in veziriazam'i çandarlı ibrahim paşa'dır. babası 1429'da vefat edince , özellikleri zaten yeterli olan çandarlı halil paşa veziriazam olmuştur.
  1444'de ii.murad, cok kucuk yasta mehmet'i tahta birakip gittiginde, çandarlı bunu bir turlu kabul edememiş, surekli olarak ii.murad'i geri getirme çalışmalarında bulunmuş, hatta bir de utanmadan culüs hazırlıkları bile yapmıştır. ama ii.murad oglunun da gelecegini tehlikeye atmamak icin geri donmemistir.
  
  fakat, 1446'da balkanların tekrar karışması ve sonra da, biraz da çandarlı'nın parmağı olan yeniçeri ayaklanmasıyla, mehmet, tahtı tekrar babasına bırakmak zorunda kalmış ve çandarlı'ya olan kin'i burada başlamıştır.
  1451'de murad ölünce mehmet tekrar tahta gecmiş, fakat yeniçeriler üzerinde cok buyuk nufusu olan çandarlı'ya birsey yapamamıştır.
  
  istanbul'un fethi sirasinda da, çandarlı sürekli olarak kuşatmanın bitirilmesi, bizans'ın vergiye baglanıp bırakılmasi konusunda muhalefet yapmıştır. bunun nedenleri, bazılarına göre bizans'dan rusvet alması, basılarına göre bizans'la olan ticari iliskileri, bazılarına gore de istanbul fethedildigi takdirde avrupa'dan gelecek buyuk haçlı ordusuna karşı koyamayacaklarından korkmasıydı.
  hangi şekilde olursa olsun, fetihten iki gun sonra edirne'ye hapse gönderilmiş, birure sonra da idam edilmiştir.
  fatih'in çandarlı'ya kin'i o kadar buyuktu ki, çandarlı ailesinden yas tutmak icin siyah giynenleri duyduğunda sinirlenmiş, siyah giyinenleri saraya çağırmış fakat kimse buna cesaret edip siyah giymeye devam edememiştir.
  fatih, çandarlı ailesine ait 120bin altına el koymuş, hatta vakıflara verilen toprakları bile almıştır. nasıl bir kinse artık.
  
  çandarlı'nn ölümü, devletteki osmanlı aristokrat ailelerin hükmünü de bitirmiş, devşirme sınıfından da ust duzey yöneticiler yapılmaya başlanmıştır. aslında devşirmeler ve türk ailelerin dengeli tutulması , padişah'in bir zumre etkisinde kalmayıp, tek güç sahibi olmasını sağlamıştır.
  
  fatih'den sonra, ii. bayezid, çandarlı ailesinin tüm itibarını ve topraklarını geri vermiştir. hatta kaynaklarda da kendisinden
  şehit olarak bahsedilmesini sağlamıştır.
• en ünlü çandarlı paşası.
  buna rağmen sonu kötü biten sanırım tek çandarlı üyesi.