charivari

• tenekelerle vs. gürültü çıkararak,uyumsuz gibi görünen seslerle üretilen müzik.
• charles philippon adlı gazeteci tarafından 1830'larda fransa'da kurulmuş bir karikatür dergisi.
• insanlarla dalga geçmek için üzere söylenen şiirimsi, şarkımsı birşeyler de olsa gerek. karnaval adetidir, tersine dünya tasarımına uygun olarak anti-müzik tadında da işleyebilir.
• avrupa'da ve kuzey amerika'nın bazı yerlerinde 19. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiş, topluluk üyelerinin hemen hemen hepsinin katıldığı bir tür kamusal dalga geçme, eleştiri ve cezalandırma pratiği. charivari farklı yerlerde farklı isimler almış: haberfeldreiben, katzenmusken, schnurren, skimmigntons, rough music gibi. rusya'da ise buna vozhdenie denilirmiş.
  ingiltere ve fransa'da charivari daha çok uygunsuz evlilikler karşısında (mesela çok yaşlı bir adamla çok genç bir kadının evlendirilmesi gibi) hiddetlenen ahalinin tepkisini ifade etme biçimi olarak gündeme gelirmiş. gerdek gecesi ahali gelin ve damatın evi önünde toplanır, sabaha kadar tenekeler çalarak, bağırıp çağırarak gürültü yapar; çifti rahatsız ederlermiş. ya da evlenmeksizin çocuk doğuran kadınlar, mevcut toplumsal cinsiyet rollerinin dışında hareket eden erkekler veya karısından dayak yiyenler vs. charivarinin kurbanı olurlarmış.
  stephen frank'ın anlattıklarına göre rusya'nın kırsal bölgelerinde görüldüğü biçimiyle charivari, daha çok ufak tefek hırsızlıkların cezalandırılmasında, daha doğrusu köy topluluğu önünde hırsızın utandırılması ve küçük düşürülmesine dayanan bir cezalandırma pratiğinin parçası olarak iş görüyormuş. çaldığı her neyse o şey boynuna asılarak bağrış çağırışlarla, gürültüyle köyde dolaştırılan hırsız, sonra tüm köylüler önünde özür diliyor ve ardından yine tüm köye votka ısmarlıyormuş. arada sırada köylülerin votkayı fazla kaçırdıkları durumlarda hırsızın dövüldüğü ve hatta bazen dayaktan öldürüldüğü bile söz konusu olabiliyormuş.
  (bkz: rough music)
• şamata, patırtı, hengame... fransada en geç xıv. yüzyıla tarihlenen bir protesto biçimi. eşi ölmüş birisi makul bir süre beklemeden evleniyorsa da müracaat edilen bir itiraz yolu. kurtulmak için ahaliye altın dağıtmak, içki ısmarlamak lazımdı. aksi halde eşeğe ters binilecek, yahut da eşeğe sizi temsilen birileri binecek ve siz rezil rüsva olacaksınız.
  (bkz: caceroloza)
• (bkz: giorgio agamben)'in (bkz: istisna hali) adlı kitabında uzunca bahsettiği, ortaçağ'da mevcut olan karnaval benzeri bir şey. agamben için önemi, bu etkinliklerin bir çeşit yasayı askıya alma pratikleri olmalarıdır.
  
  agamben'e göre istisna hali, basitçe yasanın boşluğudur. hukukun askıya alınmışlığıdır. dolayısıyla bir yasasızlık durumu hakimdir. bu şenlik/karnaval/etkinlikte de normalde yasak olan şeyleri rahatça yapabilir ve hiçbir ceza almazsınız.
• (bkz: gulu gulu dansı)
• büyük karışıklık. adını fransız ressam, karikatürist, litografçı honore daumier'nin (1808-1879) politik-satirik hicivlerini ve tal basmalarını yayımladığı aynı adlı dergiden alan bu müzik türü, her türlü ev ve mutfak eşyasıyla, kapkacakla, hazırlanmadan yapılan gürültülü, distorsiyonlu ve alaycı, kakafonik serenat tarzındadır.