charlemagne

• 782 yilinin ekim ayinda hristiyanligi kabul etmedikleri gerekcesiyle coluk cocuk tam 4500 kisiyi bugunku almanya sinirlari icinde kalan verden'de oldurmustur. (bkz: massacre of verden)
  
  yukarda bir yerde "dinlere saygiliydi" denmis de o yuzden yazayim dedim.
  
  not: 4500 kisi dorder kisilik siralarla arka arkaya dizilse siranin uzunlugu yaklasik bir kilometre olur.
  ikiser kisi dizilseler iki kilometre, ve bankamatik sirasinda bekler gibi dursalar dort kilometrelik bir kuyruk olur.
  bu kuyrugu taksim metro istasyonundan baslatirsaniz sonu fatih camisi'ne uzanir.
  
  baski, korku ve kanla yayilan tum dinler yerin dibine batsin!
• frenk imparatoru.
  
  2 nisan 742'de doğmuştur. doğum yeri tartışma konusu olsa da tarihçiler aachen veya liege şehirleri olduğunu tahmin eder. babası frenk kralı kısa pepin'dir. kısa pepin birbirlerini destekleyecekleri düşüncesiyle öldüğünde krallığını iki oğlu charlemagne ve carloman arasında paylaştırır. ancak tam aksine iki kardeş ezeli düşman olurlar. kardeşler savaşın eşiğindeyken carloman ölür ve charlemagne, kardeşinin yerine geçer. böylece frenk krallığı birleşmiş olur.
  
  bu sırada papa 1. adrian ve lombard kralı desiderius arasında topraklar konusunda bazı sürtüşmeler olur. desiderius bazı papalık şehirlerini işgal edip roma'ya ilerlemeye başlar. papa da bunun üzerine charlemagne'e bir elçi yollayıp lombard krallığı'nı işgal etmesini ister. charlemagne papanın isteğini kabul eder ve lombard krallığı'nı işgal edip 774'te krallığı topraklarına katar. bu olay ile lombard krallığı yıkılmış olur. bütün lombard soyluları charlemagne'e bağlılıklarını bildirirken benevento dükü 2. arechis bunu reddeder ve bağımsızlığını ilan eder. 787'de charlemagne ordusunu benevento'ya çevirir ve salnero'yu kuşatır. böylece benevento frenk topraklarına katılır. 792'de 2. arechis ölür ve yerine oğlu 3. grimoald geçer ve yine bağımsızlık ilan eder. benevento dükalığı ve frenk krallığı arasında ara sıra savaşlar olsa da ne charlemagne oraya geri gitmiştir ne de dükalık tekrar frenk topraklarına katılmaya zorlanmıştır.
  
  ispanya'da emeviler ile çarpışmış ve iber yarımadası'nın kuzeyini fethetmiştir.
  
  772'de saksonya'yı fethetmek için sefere çıkar. 782 yılında verden'de hristiyan olduklarını söylemelerine rağmen paganizm inançlarını devam ettirirken yakalandıkları için 4500 saksonu kılıçtan geçirir. uzun süren savaşların ardından 804'te saksonya'yı tamamen frenk imparatorluğu'na katar ve saksonlar hristiyanlığa geçer.
  
  789 yılında ilgisini bavyera krallığı'na çevirir. yemin bozduğu için bavyera kralı tassilo'nun taht için uygun olmadığını iddia eder. 794'te tassilo tahttan indirilir ve zorla kendisinin ve ailesinin tahttaki iddiasını çekmesi istendi. bundan sonra bavyera krallığı frenk soyluları arasında paylaştırıldı.
  
  790'da bugünkü macaristan sınırlarına yerleşen avarlar ile savaşmaya başladı. ancak sakson isyanları yüzünden bu savaş 792'de bir süreliğine bitti. avarlar savaşma isteğini kaybedince aachen'a bir heyet yollandı ve hristiyanlığı kabul ettiler. bu heyet içinde avar şefi abraham da vardı. abraham vaftiz edildi ve hakan unvanı ile topraklarına döndü. abraham avarları uzun süre hizada tuttu. 803'te charlemagne, panunya'ya bavyeralı bir ordu gönderdi ve avar konfederasyonunu dağıtıp panunya'yı topraklarına kattı. 805'te hristiyanlığı kabul eden avar şefleri aachen'a gidip viyana'nın güneydoğusuna yerleşme izni isterler. bu bölge 899'a kadar frenk toprağı olarak kalır.
  
  789 yılında paganist slav kabilelerini fethetmeye sefere çıktı ancak kabilelerin çoğu charlemagne'e bağlılık yemini ettiler.
  
  bütün bu seferlerin sonunda charlemagne bugünkü fransa, (güney hariç) italya, almanya, felemenk, ispanya'nın kuzeyi ve avusturya topraklarına sahipti. 25 kasım 800'de papa 3. leo tarafından roma imparatorluğu'nun varisi ilan edildi ve ilk kutsal roma imparatoru oldu.
  
  öldüğünde yerine oğlu louis geçti. kurduğu imparatorluk sadece 1 nesil boyunca bir bütün olarak kalabildi. louis de öldüğünde imparatorluk toprakları charlemagne'in torunları arasında paylaştırıldı. avrupa'da charlemagne'in soyundan gelen krallar tarafından yönetilen birçok krallık oluşmuştu. bu krallıkların günümüz fransa'sının ve almanya'sının temellerini oluşturduğu söylenir.
  
  kişiliği hakkında:
  frenk alimi einhard, charlemagne'in yeme-içme konusunda ölçülü davrandığını ve sarhoşluktan tiksindiğini, yemek yerken kitap veya müzik dinlemeyi sevdiğini söyler. genellikle dini günler ve evlilikleri için ziyafet düzenlemiştir. boş zamanlarında hristiyan kitapları dinlemeyi, ata binmeyi, yüzmeyi ve arkadaşlarıyla veya ailesiyle doğal kaynaklarda duş almayı sevdiği söylenir. pek derin uyku çekemediği, geceleri ara sıra uykusundan kalktığı da söylenir. böyle günlerde bütün gün yatağından çıkmayıp krallık meseleleri ile yatağında ilgilenirdi.
  
  ayrıca hiçbir zaman okuma-yazmayı tam olarak öğrenememiştir.
• bizde oğuz han neyse avrupalilarda odur.
  
  latince carolus magnus, ingilizce charles the great fransizca charlemagne almanca karel die grosse felemenkce karel de grote diye gecer. azerbaycanda böyük çarli derler mi bilemem ama her avrupa milleti bu adami ata bellemistir. saygi duyar hurmet eder her pazar ruhuna incilden bir ayet okuyup uflerler.
• kural olarak, ona bu adı koyanlar da latin alfabesi kullandıklarından, onlar nasıl yazıyorsa öyle yazmamız gerekirmiş gibi görünen hükümdar adıdır. lakin yazım kurallarımız arasında bir istisna da vardır ki, uzun zaman önce (yani aslında biz latin alfabesine geçmemişken) dilimize geçip okunduğu gibi yazılması adet olmuş özel isimler o hallerini korur. hatta osmanlı daha çok fransızlar ve fransızca ile ilişkili olduğu için aslı fransızca olmayıp bizde fransızcadaki okunuşuyla yerleşmiş özel isimler de mevcuttur (böyle lazım olunca aklıma da hiç örnek gelmez). çünkü bize fransızca üzerinden gelmişlerdir.
  
  velhasıl bence charlemagne şeklinde değil şarlman diye okuyup yazmak icap eder. zira uzun yıllardır böyle yazmış, atalarımızdan dedelerimizden böyle devralmış, okul yıllarından beri onu böyle tanımış, böyle bağrımıza basmışızdır.
  
  misal shakespeare de bir vakte kadar şekspir (hatta bazen şaksiper! bkz. şaksiper kimdir eseri nedir) olarak hayatımızda yer almış, ama ingilizcenin kültürel hegemonyasıyla alakalı olarak olmalı, zaman içinde orijinal yazımını geri kazanmış... diye biliyorum. (şimdi araştırtmayın, uğraştırmayın, şu kısıtlı öğle tatilimi daha fazla piç ettirtmeyin der giderim).
• avrupaya hükmetmiş bütün kralliklarin bir şekilde kan bagi oldugu adam.
  
  habsburgs, ispanya, rus, fransa kralliklari hep kendisinin soyunda gelir. kont draculadan tut, napolyon bonaparta kadar bu aile agacina bir sekilde bi yerden tutunmuştur.
  
  gunumuzun en meşhur kralligi olan birleşik krallik yani windsor ailesi dahi onun kanini taşimaktadir.
  
  dolayisiyla avrupaya hukmeden tum kralliklar aslinda bir sekilde kan bagiyla birbirine baglidir bu adam sayesinde.
  
  yani bir bakima dunyayi buyuk bir aile yonetmiştir.
• şarkısı var, çok güzel. blossoms diye bir grubun.
• kendisinin notaları "la" dan başlatarak müzik dünyasına önemli bir katkısı mevcuttur. o gün bugündür notaların ifade ediliş şekli la'dan yani frenkçede "a" harfiyle başlayacak şekilde kodlanmaktadır.
• imzası ile meşhur imparator. latince adının^* 4 harfinden oluşmuş, tanrıdan geldiğini anlatan temsili bir haç görüntüsü.
• the economist'te avrupa birliği meselelerinin ele alındığı yazıların yer aldığı bölümdür.
• ismi çoğu ülkede olduğu gibi türkçe'deki kral kelimesinin de kaynağıdır.her ne kadar fransa ve almanya'da çok sevilse de yobaz bir katliamcıdır.tüm avrupa'da din ve para uğruna savaşmadığı tek ülke kalmamıştır.vaftiz edilmeyi kabul etmeyen her türk ve slav'ı öldürtmüş, avarların yıkılması ve bölgenin hristiyanlaşmasını sağlamıştır.frisya'yı yağmalayan pagan danimarkalıların kralını suikastle öldürmüş ispanya'da müslümanların zayıflatmaya çalışmış ingiltere'deki sakson krallıkları hızla hristiyanlaştırmış bizansla ittifak olma girişiminde bulunmuştur.yani çağının dünya lideridir.ayrıca evet boyu da uzundur^*.
  
  (bkz: paladin)